Πρώτη ήττα Γιώργου το «όχι» στη διαρχία

Εναν αγώνα επιβίωσης θα δώσει το επόµενο δεκαήµερο το ΠΑΣΟΚ, το οποίο εισέρχεται στην πιο κρίσιµη περίοδο της 38χρονης πορείας του.

Η συνεδρίαση του Πολιτικού Συµβουλίου της περασµένης Τετάρτης έθεσε σε κίνηση µια περιδίνηση που ουδείς µπορεί να προβλέψει αν θα λήξει οµαλά ή αν θα µετατραπεί σε καταστροφικό ανεµοστρόβιλο. Ο κ. Γ. Παπανδρέου πρότεινε ένα είδος µεταβατικής διαρχίας, µε τον ίδιο να διατηρεί θέση ισχύος στο κόµµα, κάτι που ήταν αναµενόµενο ότι θα απορριφθεί από τους ενδιαφεροµένους να διεκδικήσουν την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. Παρά τα αρνητικά µηνύµατα που έλαβε από νωρίς το απόγευµα, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ προχώρησε στην πρότασή του και υπέστη για πρώτη φορά ήττα σε κοµµατικό όργανο.

Οι οριστικές αποφάσεις έχουν παραπεµφθεί στο Εθνικό Συµβούλιο, το οποίο θα συγκληθεί στις 14 και 15 Ιανουαρίου. Ως τότε το παρασκήνιο θα κοχλάζει, ενώ οι συνεργάτες του κ. Παπανδρέου διαµηνύουν ότι «θα παραµείνει πολιτικά ενεργός».

Καχυποψία για τις πραγµατικές προθέσεις του κ. Γ. Παπανδρέου υπάρχει µεταξύ κορυφαίων στελεχών τα οποία έχουν ανοιχτή γραµµή µεταξύ τους. Το πρωί της Τετάρτης, πριν από τη συνεδρίαση του Πολιτικού Συµβουλίου, ο κ. Παπανδρέου επικοινώνησε τηλεφωνικά µε τον κ. Ευ. Βενιζέλο και την κυρία Αννα ∆ιαµαντοπούλου. Χωρίς να υπεισέλθει σε λεπτοµέρειες, είπε ότι δεν θέλει να είναι ξανά υποψήφιος πρωθυπουργός ούτε να µείνει στο ΠΑΣΟΚ. Ο αντιπρόεδρος και υπουργός Οικονοµικών, σύµφωνα µε πληροφορίες, του απάντησε ότι οι λεπτοµέρειες έχουν τη σηµασία τους και ότι η αντίδρασή του εξαρτάται από τι θα πει και πώς θα το πει. Η υπουργός Παιδείας εξέφρασε ευθέως την αντίθεσή της. Στη συνέχεια ο κ. Βενιζέλος µίλησε µε τους κκ. Α. Λοβέρδο και Κ. Σκανδαλίδη , ενώ ενηµερώθηκε και ο κ. Μ. Χρυσοχοΐδης. Πλην του κ. ∆. Ρέππα, ο οποίος θεωρούσε την πρόταση Παπανδρέου ισορροπηµένη, οι υπόλοιποι εξέφρασαν την αντίθεσή τους και οι αντιρρήσεις αυτές βρήκαν έκφραση στο Πολιτικό Συµβούλιο. Την Πέµπτη υπήρξε µια προσπάθεια να γίνει κοινή δήλωση από τα κορυφαία στελέχη κατά της πρότασης Παπανδρέου, η οποία ναυάγησε.

Τα επιχειρήµατα κατά της διαρχίας, έτσι όπως την πρότεινε ο κ. Παπανδρέου, είναι πολιτικά και νοµικά. Τα περισσότερα στελέχη που εναντιώθηκαν σε αυτήν επικεντρώθηκαν στα πρώτα, ότι δηλαδή ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ δεν πρότεινε µια καθαρή λύση, η οποία θα πρόσφερε σταθερότητα και προοπτική στην παράταξη. Ωστόσο από νοµικής πλευράς η πρόταση Παπανδρέου περιέχει πολλά γκρίζα σηµεία. Σύµφωνα µε αυτήν η ανάδειξη του υποψήφιου πρωθυπουργού θα µπορούσε να γίνει είτε από την Κοινοβουλευτική Οµάδα του κόµµατος είτε από άλλο διευρυµένο όργανο. Εγκυροι νοµικοί όµως επισηµαίνουν ότι µε διασταλτική ερµηνεία του άρθρου 38 του Συντάγµατος η ανάδειξη του υποψήφιου πρωθυπουργού πρέπει να γίνει από την ΚΟ. Επιπλέον, επειδή στην Ελλάδα δεν υπάρχει κουλτούρα διαρχίας στα κόµµατα, ο πρόεδρος του κόµµατος υπογράφει στον Αρειο Πάγο τη συµµετοχή του κόµµατος στις εκλογές, ενώ υπάρχουν διαφορετικές ερµηνείες για το αν ο Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας υποχρεούται να καλέσει για τις διερευνητικές εντολές τον πρόεδρο του κόµµατος ή τον πρωθυπουργό που έχει υποδείξει η ΚΟ.

Με δυο λόγια, η πρόταση του κ. Παπανδρέου προϋποθέτει µια συµφωνία κυρίων, ενώ ανακύπτει ζήτηµα για το ποιος θα έχει το πάνω χέρι κατά την προεκλογική περίοδο και ποιος θα συγκροτήσει τα ψηφοδέλτια. ∆εν είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει υποψήφιος πρωθυπουργός που θα δεχθεί να έχει ψαλιδισµένες αρµοδιότητες ενώ θα αναλάβει το βάρος µιας, όπως φαίνεται, βαριάς ήττας.

Σε αυτό το πιεστικό περιβάλλον καλείται να κινηθεί ο κ. Παπανδρέου, ο οποίος όπως φάνηκε στις κοµµατικές συνεδριάσεις των τελευταίων δύο εβδοµάδων επιθυµεί να διασφαλίσει ότι ο διάδοχός του δεν θα «ξηλώσει» όσα έγιναν τα τελευταία δύο χρόνια. Ο φόβος της ενδεχόµενης παραποµπής στο Ειδικό ∆ικαστήριο, από µια κυβέρνηση στην οποία δεν θα συµµετέχει το ΠΑΣΟΚ, επίσης βαραίνει την ψυχολογία του, σύµφωνα µε τακτικούς συνοµιλητές του.

Τα κορυφαία στελέχη τηρούν αποστάσεις από ορισµένες αποφάσεις της προηγούµενης διετίας, αλλά οι υποψιασµένοι στο ΠΑΣΟΚ λένε ότι λειτουργεί ο φόβος να µην κατηγορηθούν για κρυφές συµφωνίες και «δαχτυλίδια» µε τον πρόεδρο κόµµατος, και αυτό δεν ισχύει µόνο για τον κ. Βενιζέλο. Σε αυτή τη δύσκολη προσωπική και πολιτική θέση αλλά και σε κακές συµβουλές από το περιβάλλον του αποδίδουν ορισµένα πολιτικά στελέχη την επίθεση που εξαπέλυσε στα συµφέροντα. Και αυτό γιατί σε προηγούµενες κλειστές συνεδριάσεις είχε αποφασιστεί ότι η γραµµή «τα συµφέροντα έριξαν την κυβέρνηση» δεν περνούσε και ότι ήταν πιο πειστικό πολιτικά το επιχείρηµα πως ο κ. Παπανδρέου επέλεξε να αποχωρήσει από την πρωθυπουργία ώστε να σχηµατιστεί η κυβέρνηση Παπαδήµου για τη σωτηρία της χώρας.

Το τελευταίο διάστηµα οι άστοχοι χειρισµοί του κ. Παπανδρέου έχουν δηµιουργήσει στην κοινή γνώµη την εντύπωση ότι, παρά τα όσα λέει, είναι γαντζωµένος στην καρέκλα του. Στενοί συνεργάτες του επιµένουν ότι αυτό δεν είναι αλήθεια και ότι γνώµονας των αποφάσεών του είναι η στήριξη της κυβέρνησης σε µια εξαιρετικά κρίσιµη στιγµή για τη χώρα. Επίσης µεταδίδεται ότι ο τέως πρωθυπουργός είναι απολύτως ειλικρινής στην πρόθεσή του να αποχωρήσει από την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ και ότι οι προτάσεις του δεν εµπεριέχουν δεύτερες σκέψεις και σκοτεινά σενάρια.

Γι’ αυτό, λένε, δέχθηκε να ληφθούν οι αποφάσεις από το Εθνικό Συµβούλιο και δεν έµεινε αµετακίνητος στη θέση του, µολονότι δεν είναι σαφές πώς θα κινηθεί σε περίπτωση που εξελιχθούν αρνητικά για εκείνον τα πράγµατα στο Εθνικό Συµβούλιο, ένα σώµα που έχει συνεδριάσει µόνο τρεις φορές από την εκλογή του και µόλις τώρα χαρτογραφείται η σύνθεσή του από τους ενδιαφεροµένους.

Πάντως ο κ. Γ. Παπανδρέου δεν σκοπεύει να µείνει στο σπίτι του. «Θα είναι πολιτικά ενεργός, εν Ελλάδι!» λένε µε νόηµα οι στενοί συνεργάτες του.

Οι τελευταίες αποφάσεις του αιφνιδίασαν περισσότερο τους δικούς του υποστηρικτές, οι οποίοι παρακολουθούν µε αµηχανία τις εξελίξεις. Στελέχη που στήριξαν µαχητικά τον κ. Γ. Παπανδρέου σε όλες τις δύσκολες στιγµές οµολογούν στις ιδιωτικές συζητήσεις τους ότι βιώνουν ένα αίσθηµα πολιτικής εγκατάλειψης. Θεωρούν ότι ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ θα έπρεπε να είχε υποστηρίξει πιο σθεναρά την πρότασή του, ακόµη και αν δεν τον ευνοούσαν οι συσχετισµοί στο Πολιτικό Συµβούλιο, ώστε να επιχειρήσουν να ανατρέψουν τις ισορροπίες στο Εθνικό Συµβούλιο. «Εφόσον όµως ο ίδιος δεν διεκδικεί τίποτε, εµείς για ποιο πράγµα να παλέψουµε;» διερωτώνται.

Τα στελέχη αυτά βρίσκονται σε διαδικασία ζυµώσεων για το πώς θα κινηθούν το προσεχές διάστηµα. Το µόνο πρόσωπο που όπως οµολογούν οι ίδιοι θα µπορούσε να συγκεντρώσει τις προεδρικές δυνάµεις και να τις µετατρέψει σε εσωκοµµατικό «ρεύµα» είναι ο κ. ∆. Ρέππας. Ο υπουργός ∆ιοικητικής Μεταρρύθµισης και Ηλεκτρονικής ∆ιακυβέρνησης όµως όχι µόνο δεν έχει τέτοιες βλέψεις αλλά οι πληροφορίες τον θέλουν να βρίσκεται σε συνεννόηση µε τον κ. Ευ. Βενιζέλο.

Πιέσεις ασκούνται στον κ. Χ. Καστανίδη, ενώ δεν είναι σαφές ακόµη τι θα κάνει ο κ. Χρ. Παπουτσής. Η κυρία Λούκα Κατσέλη, η οποία άφησε ανοιχτό το ενδεχόµενο να είναι υποψήφια για την προεδρία του ΠΑΣΟΚ, δεν θεωρείται το κατάλληλο πρόσωπο για να ενώσει την οµάδα αυτή, καθώς εκτιµάται ότι ο πραγµατικός στόχος της είναι η επανεκλογή της στη Β’ Αθηνών. Πάντως γίνεται σαφές ότι η διεκδίκηση της «κληρονοµιάς του Παπανδρέου» δεν θα είναι εύκολη υπόθεση για κανέναν από τους υποψήφιους προέδρους του ΠΑΣΟΚ.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ