Oχι σπάνια η επίδειξη ισχύος και η έμπρακτη επιβεβαίωσή της επιφέρουν ηττοπάθεια ή και αποκαρδίωση στον αντίπαλο. Σπανιότερα, ίσως, προκαλούν κάτι χειρότερο. Την αυτομολία του αδύνατου προς τον ισχυρό και την απόλυτη υποταγή του πρώτου προς τον δεύτερο. Το φαινόμενο δεν είναι τόσο ανησυχητικό όταν αφορά π.χ. ολιγάριθμους στρατιώτες ή μερικούς απλούς πολίτες. Σίγουρα, όμως, είναι επικίνδυνο όταν εκδηλώνεται σε ηγήτορες στρατιωτικούς ή πολιτικούς.

Δεν είχα υπόψη μου να ασχοληθώ με την οβιδιακή μεταμόρφωση του κ. Μπερνάρ Κουσνέρ, του νέου υπουργού Εξωτερικών της Γαλλίας, ο οποίος εξακολουθεί να δηλώνει ότι είναι Αριστερός. Ενώ, πρώτον, είναι από τους ελάχιστους γάλλους πολιτικούς που ετάχθησαν υπέρ της αμερικανικής εισβολής στο Ιράκ. Και δεύτερον, διατυπώνει την άποψη ότι οι δημοκρατίες έχουν καθήκον να επεμβαίνουν σε άλλες χώρες για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν θα το έπραττα αν ο κ. Κουσνέρ ήταν μια μεμονωμένη περίπτωση στον χώρο της ευρωπαϊκής πολιτικής. Δυστυχώς όμως, έστω και με ακραίο τρόπο, εκφράζει μια αντίληψη η οποία κάπως συγκεκαλυμμένα και με διάφορες δικαιολογίες έχει αρχίσει να επηρεάζει μια μερίδα ευρωπαίων πολιτικών, ανεξαρτήτως πολιτικοϊδεολογικής προελεύσεως. Πρόκειται περί της ανοχής, η οποία ενδέχεται να εξελιχθεί και σε αποδοχή, της ιδέας ότι η Υφήλιος εφεξής θα πορευθεί επικυριαρχούμενη από μία και μόνη υπερδύναμη, όπως σήμερα συμβαίνει με τις Ηνωμένες Πολιτείες και δη υπό τη διακυβέρνηση του κ. Τζορτζ Μπους.

Επισημαίνω το τελευταίο διότι ευτυχώς το πρότυπο διακυβερνήσεως που έχει διαμορφώσει ο σημερινός πρόεδρος των ΗΠΑ προκαλεί έντονη αμφισβήτηση και αντίδραση μέσα στην ίδια αυτή χώρα. Πιθανότατα, λοιπόν, θα απολέσει σημαντικότατο μέρος της αυταρχικότητάς του με μια προεδρική αλλαγή στις ΗΠΑ, χωρίς όμως τούτο να σημαίνει εφησυχασμό, όσο μία και μοναδική υπερδύναμη μπορεί κάτω από κάποιες συγκεκριμένες συνθήκες να αναγορεύεται παγκόσμιος χωροφύλακας. Το τελευταίο αυτό μπορεί να συμβεί όχι απλώς με μια μελλοντική υποτροπή του σημερινού προτύπου διακυβερνήσεως των ΗΠΑ, αλλά και εξαιτίας μιας παθητικής μεταβιβάσεως κάθε διεθνούς ευθύνης και κάθε αρμοδιότητος εκ μέρους των θεωρουμένων ως ανίσχυρων, στον μοναδικό ισχυρό. Επιστρέφω έτσι στην αντίληψη που εκφράζει ο κ. Κουσνέρ. Οσο και αν αυτή απηχεί μια μικρή μειοψηφία στον χώρο της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, επιβάλλεται να καταπολεμηθεί και να εκλείψει εγκαίρως. Διότι, κατά πρώτο λόγο, υπονομεύει την Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση, ενσπείροντας την αμφιβολία και την αμφισβήτηση στην επιδίωξη να καταστεί η Ευρωπαϊκή Ενωση το ταχύτερον δυνατόν ένας πανίσχυρος όχι μόνον οικονομικός αλλά και πολιτικός συνασπισμός. Δεύτερον, διότι στρέφεται ευθέως κατά της διεθνούς νομιμότητος και ισοτιμίας: Οταν η παγκόσμια κοινότητα έχει θεσπίσει διεθνείς οργανισμούς για την προστασία των αγαθών αυτών, έρχεται η αντίληψη Κουσνέρ να αναγνωρίζει σε μια χώρα το δικαίωμα της επεμβάσεως σε ξένο έδαφος, με την επίφαση του δημοκρατικού της πολιτεύματος, αλλά και την ασφαλέστατη υπεροχή της έναντι του δεχομένου την επέμβαση. Ο εκάστοτε ισχυρός, λοιπόν, θα κρίνει πού και πώς καταπατούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Με δικά του κριτήρια (ανθρωπιστικά, πολιτιστικά, θρησκευτικά ή και φυλετικά) θα αποφασίζει σε ποια χώρα θα επέμβει. Με τη δική του δικαιοδοσία θα τιμωρήσει τους παραβάτες και τους απείθαρχους, προκειμένου να επιβάλει τη δική του «νέα τάξη». Μήπως οι τελευταίες δύο λέξεις θυμίζουν τίποτε στον κ. Κουσνέρ και στους ομοϊδεάτες του;

Ευτυχώς υπήρξαν και υπάρχουν μεγάλοι ευρωπαίοι ηγέτες που δημιούργησαν και υλοποιούν, έστω και με δυσκολίες, το ευρωπαϊκό όραμα. Ενας απ΄ αυτούς, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, προσδιόρισε ίσως σαφέστατα απ΄ όλους τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ενώσεως σε μια κρίσιμη χρονική στιγμή. Μιλώντας προς τους πρεσβευτές των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενώσεως στην Αθήνα, τον Ιούνιο του 1991, αμέσως μόλις είχε καταρρεύσει ο υπαρκτός σοσιαλισμός, είπε: «Με την ολοκλήρωση της ενοποιήσεώς της η Ευρώπη θα καταστεί μια μεγάλη πολιτική και οικονομική δύναμη ικανή να εξισορροπήσει τον συσχετισμό δυνάμεων στον κόσμο και να καταστεί παράγων σταθερότητος στη διεθνή ζωή. Και ιδιαίτερα σήμερα που οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής έχουν επωμισθεί εκ των πραγμάτων τη βαριά ευθύνη για την τάξη τη διεθνή. Εναν ρόλο που ούτε η ίδια η Αμερική νομίζω ότι τον επιθυμεί, αλλά ούτε και θα μπορούσε να πάρει τη μορφή του μόνιμου καθεστώτος». Με όση ευθύτητα του επιτρέπει ο διπλωματικός λόγος ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε από τότε διατυπώσει την ανησυχία του για το ενδεχόμενο αλαζονείας και αυταρχισμού που μπορούσε να διαποτίσει μια υπερδύναμη ή- ακόμη πιθανότερο- να εκδηλωθεί από έναν πλανητάρχη. Για τον λόγο αυτόν οι παραπάνω φόβοι σήμερα δεν πρέπει να μας πτοούν ούτε να προκαλούν το ενδοτικό φρόνημα του… κουσνερισμού στον ευρωπαϊκό χώρο. Αντίθετα επιβάλλεται να ισχυροποιούν και να χαλυβδώνουν την προσπάθεια για την Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση για την κατίσχυση της Ευρωπαϊκής Ιδέας, όπως την εμπνεύστηκαν και τη θεμελίωσαν οι δημιουργοί της.

Ο κ. Ι. Μ. Βαρβιτσιώτης είναι επικεφαλής της ομάδας των ευρωβουλευτών της ΝΔ και πρόεδρος του Ινστιτούτου Δημοκρατίας «Κωνσταντίνος Καραμανλής».