ΜΟΣΧΑ. Ο Μπορίς Νικολάγεβιτς Γέλτσιν , ο πρώτος μετασοβιετικός ηγέτης της Ρωσίας, πέθανε χθες στη Μόσχα από ανακοπή καρδιάς σε ηλικία 76 ετών. Την τελευταία δεκαετία μπαινόβγαινε στα νοσοκομεία. Επτά χρόνια μετά την «εθελούσια έξοδό» του από την εξουσία, προς όφελος του «τσάρεβιτς» Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Γέλτσιν παραμένει μία από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της σύγχρονης Ιστορίας. Για κάποιους είναι ο πατέρας της ρωσικής δημοκρατίας. Για άλλους ο νεκροθάφτης της. Ο Γέλτσιν είναι ο άνθρωπος που κατήργησε με… διάταγμα τη Σοβιετική Ενωση, έστειλε σπίτι του τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, βομβάρδισε το εξεγερμένο κοινοβούλιο και έστειλε τον ρωσικό στρατό στην Τσετσενία. Είναι επίσης ο πολιτικός που, πρωτοστάτησε στην «απελευθέρωση» της ρωσικής οικονομίας από τον δημόσιο έλεγχο, μια διαδικασία που σύντομα εξελίχθηκε σε ένα χωρίς τέλος ξεπούλημα του ρωσικού δημόσιου πλούτου στην ολιγομελή «Αυλή» του- μια ομάδα κομματικών και οικογενειακών «ημετέρων», που ενθυλάκωσαν με «φωτογραφικούς» διαγωνισμούς βιομηχανικά και εξορυκτικά μεγαθήρια για να εξελιχθούν στην πρώτη γενιά ζάπλουτων «ολιγαρχών». Είναι ουσιαστικά, με λιγοστές εξαιρέσεις, οι ίδιοι ανθρωποι που κυβερνούν και σήμερα τη Ρωσία.
Γεννήθηκε στο Σβερντλόφσκ την 1η Φεβρουαρίου του 1931. Το 1961 γίνεται μέλος του ΚΚΣΕ, το 1985 μετακομίζει στη Μόσχα. Βλέποντας πως η «εκσυγχρονιστική» προσπάθεια του Γκορμπατσόφ δεν «τραβάει», ο ως τότε φανατικός «απαρατσίκ» Γέλτσιν γίνεται αντάρτης: το 1987 απομακρύνεται από τα οργανωτικά του καθήκοντα, επειδή καταγγέλλει ανοιχτά την κομματική «αρτηριοσκλήρωση». Τότε τον ανακαλύπτουν και τα δυτικά ΜΜΕ, που αναζητούν εναγωνίως ένα «αντίπαλον δέος» του «Γκόρμπι». Είναι η εποχή που περιοδεύει ανά την Ευρώπη, καλεσμένος πολιτικών και επιχειρηματιών, ως εκπρόσωπος μιας νέας, φιλοδυτικής και φιλελεύθερης μετα-σοβιετικής Ρωσίας. Τελικά το 1990 ο Γέλτσιν εκλέγεται πρόεδρος του ρωσικού Ανωτάτου Σοβιέτ- και στις 12 Ιουλίου αποχωρεί επισήμως από το ΚΚΣΕ. Είναι ιστορικές στιγμές. Το Τείχος του Βερολίνου έχει ήδη καταρρεύσει. Τον Απρίλιο του 1991 το ρωσικό κοινοβούλιο χορηγεί στον Γέλτσιν το δικαίωμα να κυβερνά με προεδρικά διατάγματα. Δύο μήνες αργότερα στις πρώτες «ελεύθερες» εκλογές εκλέγεται πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, κερδίζοντας το 57,3% των ψήφων. Και στις 19 Αυγούστου του 1991 γράφει ιστορία σκαρφαλώνοντας σε ένα τανκ μπροστά στο ρωσικό κοινοβούλιο και εξουδετερώνοντας μόνος του, φαινομενικά, την απόπειρα φιλοκομμουνιστικού πραξικοπήματος για την
ανατροπή του Γκορμπατσόφ.
Η «αυθόρμητη» αντίδρασή του αποτελεί ένα καλογυρισμένο επικοινωνιακό τρικ που κάνει τον γύρο του κόσμου και τον παρουσιάζει σαν «σωτήρα» της δημοκρατίας, σε αντίθεση με τον κρατούμενο της χούντας και παντελώς αποδυναμωμένο πλέον Γκορμπατσόφ.
Ανατρέπει ντε φάκτο τον «Γκόρμπι» αναλαμβάνοντας τη διοίκηση των σοβιετικών ενόπλων δυνάμεων, αναστέλλοντας τις δραστηριότητες του ΚΚ, επιβάλλοντας με διατάγματα την απελευθέρωση των τιμών και τις πρώτες ιδιωτικοποιήσεις. Και στις 8 Δεκεμβρίου 1991 δίνει τη χαριστική βολή στην 74χρονη σοβιετική αυτοκρατορία, συνυπογράφοντας με τους ηγέτες της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας κοινή διακήρυξη για την ίδρυση της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών. Οσοι βλέπουν τον Γέλτσιν ως… μέγα δημοκράτη
μάλλον ξεχνούν τα όσα ακολούθησαν. Κατήργησε το κοινοβούλιο, κυβερνούσε με διατάγματα και προκήρυξε παράνομα εκλογές. Οι αντίπαλοί του οχυρώνονται στο κτίριο του κοινοβουλίου.
Απαντά κηρύσσοντας τη Μόσχα σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και αποστέλλοντας τα τανκς να βομβαρδίσουν τη ρωσική Δούμα και να συλλάβουν τους αντιπάλους του. Απόλυτος άρχων πλέον αναβάλλει τις προεδρικές εκλογές και αναλαμβάνει «τον έλεγχο όλων των ρωσικών ΜΜΕ». Και επειδή «τσάρος» χωρίς πόλεμο δεν γίνεται, στις 11 Δεκεμβρίου 1994 διατάζει την εισβολή των ρωσικών στρατευμάτων στην αποσχισθείσα Τσετσενία: είναι η απαρχή μιας «ασύμμετρης» σφαγής, που συνεχίστηκε από τον διάδοχό του Πούτιν.
Τον Οκτώβριο του 1995 διακομίζεται επειγόντως στο νοσοκομείο με ισχαιμικό επεισόδιο. Ο αλκοολισμός του είναι ήδη κοινό μυστικό εντός και εκτός Ρωσίας: πολλοί βιάζονται να τον «ξεγράψουν», αφού στις βουλευτικές εκλογές του Δεκεμβρίου κερδίζει με διαφορά το Κομμουνιστικό Κόμμα του Γκενάντι Ζιουγκάνοφ. Ο Γέλτσιν όμως δεν έχει πει την τελευταία του λέξη. Χάρη στην υποστήριξη των ιδιωτικών ΜΜΕ, αλλά και την προσεκτική συγκάλυψη της πραγματικής κατάστασης της υγείας του, κερδίζει οριακά τις εκλογές. Λίγους μήνες αργότερα υποβάλλεται σε εγχείρηση πενταπλού μπαϊπάς.
Τον Μάρτιο του 1997 διορίζει πρωθυπουργό τον ως τότε προσωπάρχη του Κρεμλίνου Ανατόλι Τσουμπάις. Είναι η απαρχή της δεύτερης και πλέον «άγριας» φάσης ιδιωτικοποιήσεων, που σε συνδυασμό με το χρηματιστηριακό «κραχ» του 1997-98 και τη ραγδαία υποτίμηση του ρουβλίου θα οδηγήσει στην ανέχεια εκατομμύρια ρώσους πολίτες. Τον Αύγουστο του 1998 ο βαριά άρρωστος «μεθυσμένος τσάρος», ο ήρωας που έγινε κλόουν, αποπέμπει κάμποσους πρωθυπουργούς και ουσιαστικά κυβερνά τη χώρα από το νοσοκομείο.
Τον Αύγουστο του 1999 διορίζει πρωθυπουργό έναν… παντελώς άγνωστο, τον Βλαντίμιρ Πούτιν, ως τότε επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασφαλείας (πρώην Κα-Γκε-Μπε). Ο ξένος Τύπος, που επί χρόνια εξυμνούσε τον Γέλτσιν, τώρα βοά για σωρεία σκανδάλων διαφθοράς. Εχει έρθει η ώρα για την «αλλαγή φρουράς». Την 1η Οκτωβρίου 1999 διατάσσει τη δεύτερη εισβολή στην Τσετσενία, με αποτέλεσμα τη ραγδαία αύξηση της δημοτικότητάς του. Και παραμονή Πρωτοχρονιάς του 2000 παραιτείται αιφνιδίως, μεταβιβάζοντας την εξουσία στον Πούτιν, ο οποίος υπογράφει έγγραφο με το οποίο διασφαλίζεται η ασυλία της «Αγ(ρ)ίας Οικογένειας» που λεηλάτησε μια αυτοκρατορία. Χρονολόγιο 
