Τα έχουν χαρακτηρίσει «παιδιά χωρίς πατρίδα», «παιδιάφαντάσματα», «παιδιά χωρίς δικαιώματα». Η παρουσία της Καντίτζα Σάνκο, της νεαρής από τη Σιέρα Λεόνε, στο πλευρό του προέδρου του Συνασπισμού Αλέξη Τσίπρα στο Προεδρικό Μέγαρο το καλοκαίρι του 2008 έφερε για πολλούς στην επιφάνεια το «ξεχασμένο» αυτό ζήτημα. Η κυρία Σάνκο ωστόσο δεν είναι η μόνη χωρίς πατρίδα. Παιδιά των οποίων οι γονείς ήλθαν στην Ελλάδα από τη Νιγηρία, την Αλβανία και δεκάδες άλλες χώρες, αναζητώντας μια ευκαιρία για να ζήσουν, μιλούν για τη ζωή και τα «θέλω» τους. ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΜΑΪΝΑ ΚΙΝΙΟΥΑ ΠΙΤΕΡ
«Είμαστε αόρατοι για το κράτος, αν και μας βλέπετε λόγω χρώματος»
Ο Νικόδημος είναι 32 ετών. Μπορεί να έχει γεννηθεί στην Κένυα αλλά ζει στην Ελλάδα 22 χρόνια. Εχει μεγαλώσει στην Κάλυμνο την οποία θεωρεί δεύτερη πατρίδα του. Σπούδασε διαφήμιση στα ΤΕΙ Αθήνας και έχει κάνει μεταπτυχιακό στην πολιτική διαφήμιση. Ολα στην Ελλάδα. Και όμως είναι και αυτός ένα από τα «αόρατα παιδιά» για το κράτος, «αν και μας βλέπετε λόγω χρώματος», όπως λέει με σαρκασμό. Τι του αρέσει στην Ελλάδα; «Τα πάντα», απαντάει. Περίπου. Τι δεν του αρέσει; «Η διαδικασία χορήγησης άδειας παραμονής» λέει χωρίς δισταγμό, «και το υπουργείο Εσωτερικών». Ποια είναι τα προβλήματα: «Για όσους δεν έχουν άδεια αργεί να βγει, βγαίνει ενώ έχει λήξει, η νομιμοποίηση των παιδιών των μεταναστών», είναι κάποια από αυτά. Ο Νικόδημος βλέπει ως «οξύμωρο» την ελληνική μεταναστευτική πολιτική. «Οσο πιο παράνομος είσαι τόσο πιο εύκολο είναι να γίνεις νόμιμος» λέει, απηχώντας τη γνώμη και άλλων παιδιών δεύτερης γενιάς μεταναστών. Τα τελευταία ωστόσο έχουν το πλεονέκτημα ότι «βρίσκουν πιο εύκολα δουλειά, επειδή ξέρουν τη γλώσσα και μέσα από το δίκτυο των “γνωστών”». Πιστεύει ότι ο ρατσισμός στην Ελλάδα σχετίζεται με μεμονωμένα άτομα και περιστατικά και ότι «δεν έχει κοινωνική και πολιτική βάση».

ΝΙΚΟΣ ΟΝΤΟΥΜΠΙΤΑΝ
«Ελληνας είναι αυτός που λαμβάνει την ελληνική εκπαίδευση»

Ο Νίκος Οντουμπιτάν είναι 28 χρονών. Εχει γεννηθεί στην Αθήνα και μιλάει απταίστως ελληνικά «σαν Ελληνας». Κατάγεται από τη Νιγηρία, την οποία όμως δεν έχει επισκεφθεί… ούτε μία φορά.

Είναι φοιτητής στο Τμήμα Τεχνολογίας Ιατρικών Οργάνων στο ΤΕΙ Πειραιά. Δεν είναι ίσως αυτό που θα ονομάζαμε «μέσον όρο» από την άποψη ότι είναι «πολιτικοποιημένος» σε ζητήματα μεταναστών: είναι μέλος Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης και εκδότης του περιοδικού «Αsante», περιοδικό δωρεάν διανομής, γραμμένο στα ελληνικά με στόχο την παρουσίαση της αφρικανικής κουλτούρας. «Αsante» στα σουαχίλι θα πει «ευχαριστώ».

Το ελληνικό κράτος δεν φαίνεται να του δίνει πολλές ευκαιρίες να πει «asante». Τα αιτήματα έχουν μείνει ως σήμερα αιτήματα. Ο Νίκος ζητεί το αυτονόητο ίσως για κάποιους: «Ισα δικαιώματα με τα παιδιά που μεγαλώσαμε μαζί. Μέχρι τα 18 ήμασταν ίσοι και μετά πήγαμε δύο- τρεις κατηγορίες πιο κάτω» λέει χαρακτηριστικά.

Ως εργαζόμενος σπουδαστής βγάζει τα μισά ένσημα από έναν μετανάστη ο οποίος έχει έλθει στην Ελλάδα για λόγους εργασίας. Θεωρεί τη «μαύρη» εργασία «καταστροφή για όποιον θέλει να ανανεώσει την άδεια παραμονής» (αφού απαιτούνται συγκεκριμένα ένσημα).

Για μια πενταετή άδεια παραμονής εξάλλου χρειάζεται παράβολο 900 ευρώ, ποσό που από μόνο του λειτουργεί αποτρεπτικά.

Ο Νίκος δεν θέλει να πάει στη Νιγηρία. Τι θα πει για αυτόν «Ελληνας»; «Αυτός που λαμβάνει την ελληνική εκπαίδευση», λέει. «Εξαρτάται από τη διάθεση του ανθρώπου να μάθει, να προσαρμοστεί. Κάποιοι είναι 20 χρόνια στην Ελλάδα και δεν ξέρουν τίποτα» τονίζει. Ελπίζει ότι με τη νέα κυβέρνηση τα πράγματα θα βελτιωθούν, αλλά δεν κρύβει και τον σκεπτικισμό του: «Ολα θα κριθούν από τις λεπτομέρειες».

ΤΖΟΑΝΑ
«Θέλω να μπορώ να ταξιδεύω σε άλλες χώρες όπως οι άλλοι Ελληνες»

Η Τζοάνα, 20 χρόνων, από τις Φιλιππίνες, ζει στην Ελλάδα 11 χρόνια. Εχει τελειώσει τη βασική εκπαίδευση από την Γ΄ Δημοτικού. «Η ζωή είναι καλύτερη εδώ, στις Φιλιππίνες τα πράγματα είναι φτωχά, οι πολιτικοί διεφθαρμένοι» λέει. Εχει πάει στη χώρα της «μόνο δύο φορές», διότι, όπως εξηγεί: «Πρέπει να πληρώσω εισιτήριο, δεν μπορούμε να πάμε χωρίς λεφτά, όλοι περιμένουν δώρα από εσένα, είσαι στο εξωτερικό». Η Τζοάνα δεν θέλει να μείνει «για πάντα» στην Ελλάδα. «Θέλω να ζήσω στην Αμερική, στο Λονδίνο, όπου οι άνθρωποι είναι πιο ανοιχτοί» λέει. Παρ΄ όλ΄ αυτά θέλει να πάρει την ελληνική ιθαγένεια. «Θα μπορώ να ταξιδέψω πιο εύκολα στην ΕΕ, όπως οι Ελληνες, χωρίς χαρτιά». Τι ζητεί από το ελληνικό κράτος; «Οικονομική βοήθεια για να πάω στο πανεπιστήμιο να σπουδάσω αγγλική φιλολογία».