Πόσο θα κόστιζε σήμερα ένα αιματηρό πραξικόπημα για την ανατροπή του προέδρου της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν; «Γύρω στο 1 δισ. δολάρια» εκτιμά ψυχρά και υπολογιστικά (δεν σπούδασε αδίκως μαθηματικός…) ο πρώην «ολιγάρχης» Μπορίς Μπερεζόφσκι.
Αυτό σημαίνει περίπου τα δύο τρίτα της τεράστιας προσωπικής περιουσίας του ρωσοεβραίου μεγιστάνα, ο οποίος το 2000 πρώτα στήριξε την εκλογή Πούτιν και μετά την κοπάνησε «α λα ρωσικά» καταλήγοντας στο Λονδίνο- για να μην καταλήξει σε κανένα χαντάκι…
Οι επηρμένοι ισχυρισμοί του ότι «χρηματοδοτεί μυστικά ανθρώπους του Κρεμλίνου», οι οποίοι απεργάζονται τη βίαιη ανατροπή του καθεστώτος της Μόσχας, δείχνουν πως ο Μπερεζόφσκι παίζει πάντα με τη φωτιά. Αλλά δεν προκαλεί μόνο τον Πούτιν. Προκαλεί και την κοινή λογική.
Οχι βέβαια γιατί ο ρώσος ηγέτης είναι κανένας… γίγαντας της δημοκρατίας, «σεμνός και ταπεινός» υπηρέτης του λαού του, υποδειγματικός statesman που αδίκως υφίσταται τον φθόνο. Κάθε άλλο! Το έλλειμμα δημοκρατίας (για να το πούμε κομψά και «ακαδημαϊκά»…) στη Ρωσία είναι απέραντο όσο και η στέπα, και όλο και περισσότεροι μισοχορτάτοι Ρώσοι ζητούν μεγαλύτερες πολιτικές ελευθερίες. Διώκονται οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, φιμώνεται ο Τύπος, μακραίνει και βαραίνει η αλυσίδα από τις μυστηριώδεις δολοφονίες όσων «ενοχλητικών» ασκούν κριτική στο Κρεμλίνο.
Από την άλλη, με την εντυπωσιακή ανάπτυξη της ρωσικής βιομηχανίας ενέργειας η «πίτα» μεγάλωσε. Αλλά τα χορταστικά κομμάτια τα αρπάζουν πάντοτε οι λίγοι και εκλεκτοί του καθεστώτος.
Στην περίπτωση του Μπερεζόφσκι το διπρόσωπον και υποκριτικόν έγκειται στο ότι ο ίδιος δηλώνει φλεγόμενος για διαφάνεια και εκδημοκρατισμό, ενώ είναι προϊόν της πιο χυδαίας εποχής: της λεηλασίας των κρατικών επιχειρήσεων επί προεδρίας του μακαρίτη Μπορίς Γέλτσιν από μια χούφτα νεόπλουτους στις αρχές και στα μέσα της δεκαετίας του ΄90. Τότε που πετρελαϊκές, αεροπορικές, επικοινωνιακές, κατασκευαστικές και άλλες επιχειρήσεις αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων ξεπουλήθηκαν στους ολιγάρχες για ένα κομμάτι… παντεσπάνι, δηλαδή για μόλις 100 ή 150 εκατ. δολάρια η καθεμία. Και οι «επενδύσεις»; Η «παραγωγικότητα»; Οι «νέες θέσεις εργασίας»; Πήγαν περίπατο! Ή μάλλον έγιναν χοντρά λεφτά και πήγαν στο εξωτερικό, σε παραφουσκωμένους τραπεζικούς λογαριασμούς.
Πράγματι ο Πούτιν έστησε πόλεμο στους ολιγάρχες. Το έκανε για δύο λόγους: Ο πρώτος ήταν για να τους αντικαταστήσει με δικούς του ανθρώπους. Εστησε γύρω του ένα ομιχλώδες προσωποκεντρικό σύστημα διαχείρισης των κρατικών βιομηχανιών αιχμής, κυρίως στους τομείς της ενέργειας και των οπλικών συστημάτων. Ο δεύτερος ήταν για να «πουλήσει» στους ρώσους ψηφοφόρους, οι οποίοι πείστηκαν και «αγόρασαν» μαζικά, το παραμύθι ότι είναι ο τιμωρός των ολιγαρχών- κάτι ξέρει και ο (σκοτεινός, σύμφωνοι…) Μιχαήλ Χοντορκόφσκι, που ο κόσμος του περιορίστηκε στα λίγα τετραγωνικά ενός κελιού. Πολιτική συνταγή εξαιρετική, από έναν άξιο εγγονό: ο παππούς του Πούτιν, επαγγελματίας μάγειρας, είχε ετοιμάσει γεύματα και δείπνα για διάφορους μεγάλους: από τον διαβόητο Ρασπούτιν και τον «άγιο» Λένιν (το λείψανό του προσκυνείται θυμίζοντας ακριβώς την ορθόδοξη παράδοση για τα λείψανα…) ως τον φοβερό Στάλιν.
Οταν, το 1994, η Μercedes 600 του Μπερεζόφσκι τινάχθηκε στον αέρα, σε μια δολοφονική απόπειρα που αποκεφάλισε τον οδηγό του, άφησε ανάπηρο τον σωματοφύλακά του και τραυμάτισε τον ίδιο, ο διψασμένος για χρήμα και πολιτική επιρροή ολιγάρχης δεν «μαζεύτηκε». Σήμερα θέλει να επιστρέψει στη Ρωσία σαν… σωτήρας, ανατρέποντας διά της χρηματοδοτούμενης βίας τον Πούτιν.
Πρόκειται για bras de fer ανάμεσα σε δύο ανθρώπους του σκότους. Ο ένας φιλοδοξεί να γίνει ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι της Ρωσίας. Ο άλλος είναι ένας κατάσκοπος που βγήκε στο φως της πολιτικής σκηνής, μπαινοβγαίνοντας στα παρασκήνια.
Η (αν)αξιοπιστία ενός εξόριστου αρχομανή ολιγάρχη παραβγαίνει εκείνη ενός δικτάτορα με κοινοβουλευτικό μανδύα. Πάρε τον έναν και χτύπα τον άλλο… galaman@dolnet.gr
