Η ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΗ της σημερινής δημοσιονομικής κρίσης και η αναστροφή του δυσμενούς κλίματος που έχει διαμορφωθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στις αγορές προϋποθέτουν να μην αυξηθεί το δημόσιο χρέος κατά το 2010 και να δημιουργηθεί, πάση θυσία, πρωτογενές πλεόνασμα στον κρατικό προϋπολογισμό. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να εξοικονομηθούν για το Δημόσιο το προσεχές έτος 23 δισ. ευρώ.
Το ποσό αυτό είναι δύσκολο να επιτευχθεί μόνο από τη μείωση των δαπανών ή μόνο από την αύξηση των τακτικών εσόδων του προϋπολογισμού. Μπορεί όμως να επιτευχθεί αξιοποιώντας παράλληλα και μέτρα που έχουν μη επαναλαμβανόμενο χαρακτήρα, αλλά μειώνουν ισόποσα το δημόσιο χρέος.
Οσον αφορά αυτά τα έκτακτα έσοδα, μπορεί να αναφερθούν πολιτικές που να αποφέρουν 18-20 δισ. ευρώ.
Οπως, για παράδειγμα, η ενεργητική διαχείριση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις η ανεκμετάλλευτη και μη καταγεγραμμένη περιουσία του Δημοσίου ανέρχεται σε 240 δισ. ευρώ. Χαρακτηριστικά, μεταξύ άλλων μέτρων για την αξιοποίηση της περιουσίας και τη διασφάλιση πρόσθετων εσόδων, να επισημάνω την εφαρμογή του θεσμού sales and leaseback επί ιδιοχρησιμοποιούμενων από το Δημόσιο ακινήτων σημαντικής εμπορικής αξίας, καθώς και τις συμβάσεις πολυετούς παραχώρησηςακινήτων που δεν χρησιμοποιεί το Δημόσιο. Επίσης, τηντιτλοποίηση εσόδων από συμβάσεις παραχώρησης μεγάλων έργων, αλλά και την τιτλοποίηση μελλοντικών εσόδων του ΕΤΑΚ ή ΦΜΑΠ.
Σημαντικά έσοδα βεβαίως μπορεί να προσθέσει η μετοχοποίηση ή η ιδιωτικοποίηση επιχειρήσεων και οργανισμών του Δημοσίου, όπου το κράτος δεν έχει κανέναν λόγο να διατηρεί στη διαχείρισή του, όταν η χώρα είναι υπερχρεωμένη και τη διαχείριση μπορεί να την κάνει αποδοτικότερα ο ιδιωτικός τομέας. Οι ιδιωτικοποιήσεις θα μπορούσαν να φέρουν στο Δημόσιο πάνω από 3 δισ. ευρώ εντός του 2010. Κρίσιμου μεγέθους έσοδα μπορεί να αποφέρει ακόμη η ρύθμιση εκκρεμοτήτων γύρω από την ακίνητη περιουσία ιδιωτών. Η «νομιμοποίηση» των ημιυπαίθριων χώρων καθώς και των υπερβάσεων του συντελεστή δόμησης- μαζικό φαινόμενο στις αστικές και παραθεριστικές κατοικίες- επιτρέπει, με λογικό τίμημα-ποινή, τη συγκέντρωση ποσών που ίσως υπερβαίνουν αθροιστικά τα 5 δισ. ευρώ.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, τα έκτακτα έσοδα δεν επαρκούν για να αλλάξουν το αρνητικό κλίμα εάν δεν δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για τον σχηματισμό πρωτογενούς πλεονάσματος στον προϋπολογισμό. Δηλαδή τα έσοδα του προϋπολογισμού να είναι μεγαλύτερα από τις δαπάνες, με εξαίρεση τους τόκους εξυπηρέτησης του χρέους. Προς την κατεύθυνση αυτή, εξαιρετικά χρήσιμη θα ήταν η εφαρμογή κανόνων εταιρικής διακυβέρνησης για διαφάνεια και έλεγχο των δαπανών. Ολοι οι φορείς του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα (υπηρεσίες, επιχειρήσεις, ιδρύματα, οργανισμοί, τοπική αυτοδιοίκηση κτλ.) να καταρτίζουν ετησίως προϋπολογισμούς, ισολογισμούς και λογαριασμούς αποτελεσμάτων. Οι οικονομικές αυτές καταστάσεις να ελέγχονται από ανεξάρτητους ελεγκτικούς οίκους, οι οποίοι να δημοσιοποιούν με δική τους ευθύνη τα πορίσματα των ελέγχων. Αυτό θα δώσει ευκαιρία περικοπής πολλών δισ. ευρώ από σπατάλες.
Κλείνοντας, εκείνο που πρέπει να επισημανθεί, κυρίως για τους πολιτικούς μας, είναι ότι ο χρόνος κυλάει σε βάρος του χρέους και της οικονομίας μας. Αυτό που μπορεί να γίνει σήμερα ίσως να μην μπορεί να γίνει δύο μήνες αργότερα.
Ο κ. Μιχάλης Σάλλας είναι πρόεδρος της Τράπεζας Πειραιώς.
