Σε μια από τις πρώτες συνεδριάσεις της Οργανωτικής Επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 αποφασίστηκε ότι τα μέλη της, κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων, θα κάθονται σε μόνιμες θέσεις. Δίπλα στον πρόεδρο κ. Στρ. Στρατήγη είχε πάρει θέση ο νομικός σύμβουλος του Πρωθυπουργού και καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου κ. Γ. Παπαδημητρίου.
Ωραία, μόνιμες θέσεις. Αλλά ποιες μόνιμες θέσεις; Οπως όπως ή με κάποια λογική; Με μια ιεραρχία αλλά με ποια ιεραρχία;
Αυτό το φλέγον ερώτημα έθεσε στη συνεδρίαση ο εκπρόσωπος του Δήμου Αθηναίων κ. Ν. Γιατράκος, ο οποίος σε μόνιμη βάση αντικαθιστά τον κ. Δ. Αβραμόπουλο. Ο δήμαρχος Αθηναίων έχει προτιμήσει να κρατήσει αποστάσεις από την οργανωτική πλευρά των Αγώνων και δεν ξαναπήγε στις συνεδριάσεις της Επιτροπής μετά την πρώτη τιμητική συνεδρίαση στο Μέγαρο Μαξίμου.
Ο κ. Γιατράκος λοιπόν υποστήριξε ότι ακόμη και απόντος του δημάρχου ο εκπρόσωπός του πρέπει να κάθεται δεξιά του κ. Στρατήγη και ότι πρέπει να μνημονεύεται στα πρακτικά αμέσως μετά τον πρόεδρο της Οργανωτικής Επιτροπής. Το θέμα συζητήθηκε επί δύο ώρες και 45 λεπτά ακριβώς… Τελικώς (και μάλλον για να τελειώνει η κουβέντα…) ο κ. Παπαδημητρίου παραχώρησε τη θέση του στον εκπρόσωπο του δημάρχου.
Και να σκεφθεί κανείς ότι από το σύνολο των ολυμπιακών αθλημάτων του 2004 μόνο ο… τερματισμός του Μαραθωνίου θα γίνει μέσα στα όρια του Δήμου Αθηναίων!
Εξι μήνες έχουν περάσει από τη συγκρότηση της Οργανωτικής Επιτροπής και ακόμη λιγότεροι από τη δημιουργία της ανώνυμης εταιρείας στην οποία ανετέθη η διοργάνωση των Αγώνων. Η Επιτροπή συνεδριάζει ανελλιπώς κάθε εβδομάδα, μια σειρά από πρακτικά προβλήματα μπαίνουν σε ένα δρόμο, την ίδια στιγμή που η αρμόδια διυπουργική Επιτροπή υπό τον κ. Ευ. Βενιζέλο προχώρησε τη δική της δουλειά. Η χωροθέτηση των ολυμπιακών εγκαταστάσεων, την οποία είχε αναλάβει ο υφυπουργός ΠΕΧΩΔΕ κ. Χρ. Βερελής ελπίζεται ότι θα έχει ολοκληρωθεί εντός του Ιουλίου.
Η κοινή γνώμη αναρωτιέται αν τα πράγματα προχωρούν γρήγορα ή αργά ή στον σωστό τους ρυθμό, τη στιγμή που τα ίδια τα γεγονότα θέτουν μιας άλλης υφής ερώτημα. Ομολογημένα πλέον η χωροθέτηση των ολυμπιακών έργων αλλάζει ή τροποποιείται σε σχέση με όσα προβλέπονταν στον φάκελο υποψηφιότητας ενώ ο διευθύνων σύμβουλος του «Αθήνα 2004» κ. Κ. Μπακούρης δεν κρύβει πια σε δημόσιες δηλώσεις του ότι ο προϋπολογισμός των Αγώνων θα αναμορφωθεί.
Πόσο; Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά και το βέβαιο είναι ότι σήμερα ουδείς μπορεί να προβλέψει ποιο θα είναι τελικώς το κόστος των Αγώνων.
«Εχουμε μια εικόνα κατά προσέγγιση» λέει στο «Βήμα» ο πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής κ. Στρ. Στρατήγης «όπως προσδιορίστηκε κατά τη διεκδίκηση των Αγώνων. Αλλά οπωσδήποτε θα υπάρξει υπέρβαση και κατά το συναλλαγματικό σκέλος λόγω της πρόσφατης υποτίμησης της δραχμής και λόγω άλλων προσαρμογών και αναμορφώσεων της χωροθέτησης των έργων». Η εκτίμηση του κ. Στρατήγη είναι ότι η υπέρβαση του κόστους δεν θα ξεπεράσει το 15% του αρχικού προϋπολογισμού (1,6 δισ. δολάρια) αλλά παραδέχεται ότι είναι νωρίς ακόμη για να έχουμε σαφή και οριστική εικόνα. Πότε θα έχουμε αυτήν την εικόνα; Τον Απρίλιο 1999, λέει ο κ. Στρατήγης, όταν θα έχει ολοκληρωθεί και εγκριθεί το master plan των αγώνων.
«Το κόστος των Αγώνων θα το προσδιορίσει με μεγαλύτερη ακρίβεια ο χρηματοοικονομικός σύμβουλος και έχουμε ήδη κινήσει τη διαδικασία για την επιλογή του» προσθέτει ο επικεφαλής της διυπουργικής επιτροπής υπουργός Πολιτισμού κ. Ευ. Βενιζέλος, αν και παραδέχεται ότι οι αλλαγές των χωροθετήσεων θα έχουν αντίκτυπο στο τελικό κόστος. «Αλλο Τατόι και άλλο Μαρκόπουλο» λέει χαρακτηριστικά.
Το τελικό κόστος άλλωστε θα επιβαρυνθεί από ένα σημαντικότατο κονδύλιο, την τηλεοπτική κάλυψη των Αγώνων, το οποίο δεν είχε συμπεριληφθεί στην αρχική εκτίμηση. Μπορεί τώρα να γίνει κάποια πιο ακριβής πρόβλεψη; «Η πρόβλεψη αυτή είναι αδύνατη» υποστηρίζει ο κ. Βενιζέλος «πόσο μάλλον που δεν ξέρουμε ακόμη ούτε καν την τεχνολογία με την οποία θα γίνει η τηλεοπτική κάλυψη μετά έξι χρόνια».
Εις ό,τι αφορά την υπέρβαση που μπορεί να προκύψει από τις νέες χωροθετήσεις ο αρμόδιος υφυπουργός κ. Χρ. Βερελής θεωρεί ότι δεν μπορεί να κάνει πρόβλεψη πρόσθετου κόστους προτού ολοκληρωθεί η διαδικασία αλλά, κυρίως, προτού αποσαφηνιστεί το εύρος της αυτοχρηματοδότησης των έργων και η δυνατότητα εξεύρεσης άλλων πηγών χρηματοδότησης, όπως π.χ. η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Γεγονός είναι ότι οι τροποποιήσεις των χωροθετήσεων δεν είναι ούτε μικρές ούτε επουσιώδεις. Εγκαταλείφθηκε το Τατόι που ήταν δασική έκταση και ο Ιππόδρομος θα γίνει (κατά πάσα πιθανότητα) στο Μαρκόπουλο. Μια άλλη ομάδα αθλημάτων (τοξοβολία, ξιφασκία, τάε-κβο-ντο κλπ.) θα μεταφερθούν από το Τατόι και το Φαληρικό Δέλτα στον Ασπρόπυργο. Η χωροθέτηση του Αγίου Κοσμά τροποποιείται και αυτή ελαφρώς ενώ σημαντικότερα είναι τα προβλήματα που παρουσιάζουν το Ολυμπιακό Χωριό και το Κωπηλατοδρόμιο στον Σχοινιά.
Τα 830 στρέμματα που είχαν προβλεφθεί για το Ολυμπιακό Χωριό χρειάστηκε να αυξηθούν περίπου στα 2.000 στρέμματα διότι απεκαλύφθη ότι ένα μεγάλο κομμάτι ήταν δασική έκταση και ένα άλλο ανήκε στην Πολεμική Αεροπορία. Ακόμη πιο προβληματική είναι η κατασκευή του Κωπηλατοδρομίου στον Σχοινιά κυρίως για περιβαλλοντικούς λόγους και όχι μόνο επειδή ενετοπίσθη στον προβλεπόμενο χώρο και ένα ραντάρ του Πολεμικού Ναυτικού! Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τον Σχοινιά, η κυβέρνηση προτίθεται να υποβάλει ένα σχέδιο προεδρικού διατάγματος χρήσης γης στο Συμβούλιο της Επικρατείας, ώστε να «βολιδοσκοπήσει» τις προθέσεις του δικαστηρίου. Αν οι προθέσεις είναι απορριπτικές, τότε αναγκαστικά το Κωπηλατοδρόμιο θα χωροθετηθεί εκτός Αττικής.
Ολα αυτά προέκυψαν ως αναγκαστικές κινήσεις από τη λεπτομερή εξέταση των χωροθετήσεων που περιείχε ο φάκελος υποψηφιότητας. Η διυπουργική επιτροπή και ειδικότερα ο κ. Βερελής διερεύνησαν τις προτεινόμενες θέσεις από πέντε διαφορετικές πλευρές (ιδιοκτησιακή, αρχαιολογική, περιβαλλοντική, πολεοδομική, δασική), ώστε να μην προκύψουν τυχόν ενστάσεις ή προβλήματα μετά την χωροθέτηση και κατά την κατασκευή των έργων.
«Μέσα σε τρεις μήνες διευθετήσαμε προβλήματα που ορισμένα εξ αυτών, όπως η εγκατάσταση του Ιπποδρόμου, έμεναν ανοιχτά επί 30 χρόνια» συνοψίζει ο υφυπουργός ΠΕΧΩΔΕ.
Αλλαγή χωροθετήσεων, άγνοια κόστους, όλα αυτά σημαίνουν άραγε ότι ο φάκελος υποψηφιότητας ήταν πρόχειρος, ατελής ή ψευδής; Η υποψία δεν μοιάζει αβάσιμη, παρ’ όλο που για προφανείς λόγους όλοι οι αρμόδιοι αρνούνται να διατυπώσουν τέτοια μομφή. «Ο φάκελος ήταν σύμφωνος με τις προδιαγραφές του εγχειριδίου υποψηφιοτήτων της ΔΟΕ, ώστε να διεκδικήσουμε και να πάρουμε τους Αγώνες» λέει διπλωματικά ο κ. Βενιζέλος.«Τώρα αντιμετωπίζουμε τα πράγματα από μια πιο πρακτική σκοπιά».
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο κ. Στρατήγης εξηγεί ότι «ο φάκελος ήταν σύμφωνος με τις προδιαγραφές της ΔΟΕ αλλά δεν ήταν έτοιμος για την υλοποίηση της διοργάνωσης των Αγώνων».
Τούτων δοθέντων, το βέβαιο είναι ότι οι όποιες τροποποιήσεις δεν θα γίνουν ερήμην της ΔΟΕ και των αρμόδιων ομοσπονδιών, οι απαιτήσεις των οποίων είναι ενδεχόμενο να ανεβάσουν ακόμη περισσότερο το κόστος. Στις 2 και 3 Σεπτεμβρίου θα βρεθεί στην Αθήνα επιτροπή της ΔΟΕ για να επισκεφθεί τις τοποθεσίες που θα έχουν τελικώς επιλεγεί και να δώσει την έγκρισή της.
Εξυπακούεται πως μεταξύ ΔΟΕ, Οργανωτικής Επιτροπής και κυβερνήσεως θα υπάρξει κάποιας μορφής διαπραγμάτευση για τις οριστικές επιλογές, με πλέον ακανθώδες το πρόβλημα του Σχοινιά. Τι θα γίνει αν το Συμβούλιο της Επικρατείας τοποθετηθεί αρνητικά για το Κωπηλατοδρόμιο; Θα αποδεχθεί η ΔΟΕ τη χωροθέτησή του εκτός Αττικής; «Υποθέτω ότι η ΔΟΕ δεν θα μας ζητήσει να καταλύσουμε τη συνταγματική τάξη της χώρας» απαντάει λακωνικά ο κ. Βενιζέλος.
Το δέλεαρ της «καρέκλας»
Η διαδικασία επανεξέτασης των χωροθετήσεων από τη διυπουργική επιτροπή (στην οποία πάντως ανελλιπώς συμμετέχουν οι κκ. Στρατήγης και Μπακούρης) προκάλεσε τη δυσφορία ορισμένων εκ των αθλητικών παραγόντων που μετέχουν στην Οργανωτική Επιτροπή και οι οποίοι παραπονέθηκαν ότι «δεν μπορούμε να μαθαίνουμε αυτά τα πράγματα από τις εφημερίδες». Η δυσφορία αυτή διοχετεύθηκε και σε ορισμένα δημοσιεύματα του Τύπου. «Γι΄ αυτά τα έργα υπεύθυνη είναι η εγγυήτρια κυβέρνηση, η οποία τα εκχωρεί εν όψει των Αγώνων» διευκρινίζει τη διαδικασία ο κ. Βενιζέλος, μια άποψη με την οποία συμφωνεί και ο κ. Στρατήγης. Η κυρία Νίκη Τζαβέλλα, μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής αλλά από τον χώρο της ΝΔ, σημειώνει και αυτή από την πλευρά της ότι δεν νοείται απόλυτη αυτονόμηση της οργανωτικής προσπάθειας και ότι η προσπάθεια δεν μπορεί παρά να είναι προϊόν στενής και καλής συνεργασίας της Οργανωτικής Επιτροπής και της κυβέρνησης. Υπάρχουν κάποιοι που θα ήθελαν μια τέτοια αυτονόμηση; «Δεν έχει υποπέσει στην αντίληψή μου…» λέει η κυρία Τζαβέλλα.
Ο πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής μάλιστα εξηγεί ότι τα προβλήματα δεν υπάρχουν στη συνεργασία με την κυβέρνηση αλλά στον βαθμό ενεργοποίησης του κρατικού μηχανισμού στο πλευρό των διοργανωτών. «Ολοι θέλουν τους Ολυμπιακούς, το απρόσωπο κράτος δεν τους θέλει…» σημειώνει ο κ. Στρατήγης. Γεγονός είναι ότι η Οργανωτική Επιτροπή αντιμετώπισε αρκετά εμπόδια στη διαδικασία εκκίνησης. Γραφειοκρατικά, όπως το αίτημα του υπουργείου Οικονομικών για φορολογική ενημέροτητα της εταιρείας προκειμένου να κατατεθεί το ποσό του κεφαλαίου της! ΄Η οικονομικά, όπως τα χρέη που άφησε πίσω της η Επιτροπή Διεκδίκησης: για να στεγαστεί η Οργανωτική Επιτροπή στο Ζάππειο χρειάστηκε πρώτα να διευθετηθούν χρέη ύψους 380 εκατομμυρίων που είχε συνάψει η Επιτροπή Διεκδίκησης προς το Ζάππειο Κληροδότημα και προς τρίτους.
Αυτό το (κατ΄αρχήν…) καλό κλίμα στις σχέσεις κυβέρνησης και Οργανωτικής Επιτροπής θα δοκιμαστεί συντόμως, λένε οι καχύποπτοι, όταν θα φθάσει η ώρα να επιλεγούν τα στελέχη που θα προσληφθούν επαγγελματικά στην εταιρεία «Αθήνα 2004». Ηδη οι θέσεις έχουν προκηρυχθεί, η τελική απόφαση θα ληφθεί από την Οργανωτική Επιτροπή, ύστερα από μια προεπιλογή των υποψηφιοτήτων. «Περισσότερο και από εμάς, αυτοί είναι οι άνθρωποι που στην ουσία θα αναλάβουν να ετοιμάσουν του Αγώνες» λέει η κυρία Τζαβέλλα «γι΄ αυτό και η επιλογή τους είναι από τις κρισιμότερες αποφάσεις που θα έχουμε να λάβουμε».
Είναι προφανές λοιπόν ότι η επιλογή του διευθυντή Τεχνικών Εργων, για να χρησιμοποιήσουμε ένα αυτονόητο παράδειγμα, αποτελεί επίζηλη λεία για όλους τους επιτήδειους, σαλταδόρους και λοιπούς εργολάβους που ορέγονται διάφορα κομμάτια από την πίτα των Ολυμπιακών. Ηδη ακονίζονται μαχαίρια στα παρασκήνια… Η κυβέρνηση διά του κ. Βενιζέλου δηλώνει ότι δεν προτίθεται να παρέμβει καθόλου στη διαδικασία επιλογής. Το ερώτημα είναι αν θα επιδείξει αυτήν την αυτοσυγκράτηση μέχρι τέλους και αν η Οργανωτική Επιτροπή θα αντισταθεί στις όποιες προσπάθειες παρέμβασης στις επιλογές της, από όπου και αν προέλθουν.
