Η διαμόρφωση και η υλοποίηση πολιτικών που θα αποβλέπουν στην προώθηση του βι-βλίου και της ανάγνωσης, με ότι αυτό περιλαμβάνει και σχετίζεται, είναι θεμιτή και επι-βεβλημένη.
Για την υλοποίηση τέτοιων πολιτικών είναι απαραίτητη η εμπλοκή και σύμπραξη αρμό-διων κρατικών φορέων και όπου αυτό είναι απαραίτητο η δημιουργία νέων.
Δυστυχώς στη χώρα μας, για διάφορους λόγους, πολλές φορές και από προσωπικές πρωτοβουλίες ατόμων, δημιουργούσαμε φορείς και οργανισμούς για την υλοποίηση πο-λιτικών, χωρίς να προϋπάρχει η πολιτική που καλούνταν να υλοποιήσουν, και χωρίς να έχει προηγηθεί διεξοδική μελέτη και έρευνα όλων των παραμέτρων που θα επέτρέπαν την λειτουργία τους με επάρκεια και οικονομική αποτελεσματικότητα.
Τυπική περίπτωση αυτής της πρακτικής αποτελούσε το Ε.ΚΕ.ΒΙ το οποίο δημιουργήθη-κε χωρίς να ληφθούν υπόψη καθιερωμένοι φορείς που ήδη υπήρχαν, και χωρίς να ε-νταχθεί σε κάποιο συγκεκριμένο πλαίσιο πολιτικής για το βιβλίο και την ανάγνωση. Το αποτέλεσμα ήταν να λειτουργεί πολλές φορές σε κενό πολιτικής και ελέγχων.
Τα αποτελέσματα ήταν αναμενόμενα και τα βιώσαμε. Μια απλή ανάγνωση των απολο-γισμών του Ε.ΚΕ.ΒΙ αποδεικνύει ότι τα αποτελέσματα της λειτουργίας του ήταν περιορι-σμένα. Εάν δε υπολογίσει κανείς τη σχέση μεταξύ κόστους και οφέλους για τα αποτελέ-σματα αυτά, η εικόνα γίνεται περισσότερο αρνητική.
Το γεγονός και μόνο ότι η χρηματοδότηση της Εθνικής Βιβλιοθήκης που έχει αποστολή τη συγκέντρωση, διατήρηση και διάθεση όλης της εκδοτικής παραγωγής της χώρας μας, τη λειτουργία των Εθνικών Γραφείων Διεθνών Αριθμοδοτήσεων των εκδόσεων, την παραγωγή της Εθνικής Βιβλιογραφίας κ.α. ήταν ποσοστό του προϋπολογισμού του Ε.ΚΕ.ΒΙ, οι δε δράσεις που υλοποιούσε ισοδυναμούσαν με τους ετήσιους προϋπολογι-σμούς όλων των Δημόσιων Βιβλιοθηκών, προκαλούσε, από χρόνια, ερωτηματικά για τον τρόπο με τον οποίο η χώρα μας ιεραρχούσε προτεραιότητες και κατένειμε πολύτιμους πόρους.
Ως εκ τούτου η συζήτηση για το μέλλον του ήταν θεμιτή και στη σύγχρονη οικονομική πραγματικότητα επιβεβλημένη. Εξάλλου προβληματισμός για το μέλλον αντίστοιχων με το Ε.ΚΕ.ΒΙ οργανισμών έχει αναπτυχθεί από καιρό και σε άλλες χώρες. Η κάθε μία επέ-λεξε τη δική της πολιτική με κυρίαρχη την τάση ένταξης των δραστηριοτήτων τους στην Εθνική Βιβλιοθήκη ή σε κάποια Διοικητική Μονάδα του αρμόδιου Υπουργείου στα πλαί-σια όμως μίας ενιαίας πολιτικής που καλύπτει το βιβλίο, την ανάγνωση και τις Βιβλιοθή-κες.
Ανάλογες κινήσεις μπορούν να γίνουν και στη χώρα μας με ένταξη των δράσεων του Ε.ΚΕ.ΒΙ στην Εθνική Βιβλιοθήκη, το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης ή στη Διεύθυνση του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού που θα έχει αρμοδιό-τητες για τις Βιβλιοθήκες, τα Αρχεία, το βιβλίο και την ανάγνωση. Δυστυχώς, παρά τις σχετικές επισημάνσεις μας όταν διαμορφώνονταν η νομοθεσία για την Εθνική Βιβλιοθή-κη και τις Δημόσιες Βιβλιοθήκες, χάθηκε η ευκαιρία για την διατύπωση μιας ολοκληρω-μένης και συνεκτικής πολιτικής η οποία θα κάλυπτε όλο το φάσμα των θεμάτων που ά-πτονται των Βιβλιοθηκών, της Επιστημονικής Πληροφόρησης, του Βιβλίου και της Α-νάγνωσης. Μπορούμε όμως να τη διαμορφώσουμε τώρα.
Η ενοποίηση των Υπουργείων Παιδείας και Πολιτισµού, δηµιούργησε τις προϋποθέσεις για επανεξέταση και το επανασχεδιασµό των πολιτικών για τις Βιβλιοθήκες και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, μέχρι τώρα αρµοδιότητα του Υπουργείου Παιδείας καθώς και για το βιβλίο και την ανάγνωση, αρµοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισµού, σε μια κοινή πο-λιτική.
Η συζήτηση για το μέλλον του Ε.ΚΕ.ΒΙ, πρέπει να γίνει αφορμή για τη χάραξη και υλο-ποίηση επιτέλους ενιαίων πολιτικών για το βιβλίο, την ανάγνωση και τις Βιβλιοθήκες στην εφαρμογή των οποίων θα είναι πολύτιμη η τεχνογνωσία που κατέχει το προσωπικό του Ε.ΚΕ.ΒΙ. και η οποία δεν πρέπει να χαθεί.
Με Εκτίμηση
Γεώργιος Κ. Ζάχος, Δρ. βιβλιοθηκονομίας
Δ/ντης Βιβλιοθήκης Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Πρόεδρος Γενικού Συμβουλίου Βιβλιοθηκών, Γ.Α.Κ. και Εκπαιδευτικής Τηλεόρασης.
