Αγνωστη σχεδόν στο ελληνικό κοινό, αν και τραγούδησε όσο κανένας άλλος ξένος ερμηνευτής τα τραγούδια του κ. Μ.Θεοδωράκη ανά τον κόσμο, συμπορευόμενη με τους αγώνες του ελληνικού λαού για δημοκρατία και δικαιοσύνη, διάσημη στη Φινλανδία και στις υπόλοιπες σκανδιναβικές χώρες, η κυρία Αρια Σαγιονμάα (Αrja Saijonmaa), μία από τις κυριότερες καλλιτεχνικές μορφές του τόπου της, με πολύμορφο έργο και δραστήρια ακτιβιστική παρουσία εδώ και πολλά χρόνια, ήταν πρόσφατα ο παραλήπτης μιας επιστολής με τελικό (συμβολικό) αποδέκτη την υπουργό Οικονομικών της Φινλανδίας, κυρία Γιούτα Ουρπιλάινεν . Στην επιστολή του προς την υπουργό Οικονομικών της Φινλανδίας, ο κ. Θεοδωράκης στρέφεται κατά των φινλανδικών απαιτήσεων για παροχή οικονομικών εγγυήσεων από την πλευρά της Ελλάδας ώστε να συμβάλει στο σχέδιο διάσωσης της χώρας μας.
Η διάσημη καλλιτέχνις πάντως στη συνέντευξη που παραχώρησε στο «Βήμα» δεν διστάζει να κάνει λόγο για «αδέξια και παράλογη πολιτική διαδικασία για λόγους εσωτερικής πολιτικής απληστίας και καιροσκοπισμού», δηλώνοντας ότι αν το τίμημα είναι να διαρραγούν οι σχέσεις ανάμεσα στις μικρές χώρες της ΕΕ που αποτελούν τον πυρήνα της, τότε η ίδια «δεν θέλει να ανήκει πια σε μια τέτοια (ευρωπαϊκή) ένωση».
Αυτή την περίοδο παρουσιάζεται στη χώρα της και στη Σουηδία ένα βιβλίο της φινλανδής ντίβας για τον Μίκη Θεοδωράκη και τη συνεργασία τους, η οποία χρονολογείται από την περίοδο της χούντας. Εγινε η «παγκόσμια φωνή του Μίκη», με τον οποίο συνέδεσε άρρηκτα την πλούσια καλλιτεχνική και πνευματική διαδρομή της.
Πιστεύετε ότι θα βρει αποδέκτες στη χώρα σας ο κ. Θεοδωράκης; «Κατανοώ την αγωνία του. Ο Μίκης έχει το δικαίωμα να αντιδρά. Με τη δύναμη που του δίνουν οι αγώνες (του) μιας ζωής, που είναι ένα πολύτιμο αποδεικτικό στοιχείο της μακράς και δύσβατης πορείας της χώρας του- ως και τις μέρες μας- μέσα από ξένες κατοχές και εγχώριες δικτατορίες. Βλέπει έναν εφιάλτη να έρχεται από το μέλλον με το δικαίωμα του καλλιτέχνη που οραματίζεται: ότι η πολιτιστική κληρονομιά της χώρας του, η υπερηφάνεια, οι ρίζες του δικού μας δυτικού πολιτισμού, πολιτικές και πολιτισμικές, κινδυνεύουν να αφαιρεθούν, να εκποιηθούν.
Σας ρωτάω και ρωτάω κάθε ευρωπαίο πολίτη: Ποιος δεν σοκάρεται από αυτό; Λέω επίσης στους φινλανδούς συμπατριώτες τριώτες μου: Φανταστείτε τον εαυτό σας, εμάς, στην ίδια θέση».
Πώς κρίνετε τη στάση της φινλανδικής κυβέρνησης έναντι μιας χώρας-εταίρου που περνά τόσο δύσκολες στιγμές;«Είμαι βαθύτατα λυπημένη σχετικά με αυτό- το οποίο θα αποκαλούσα ιστορικό λάθος-, ότι δηλαδή ξαφνικά η Φινλανδία παίρνει τη θέση του στοχοποιημένου, εμφανίζεται ως εξιλαστήριο θύμα του ελληνικού δράματος! Αυτό δεν μπορεί να είναι δίκαιο. Δεν μπορεί να είναι αλήθεια.
Η Φινλανδία ξέρει καλά τι σημαίνει συμφορά. Η Φινλανδία ξέρει τι σημαίνει να πέφτεις κάτω και να σηκώνεσαι ξανά. Και ξέρω ότι ο φινλανδικός λαός ποτέ δεν θα χτυπούσε έναν άνθρωπο που είναι πεσμένος κάτω! Είμαστε τόσο μικρή χώρα όπως η Ελλάδα και καθένας ξέρει πού λαμβάνονται οι μεγάλες αποφάσεις- όχι στο Ελσίνκι, ούτε στην Αθήνα!».
Τι συνέβη τότε; Τι έφταιξε;«Κάποτε ελήφθη η πολιτική απόφαση (η είσοδος στον Παράδεισο, θα έλεγα) να γίνει η Φινλανδία μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ηθελε και κατόρθωσε να γίνει ένα πρότυπο μαθητή της ΕΕ. Οι Φινλανδοί έχουν κάνει ό,τι απαίτησε και απαιτεί η ΕΕ, έχουν εκπληρώσει τις δεσμεύσεις τους, ακόμη και στις πιο μικρές λεπτομέρειες, εργάστηκαν σκληρά, επιβίωσαν και εγέρθηκαν μέσα από τις οικονομικές κακουχίες. Από αυτή την άποψη θα πρέπει να είναι ενοχλητικό γι΄ αυτούς, ενώ έχουν κάνει ό,τι τους ανατέθηκε, να κατηγορούνται για κάτι. Υπό το πρίσμα αυτό ασφαλώς θα υπερασπιστώ το ηθικό των συμπατριωτών μου. Μπορώ μόνο να μαντέψω τι πήγε στραβά: Η Φινλανδία διαθέτει μια κυβέρνηση που αποτελείται από έξι(!) κόμματα. Η απαίτηση εγγυήσεων για το σχέδιο διάσωσης της Ελλάδας ήταν μια προεκλογική υπόσχεση ενός πολιτικού κόμματος, των Σοσιαλδημοκρατών (με κάτω του 20% υποστήριξη). Υποσχέθηκαν να προωθήσουν το ζήτημα των εγγυήσεων στο Κοινοβούλιο αν εκλέγονταν και έμπαιναν στην κυβέρνηση. Η νέα- και αρχάριαυπουργός Οικονομικών προέρχεται από το εν λόγω κόμμα και είναι η προσωποποίηση αυτών των αξιώσεων. Η (… βροντερή) φωνή της φτάνει σε όλα τα κοινωνικά στρώματα της Φινλανδίας και σε όλα τα νοικοκυριά, τα οποία ήδη έχουν επεκτείνει τις μικρές οικονομίες τους, όπως ακριβώς και στην Ελλάδα. Αυτό τοποθετεί τον κοινό πολίτη και των δύο χωρών σε μια πολύπλοκη συναισθηματική αντιπαράθεση».
Πώς ερμηνεύετε τους χειρισμούς που επιλέχθηκαν; «Φυσικά στην πολιτική η διαπάλη επιτρέπεται, αλλά η ΕΕ είναι εκείνη που λαμβάνει τις μεγάλες αποφάσεις μαζί με όλες τις χώρες-μέλη. Το να βιαστεί η Φινλανδία να δράσει μόνη της χωρίς διαβούλευση με τους άλλους εταίρους, όπως έγινε από τους Σοσιαλδημοκράτες, δεν ήταν η πιο έξυπνη πολιτική ενέργεια που γνωρίζω και μάλλον ένα δείγμα μιας εξαιρετικά ανυπόμονης συμπεριφοράς του μαθητή-προτύπου.
Σας τρομάζει η προοπτική που διαφαίνεται; «Αν το τίμημα είναι εξαιτίας μιας αδέξιας και παράλογης πολιτικής διαδικασίας- η οποία γίνεται για λόγους εσωτερικής πολιτικής απληστίας και καιροσκοπισμού στο πλαίσιο των πολιτικών παιχνιδιών και της ίντριγκας μιας χώρας- να διαρραγούν οι σχέσεις ανάμεσα στις μικρές χώρες της ΕΕ, τον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τότε δεν θέλω πια να ανήκω σε μια τέτοια ένωση. Σήμερα μοιάζει να μας οδηγεί προς την αντίθετη κατεύθυνση από τον αρχικό σκοπό της. Και αυτό θα μπορούσε να εξελιχθεί σε έναν πραγματικό εφιάλτη. Ακριβώς όπως αυτός που ο παλιός φίλος μου και μαέστρος Μίκης “ζωγραφίζει” στον φαντασιακό καμβά του.
Αυτή η ημέρα ελπίζω ότι δεν θα έρθει ποτέ. Αλλά μπορείτε να είστε βέβαιοι ότι θα είμαι στα οδοφράγματα μαζί με τον ελληνικό “Δήμο”, τον λαό, παλεύοντας και υπερασπίζοντας τη δική σας- και κοινή μας- πολιτιστική κληρονομιά, την ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά, τον τρόπο ζωής μας.
Ως ευρωπαία πολίτις πώς σχολιάζετε τη στάση της ΕΕ έναντι της ελληνικής κρίσης χρέους; «Οταν έγινα 100% ευρωπαία πολίτις, πάλευα ψυχικά και σωματικά με τον Μίκη Θεοδωράκη κατά της δικτατορίας στην Ελλάδα, με τις εκατοντάδες συναυλίες σε όλον τον κόσμο ως η μόνη ξένη τραγουδίστρια. Εγινα ένα μέρος του ελληνικού πολιτισμού, έγινα Ελληνίδα. Το νέο μου σπίτι, το Παρίσι, έγινε το Παρίσι των ελλήνων εξορίστων. Μοιράστηκα τα δεινά σας. Αλλά έμαθα και για την κληρονομιά σας, για τη γέννηση της Δημοκρατίας, για τον “Δήμο”-λαό και το “Κράτος”-δύναμη. Τη δύναμη των λαών. Η δική μου Ευρωπαϊκή Ενωση ήταν μια ένωση βασισμένη στον πολιτισμό και στην ειρήνη. Τώρα μου φαίνεται ότι έχει γίνει η Ενωση των Τραπεζών. Το σχέδιο για ειρήνη έχει μετατραπεί σε σχέδιο για το διεθνές κεφάλαιο. Αλλά εμείς, ο “Δήμος”, οι Φινλανδοί, αγαπάμε ακόμη τους Ελληνες περισσότερο από ποτέ. Οπως κάναμε πάντοτε».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
