«Πάγωσα, δυσκολεύτηκα, αγχώθηκα»…


H Γκιουλμπεγιάζ Καραχασάν δέχτηκε την περασμένη εβδομάδα ένα τηλεφώνημα από τον Αλέκο Παπαδόπουλο, επικεφαλής της Επιτροπής Εκλογικών Διαδικασιών. Κατέβηκε με το αεροπλάνο στην Αθήνα και έφτασε στη Χαριλάου Τρικούπη. «Πώς θα σου φαινόταν μια υποψηφιότητα για την Υπερνομαρχία από τη μειονότητα;» τη ρώτησε. «Και μάλιστα σκεφτόμαστε εσένα» συμπλήρωσε. «Πάγωσα. Εχασα τα λόγια μου, εγώ που συνήθως μιλάω πολύ. Να δεχτώ, να μη δεχτώ;» εξομολογείται η ίδια στο «Βήμα». Ζήτησε από τον κ. Παπαδόπουλο να γίνουν πρώτα κάποιες επαφές με τη μουσουλμανική μειονότητα, να ερωτηθούν κάποιοι άνθρωποι. «Αλλιώς θα πουν γιατί να ‘ρθει μια χθεσινή;» ήταν το επιχείρημά της. «Ηξερα ότι θα υπάρξουν αντιδράσεις. Γνώριζα ότι μουσουλμανική μειονότητα υπάρχει μόνο στην Ξάνθη, όχι στους άλλους δύο νομούς. H κοινωνία μας δεν είναι ακόμη ώριμη για να δεχθεί μια μουσουλμάνα υπερνομάρχη. Δυσκολεύτηκα. Αγχώθηκα». Ηρθε όμως απανωτά και δεύτερη έκπληξη αφού ο κ. Παπαδόπουλος της ανήγγειλε ότι την περίμενε για δείπνο ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ κ. Γιώργος Παπανδρέου!


Της παρήγγειλαν ένα ταξί που την οδήγησε σε οικία της Κηφισιάς. H κυρία που άνοιξε την πόρτα την καλωσόρισε στα τούρκικα. Ντυμένη με χαρακτηριστική ενδυμασία από περιοχή της Τουρκίας την αγκάλιασε και τη φίλησε. Με έκπληξη η Γκιουλμπεγιάζ διαπίστωσε ότι ήταν η σύζυγος ενός καθηγητή της από τη Νομική Αθηνών. Στο σπίτι είχαν συγκεντρωθεί και άλλοι καθηγητές της, διακεκριμένοι νομικοί, από το πανεπιστήμιο. Εφτασαν σε λίγο ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ με τη σύζυγό του Αντα και την κόρη τους Μαργαρίτα. Στο τραπέζι η Γκιουλμπεγιάζ προέβαλε τους ίδιους ενδοιασμούς.


«Μην ανησυχείς, θα γίνουν οι επαφές με τη μειονότητα και όλα θα πάνε καλά» τη διαβεβαίωσε ο κ. Παπανδρέου.


H Γκιουλμπεγιάζ γύρισε την άλλη μέρα, ανήμερα Πρωτομαγιά, στην Ξάνθη με το ΚΤΕΛ, δεν υπήρχαν αεροπορικά εισιτήρια. Το ίδιο απόγευμα της τηλεφωνούν από τη Χαριλάου Τρικούπη να επιστρέψει στην Αθήνα. Ο κύβος για την υποψηφιότητά της είχε ριφθεί.


«Εγιναν οι επαφές με τη μειονότητα στο μεταξύ. Στο ΠαΣοΚ έψαξαν και το παρελθόν μου» εξομολογείται η Γκιουλμπεγιάζ. Ο κ. Παπανδρέου ανήγγειλε την υποψηφιότητα Καραχασάν στη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας και αμέσως τα τηλεοπτικά κανάλια έβγαλαν έκτακτα δελτία ειδήσεων για την πρωτοφανή εξέλιξη. «Μια μουσουλμάνα, υποψήφια υπερνομάρχης» έγραφαν τα «κρόουλ».


«Από τις 6 το απόγευμα που ανακοινώθηκε το όνομά μου ως τις 12 τα μεσάνυχτα που τελείωσε η παρουσίαση, βρήκα 579 αναπάντητες κλήσεις και 400 SMS!» λέει έκπληκτη η κυρία Καραχασάν.


Αρχίζει από εκείνη τη στιγμή το παιχνίδι των MME το οποίο παρακολουθεί άφωνη η κοινή γνώμη. Μια ειδική ομάδα στήνεται στη Χαριλάου Τρικούπη για να «μανατζάρει» επικοινωνιακά τη νεαρή υποψήφια. Κλείνονται συνεντεύξεις, η Γκιουλμπεγιάζ εμφανίζεται στο Mega. Οι δημοσιογράφοι αρχίζουν το κυνηγητό, αναζητούν την οικογένειά της και φτάνουν ως τα πιο απόμακρα Πομακοχώρια της Ξάνθης, για να καταγράψουν τις αντιδράσεις χριστιανών και μουσουλμάνων της Θράκης.


«Στον Alpha είδα έκπληκτη να μιλάει για μένα μια φίλη μου από το πανεπιστήμιο που την είχα χάσει» λέει η κυρία Καραχασάν. Οι περισσότεροι Ελληνες ανακαλύπτουν στα «παράθυρα» μια άγνωστη μειονότητα στη Θράκη και από τα δελτία μυούνται στις ιδιαιτερότητές της: Πομάκοι, τουρκογενείς, αθίγγανοι, ένας άγνωστος κόσμος στο ευρύ κοινό. Παρακολουθούν την Γκιουλμπεγιάζ με τα ιδιότυπα ελληνικά και το σταθερό βλέμμα να συγκινεί ακόμη και την Ολγα Τρέμη στο δελτίο.


Στο δικηγορικό της γραφείο, στο κέντρο της Ξάνθης, η Γκιουλμπεγιάζ δεν έχει ακόμη συνειδητοποιήσει πώς έφτασε τόσο ψηλά. Θεωρεί ότι ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ κάνει ιστορική υπέρβαση τοποθετώντας υποψήφια υπερνομάρχη μια γυναίκα μουσουλμάνα.


«Κάποιοι στη μειονότητα αντιδρούν για την υποψηφιότητά μου. Οχι γιατί είμαι γυναίκα αλλά επειδή έσπασε η επετηρίδα. Θα σκέφτονται, «εγώ είμαι νεροκουβαλητής 15 χρόνια στο ΠαΣοΚ, αυτή θα βάλετε;»» λέει η κυρία Καραχασάν. Προς το παρόν ενημερώνεται για τα θέματα των τριών νομών και ξεκίνησε κοινές εμφανίσεις με τους τρεις υποψηφίους νομάρχες. «Οι προτεραιότητές μου είναι η Ανάπτυξη, η Ανεργία, οι Νέοι και οι Γυναίκες. Και γενικά όλα τα κοινωνικά προβλήματα. Αυτά θα εντοπίσω και για αυτά θέλω να μιλήσω με τον κόσμο».


Οι αντιδράσεις την ενοχλούν; «Είναι βαρύ το φορτίο. Πίστευα ότι ο θόρυβος γύρω από το όνομά μου θα κρατούσε 2-3 μέρες. Υπάρχουν ήδη εκλεγμένοι μουσουλμάνοι βουλευτές· γιατί η δική μου υποψηφιότητα ενοχλεί τόσο πολύ; Πιστεύω ότι αυτό που ενοχλεί είναι η θρησκεία μου. Εν έτει 2006 να προκαλείται τόσος ντόρος και να ακούω υπουργό να μου ζητάει να δώσω εξετάσεις εθνικοφροσύνης;»


Υπάρχει ελπίδα για νίκη; «H δημοσκόπηση του Mega έδειξε ένα θετικό κλίμα. Μπορώ να το κερδίσω αυτή τη φορά. Δεν είναι δύσκολο. Κρίνοντας την ανυπαρξία έργου των σημερινών νομαρχών, πιστεύω ότι δεν είναι καθόλου δύσκολο. Το παιχνίδι θα κριθεί με μικρή διαφορά» απαντά η κυρία Καραχασάν.


H Γκιουλμπεγιάζ θυμάται την πορεία της με συγκίνηση. Κόρη μουσουλμάνων αγροτών, γεννήθηκε στο χωριό Γλαύκη, του Δήμου Μύκης, πριν από 28 χρόνια. Οι κάτοικοι του χωριού είναι 100% μουσουλμάνοι. Ο πατέρας αγρότης και μαραγκός για να μεγαλώσει τρεις κόρες. Στα καπνοχώραφα πήγαιναν με το μουλάρι, και η δουλειά ήταν σκληρή για να καλλιεργήσουν περίπου 1.500 κιλά καπνό μπασμά Ξάνθης. Εβγαλε το Δημοτικό στο μειονοτικό σχολείο της Γλαύκης, ο πατέρας επέμεινε να συνεχίσει στο Γυμνάσιο, η μητέρα όμως διαφωνούσε, ήθελε η μεγάλη κόρη της να ακολουθήσει την παράδοση και στα 13-14 να παντρευτεί.


«Ζούσαμε σε δύο δωμάτια επτά άτομα μαζί με τους παππούδες. Από το χωράφι στο σπίτι και από εκεί στο σχολείο, αυτή ήταν η ζωή μου. H μπάρα του στρατού δυσκόλευε την επικοινωνία με τον έξω κόσμο. Ζούσα αποκλεισμένη στο χωριό. Δεν σκεφτόμουν ότι ανήκα σε μειονότητα, δεν ένιωθα κατώτερη. Ζούσαμε μόνο για την επιβίωση, δεν συζητούσαμε».


Με την επιμονή του πατέρα γράφτηκε στο Γυμνάσιο. Σε ηλικία 13 ετών φορούσε φερετζέ και πήγαινε στην πόλη της Ξάνθης καμιά φορά το Σάββατο, στο παζάρι. Στο σπίτι δεν υπήρχε ούτε σταθερό τηλέφωνο, όταν αρραβωνιάστηκε πεταγόταν στο μπακάλικο για να μιλήσει. Ο πατέρας δεν μπόρεσε ούτε να της αγοράσει στη Γ’ Λυκείου το Λεξικό Ανωμάλων Ρημάτων που κόστιζε 10.000 δρχ. Στα 15 αρραβωνιάστηκε, από έρωτα, τον συγχωριανό της Ριτβάν. Στο μειονοτικό σχολείο διδασκόταν τουρκικά τέσσερις ώρες την εβδομάδα, μάθαινε το Κοράνι στην αραβική γλώσσα, καθώς επίσης αρχαία ελληνικά, γλώσσα, άλγεβρα και μαθηματικά. Κρυφά από τη μητέρα της και τα πεθερικά της και με τη συνενοχή του πατέρα έδωσε πανελλήνιες και πέρασε στη Νομική Αθηνών. Ηταν από τις πρώτες που ευεργετήθηκε από τον νόμο του πρώην υπουργού Παιδείας Γιώργου Παπανδρέου, βάσει του οποίου εισήχθησαν με ποσόστωση τα παιδιά της μουσουλμανικής μειονότητας στα AEI. Παντρεύτηκε, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και σπούδασε με έξοδα του Ριτβάν, που εργαζόταν ως τη νύχτα. «Είμαι τυχερή. Του οφείλω τα πάντα. Είναι ανοιχτό μυαλό, κοσμογυρισμένος. Μαγειρεύει, συγυρίζει, δεν είναι καθόλου το πρότυπο του άντρα της μειονότητας» λέει.


Οι δυο τους ζουν μάλλον απομονωμένα στην Αθήνα και εκείνη κλεισμένη στο σπίτι του Παλαιού Φαλήρου απορροφάται από το διάβασμα. «Γνώρισα τότε και τους έλληνες συγγραφείς, καθώς και τον Λόρκα. Ηθελα να διαβάσω το Ανθολόγιο του Καρυωτάκη, δεν πρόλαβα ακόμη» μας λέει με συγκίνηση.


Ο συμφοιτητές της γνώριζαν ελάχιστα πράγματα για τη μουσουλμανική μειονότητα. «Με ρωτούσαν αν χρειάζεται βίζα για να πάει κανείς στην Ξάνθη. Δεν ένιωθα μειονεκτικά για την καταγωγή μου. Εβαζα ερωτήματα όμως στον εαυτό μου για τις ελευθερίες της μειονότητας». Στις προφορικές εξετάσεις ντρεπόταν για τα ελληνικά της και γι’ αυτό ξενυχτούσε διαβάζοντας. Πολιτικοποιήθηκε όταν η 17N πραγματοποίησε ένα από τα χτυπήματά της στην Αθήνα. Σε μια φοιτητική πορεία χτυπήθηκε από πέτρα στο κεφάλι και δεν ξαναπήγε. «Είχα κακή εμπειρία από φοιτητικές νεολαίες».


Επέστρεψε στην Ξάνθη με το πτυχίο της Νομικής και ήταν ήδη μια άλλη γυναίκα. Σοκαρίστηκαν στην οικογένειά της όταν έμαθαν ότι σπούδαζε τόσα χρόνια στην Αθήνα. Τότε απέκτησε και τον γιο της Κεβίν, 4 ετών σήμερα. Εκανε την άσκησή της σε δικηγόρο της Ξάνθης και άνοιξε αμέσως γραφείο.


«Γράφτηκα στο ΠαΣοΚ όταν ο Γιώργος Παπανδρέου έκανε το δημοψήφισμα για την εκλογή του τον Φεβρουάριο του 2004. Εβαλα υποψηφιότητα για σύνεδρος και με εξέλεξαν. H πιο μεγάλη εμπειρία ήταν να βλέπω από κοντά πώς λειτουργεί ένα κόμμα και να με χαιρετούν διάσημα στελέχη που ως τότε τα ‘βλεπα στην τηλεόραση». Πλησίασε περισσότερο την οργάνωση του ΠαΣοΚ Ξάνθης, έβαλε υποψηφιότητα για γραμματέας της οργάνωσης Γλαύκης και εξελέγη αναπληρώτρια. Τοποθετήθηκε μάλιστα στην πενταμελή Νομαρχιακή Επιτροπή και ανέλαβε τον αγροτικό τομέα.


Ο πατέρας της έκλαψε όταν πήρε το χρίσμα και ο άντρας της νιώθει υπερήφανος. Της τηλεφωνούν απ’ όλη την Ελλάδα για να την ενθαρρύνουν. Δέχεται εκατοντάδες φαξ στα γραφεία της Νομαρχιακής Ξάνθης.


ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ


Είκοσι πέντε χιλιόμετρα από την Ξάνθη, Δήμος Μύκης, τόπος καταγωγής της κυρίας Καραχασάν. Κατοικείται αποκλειστικά από μουσουλμάνους. Αγροτικές εργασίες και κτηνοτροφία. Ως το ’90 μια μπάρα του στρατού απαγόρευε τις μετακινήσεις προς τη χριστιανική πλευρά χωρίς άδεια. Υπάρχουν μόνο μειονοτικά σχολεία, οι περισσότεροι δεν μιλάνε καλά ελληνικά. Ελάχιστο εισόδημα, ανύπαρκτες υποδομές, φτώχεια. «Ενας άνδρας θα ήταν καλύτερη επιλογή. Σαν άπειρη τη βλέπουμε» λέει στο χωριό Σκίνθη ο νεαρός Κινάν. «Τώρα θα βάλουν πολλοί το χέρι τους, το τουρκικό προξενείο, η νομαρχία» σχολιάζει ο Τζεμαλή. Οι γυναίκες δεν μιλάνε, απομακρύνονται βιαστικά. H Εμινέ ψιθυρίζει κάτι: «Δεν ξέρω τι θα ψηφίσω, δεν ξέρω ακόμη...».