Στις αρχές της περασμένης εβδομάδας οι δηλώσεις της για το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος προκάλεσαν μείζον πολιτικό θέμα, στο οποίο παρενέβη μάλιστα δύο φορές ο πρωθυπουργός κ. Κ. Σημίτης. Τα όσα είπε η επίτροπος κυρία Αννα Διαμαντοπούλου αποτελούν αυτονόητες αλήθειες, τις οποίες θα κληθεί να αντιμετωπίσει η επόμενη κυβέρνηση. Την ίδια στιγμή στην Ευρώπη συζητείται το μείζον πρόβλημα της ανεργίας και τίθεται ένα ερώτημα: «Τι θα κάνει για την αντιμετώπιση της κατάστασης η ΕΕ;». Η έκτακτη σύνοδος της Λισαβόνας σε μερικές εβδομάδες θα ασχοληθεί ακριβώς με αυτό το θέμα και η κυρία Διαμαντοπούλου στη συνέντευξή της στο «Βήμα της Κυριακής» αποκαλύπτει τα σχέδια και τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προώθηση της απασχόλησης και τη μείωση της ανεργίας στην Ευρώπη. Στόχος η δημιουργία 10 εκατ. νέων θέσεων εργασίας ανά πενταετία και ανάπτυξη 3% στην Ευρώπη. Η επίτροπος εξηγεί τις θέσεις της για το ασφαλιστικό και αποκαλύπτει ότι το Συμβούλιο της Λισαβόνας θα αποφασίσει την ανάθεση μελέτης για τα συστήματα συντάξεων σε όλη την Ευρώπη για την περίοδο 2010-2020. Η κυρία Διαμαντοπούλου μιλάει για τις εκλογές και τις απόψεις των Ευρωπαίων για τη ΝΔ. Αναλυτικά η συνέντευξη έχει ως εξής:





­ Οι δηλώσεις σας για το ασφαλιστικό προκάλεσαν θόρυβο ­ λόγω και της προεκλογικής περιόδου ­ και κυρίως ανησυχία για το τι θα γίνει με τα ταμεία μετά τις εκλογές.
Υπάρχει κάποια κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς τις κυβερνήσεις για το ασφαλιστικό;


«Στην πρόταση για το Συμβούλιο της Λισαβόνας προτείνεται να ανατεθεί μια μελέτη για τα συστήματα των συντάξεων για την περίοδο 2010-2020 με στόχο τη «δημιουργία σταθερών και βιώσιμων συνταξιοδοτικών συστημάτων, τα οποία να εξασφαλίζουν την αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών» κι αυτό γιατί όλες οι χώρες αντιμετωπίζουν σύνθετα και ίδιας φύσης προβλήματα. Ολες οι χώρες θα μπορούν να ανταλλάξουν εμπειρίες και ιδέες. Ομως μέχρι εδώ! Η πολιτική των συντάξεων και της ασφάλισης είναι αυστηρά εθνική πολιτική και κάθε χώρα κάνει τις επιλογές της. Εδώ πρέπει να τονίσω ότι, σε αντίθεση με ό,τι γράφτηκε, η Ελλάδα δεν ανήκει στις χώρες με τα μεγαλύτερα προβλήματα».


­ Τα κόμματα δεν πρέπει να ξεκαθαρίσουν τις θέσεις τους πριν τις εκλογές;


«Οι θέσεις των κομμάτων είναι λίγο πολύ γνωστές για το πώς αντιλαμβάνονται αυτά τα προβλήματα. Οι λύσεις όμως δεν μπορεί να προκύψουν πριν ολοκληρωθούν οι μελέτες και συζητηθούν με όλους τους φορείς».


­ Συμφωνείτε με τις εκτιμήσεις κορυφαίων κυβερνητικών στελεχών (π.χ. του κ. Ι. Παπαντωνίου) πως οι Ευρωπαίοι δεν εμπιστεύονται τη ΝΔ για τη διαπραγμάτευση της εισόδου της Ελλάδας στην ΟΝΕ;


«Η κυβέρνηση που θα κάνει τον Ιούνιο τις διαπραγματεύσεις για την ένταξη στην ΟΝΕ θα πρέπει να είναι σε θέση να πείσει τους εταίρους μας όχι απλώς για την επίτευξη των στόχων, κάτι που είναι απλή σύγκριση αριθμών, αλλά και για την αξιοπιστία και τη βιωσιμότητα των επιδόσεων της ελληνικής οικονομίας. Δεν είναι σωστό να λέμε ότι αυτές οι επιδόσεις είναι τυπικές προϋποθέσεις ή απλά ονομαστικά κριτήρια. Οπως και για τις άλλες χώρες, έτσι και για την Ελλάδα, τα περιβόητα κριτήρια εκπληρώθηκαν με πολλές προσπάθειες και συνδέονται με τη λειτουργία της οικονομίας ­ όπως το δημόσιο χρέος, οι τιμές και το νόμισμα. Πάνω σ’ αυτά τα επιτεύγματα θα χτίσουμε τις μελλοντικές μας προοπτικές με βασικό όπλο την αξιοπιστία μας».


­ Το ΠαΣοΚ είναι «καθεστώς» όπως λέει η ΝΔ;


«Το ΠαΣοΚ είναι ένα κόμμα που αντιλαμβάνεται τα μηνύματα των καιρών: προσαρμόζεται, αναγεννάται, απαντά στις νέες προκλήσεις και, κυρίως, αναβαπτίζεται διαρκώς στη λαϊκή εντολή».


­ Δεν θεωρείτε «υγιές» για το πολίτευμα την εναλλαγή των κομμάτων στην εξουσία;


«»Υγεία» του πολιτεύματος είναι η δημοκρατία. Τα κόμματα δεν μετρούν συντάξιμα… Δεν έχουν όριο παραμονής. Κρίνονται, ψηφίζονται και επανεκλέγονται εφόσον έτσι αποφασίσει η πλειοψηφία του λαού».


­ Η Ευρώπη με 15 εκατομμύρια ανέργους και ένα πολύ μεγάλο ποσοστό από τους πολίτες και τους εργαζομένους ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας. Γιατί να περιμένουν κάτι όλοι αυτοί οι άνθρωποι από τη Σύνοδο Κορυφής της Λισαβόνας;


«Επειτα από μια εικοσαετία άσκησης πολιτικών με στόχο την Κοινή Αγορά και τη Νομισματική Ενωση, η Ευρώπη θέτει στόχους που αφορούν την κοινωνία. Η Επιτροπή προτείνει ως επιδιωκόμενο στόχο την πλήρη απασχόληση και τη μείωση του κοινωνικού αποκλεισμού. Αυτό σημαίνει για την επόμενη δεκαετία μείωση του ποσοστού της ανεργίας από 10% σε 4% και μείωση του αριθμού των ατόμων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας από 18% σε 10% του πληθυσμού. Μπορούμε, νομίζω, να μιλάμε για μια νέα προσέγγιση, όπου πλέον η κοινωνική και η οικονομική πολιτική αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος».


­ Πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτός ο στόχος όταν το πρόβλημα έχει τόσο εκρηκτικές διαστάσεις;


«Ο στόχος αυτός σημαίνει τη δημιουργία 10 εκατ. θέσεων εργασίας ανά πενταετία, πράγμα που προϋποθέτει ανάπτυξη πάνω από 3% κάθε χρόνο. Οι οικονομικές προοπτικές στην Ευρώπη φαίνονται θετικές και αυτό το 3% αποτελεί, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Επιτροπής, εφικτό στόχο. Βέβαια δεν αρκεί η ανάπτυξη. Απαιτείται ταυτόχρονα και η επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων στις αγορές εργασίας, προϊόντων και υπηρεσιών που έχουν ήδη αποφασιστεί, καθώς και διατήρηση της δημοσιονομικής σταθερότητας. Επιπροσθέτως όμως απαιτούνται και δύο νέες δυναμικές πολιτικές, που προτείνονται στη Σύνοδο της Λισαβόνας: πρώτον, η προσαρμογή στην κοινωνία της γνώσης και, δεύτερον, συγκεκριμένες πολιτικές για την ένταξη όλων στην οικονομία και στην κοινωνία και την καταπολέμηση του αποκλεισμού. Με αυτό τον τρόπο τα οφέλη της ανάπτυξης είναι μεγαλύτερα και διανέμονται δικαιότερα. Αυτό σημαίνει ενεργούς πολιτικές και στόχους για ένταξη στην κοινωνία της πληροφορίας, όπως εξοπλισμός όλων των σχολείων με ηλεκτρονικούς υπολογιστές, φτηνή πρόσβαση στο Internet, υποστήριξη του ηλεκτρονικού εμπορίου και των ΜΜΕ, υποδομές στις τηλεπικοινωνίες κτλ. και στρατηγικούς στόχους για την κοινωνική ένταξη, όπως μείωση της παιδικής φτώχειας, πρόσβαση όλων στην υγεία και στις κοινωνικές υπηρεσίες. Η προσπάθεια λοιπόν στη Λισαβόνα θα είναι να μπούμε σε μια νέα περίοδο της οικονομικής πολιτικής, όπου η κοινωνία της πληροφορίας είναι προϋπόθεση ανταγωνιστικότητας και οι πολιτικές κατά του αποκλεισμού όχι μόνο προϋπόθεση συνοχής, αλλά και συντελεστής της παραγωγής. Γιατί ακριβώς εδώ βρίσκεται και το μεγάλο στοίχημα, καθώς και η διαφορά με τις ΗΠΑ. Δεν περιοριζόμαστε στην επίτευξη της ανταγωνιστικότητας, επιδιώκουμε ταυτόχρονα τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής».


­ Στο σημερινό αρνητικό περιβάλλον της παγκοσμιοποίησης υπάρχει τρόπος να συνδυαστεί η οικονομική ανάπτυξη με ένα κοινωνικό μοντέλο που να διαφέρει από το αμερικανικό;


«Το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο δεν είναι απλώς σύνολο διοικητικών συστημάτων, είναι μέρος της πολιτικής και πολιτιστικής ιστορίας της Ευρώπης. Η ευρωπαϊκή κοινωνία αντιδρά και οι κοινωνικές συγκρούσεις είναι ικανές να διαλύσουν την οικονομική σταθερότητα αν δεν υπάρξει ο μηχανισμός αναδιανομής που διασφαλίζεται από το κοινωνικό μοντέλο. Πρέπει όμως να είμαι ειλικρινής: αυτό το κοινωνικό μοντέλο χρειάζεται άμεση μεταρρύθμιση και εκσυγχρονισμό που να περνάει από τη βιομηχανική στην ηλεκτρονική εποχή, από την πληθυσμιακή αύξηση στο πρόβλημα του δημογραφικού ελλείμματος, από το κλασικό οικογενειακό μοντέλο στα σημερινά δεδομένα μιας οικογένειας. Να τονίσω ότι η αδιαμφισβήτητη ανάγκη ύπαρξης κοινωνικού συστήματος προστασίας δεν υφίσταται απλώς για λόγους κοινωνικής δικαιοσύνης, αλλά ακόμη και για λόγους οικονομικούς: π.χ. το κόστος της ανεργίας, των ναρκωτικών, της εγκληματικότητας, των κοινωνικών συγκρούσεων είναι τεράστιο. Για την Ευρώπη, όπως σας είπα, το κοινωνικό μοντέλο αποτελεί παράγοντα της παραγωγής και της οικονομικής ανάπτυξης και όχι το αντίστροφο, όπως υποστηρίζουν ορισμένα φιλελεύθερα κόμματα της Ευρώπης. Η έλλειψη κοινωνικής συνοχής οδηγεί σε ακραίες καταστάσεις, όπως η αύξηση των φυλακισμένων στις ΗΠΑ από 1 εκατομμύριο σε 2 εκατομμύρια μέσα στην τελευταία δεκαετία».


­ Απειλείται ή όχι το ευρωπαϊκό μοντέλο από τη διεύρυνση και την είσοδο στην ΕΕ χωρών όπως η Πολωνία, η Τσεχία ή ακόμη περισσότερο η Τουρκία;


«Τόσο το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο, όσο και οι άλλες κατακτήσεις της Ευρώπης δεν απειλούνται από τη διεύρυνση εφόσον εφαρμόσουμε με αυστηρότητα ­ και αυτό κάνουμε ­ τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης. Δηλαδή την προσήλωση στους δημοκρατικούς θεσμούς, τον σεβασμό των μειονοτήτων και των δημοκρατικών δικαιωμάτων.


Η αντίδραση της Επιτροπής στο θέμα της Αυστρίας ήταν χαρακτηριστικό παράδειγμα των δημοκρατικών αντανακλαστικών των ευρωπαίων ηγετών. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να βοηθήσουμε όλες τις υποψήφιες χώρες να προχωρήσουν στον δικό μας δρόμο. Ιδιαίτερα στον τομέα της δικής μου ευθύνης, που αφορά το ευρωπαϊκό κοινωνικό κεκτημένο, τα δικαιώματα των εργαζομένων, τον κοινωνικό διάλογο και την ελεύθερη διακίνηση. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι εξετάζουμε πολύ προσεκτικά τι ισχύει σε κάθε χώρα και πώς θα γίνει η ανάλογη προσαρμογή. Καμία χώρα δεν μπορεί να γίνει μέλος της ΕΕ αν δεν πληροί το κοινοτικό κεκτημένο. Αυτό είναι κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για τους εργαζομένους της ΕΕ, που δεν πρέπει να αισθάνονται ότι απειλούνται από τη διεύρυνση, αλλά και για τους εργαζομένους στις υποψήφιες χώρες που περιμένουν βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντος και περισσότερες ευκαιρίες».


­ Μήπως η συνοχή του ευρωπαϊκού μοντέλου απειλείται από τη μαζική είσοδο μεταναστών από τις υποψήφιες χώρες;


«Για πρώτη φορά η Ευρώπη συζητά για κοινές πολιτικές όσον αφορά τους μετανάστες. Η υποστήριξη των χωρών προέλευσης, ώστε να αναπτυχθούν και να κρατήσουν τον πληθυσμό τους, η νόμιμη ένταξη των μεταναστών στις κοινωνίες, αλλά και ο σεβασμός των μεταναστών για τις χώρες και τις κοινωνίες που τους υποδέχονται είναι οι βασικές αρχές.


Στο τέλος του περασμένου έτους εισηγήθηκα ένα πακέτο μέτρων κατά των διακρίσεων, που αποτελείται από δύο κοινοτικές οδηγίες και ένα κοινοτικό πρόγραμμα κατά των διακρίσεων φύλου, φυλής, θρησκείας, ηλικίας και σεξουαλικού προσανατολισμού. Ο στόχος είναι: ίδια δικαιώματα ­ ίδιες υποχρεώσεις».