Η τεράστια εισροή αιτούντων άσυλο στην ΕΕ πυροδότησε μια επίδειξη αλληλεγγύης τόσο προς τους πρόσφυγες όσο και ανάμεσα στα κράτη-μέλη αλλά ήγειρε και σημαντικά ερωτήματα για την ικανότητά μας να εξασφαλίζουμε τον αποτελεσματικό έλεγχο αυτών που σήμερα αποτελούν τα κοινά εξωτερικά μας σύνορα.
Ζητάμε από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν αυτή την άνευ προηγουμένου ροή με ένα σαφές πολιτικό όραμα: οι πρόσφυγες είναι θύματα, όχι απειλή, και οι Ευρωπαίοι είναι αρκετά δυνατοί για να αντιμετωπίσουν σε μακροχρόνιο επίπεδο την πρόκληση του να τους δεχθούν και να τους ενσωματώσουν.
Ζητάμε από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων να επεκτείνουν τη βοήθεια και στις χώρες που υποδέχονται τους περισσότερους Σύρους (Τουρκία, Ιορδανία και Λίβανο) προκειμένου να επιτρέψουν στους πρόσφυγες να παραμείνουν στην περιοχή καταγωγής τους. Τους ζητάμε επίσης να ενισχύσουν τον έλεγχο των συνόρων μας, ιδίως εντείνοντας τον αγώνα κατά των διακινητών και του οργανωμένου εγκλήματος.
Έχουν στη διάθεσή τους πολλά εργαλεία (το Σύστημα Πληροφοριών Σένγκεν, τη Europol, τη Frontex, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασύλου κ.ά.) τα οποία μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να αντιμετωπίσουν την κρίση. Η πρόσφατη δημιουργία των hotspots στην Ελλάδα και την Ιταλία εμπίπτει σε αυτή την ευρωπαϊκή λογική. Πρέπει να δείξουμε αλληλεγγύη προς αυτές τις χώρες όχι μόνο για λόγους γενναιοδωρίας αλλά για να ξαναπάρουμε τον έλεγχο των συνόρων «μας».
Επίσης, πρέπει χωρίς καθυστέρηση να ιδρύσουμε μια ευρωπαϊκή ακτοφυλακή και ένα σώμα συνοριοφυλάκων, να πραγματοποιούμε επιχειρήσεις στη θάλασσα υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, να ενισχύσουμε τη Frontex, παρέχοντάς της διαδικασίες για την απέλαση παράτυπων μεταναστών, να δημιουργήσουμε ευρωπαϊκές διαδρομές για νόμιμη μετανάστευση και άλλα.
Αν και οι κανονισμοί της Σένγκεν επιτρέπουν την προσωρινή επανεισαγωγή του ελέγχου των εθνικών συνόρων σε περίπτωση κρίσης, κανέναν δεν συμφέρει μια τέτοια κατάσταση να διαρκέσει για πάντα εξαιτίας του υπέρογκου οικονομικού κόστος που θα είχε. Αν και η επιστροφή των ελέγχων των εθνικών συνόρων είναι μια επιλογή, δεν είναι η λύση! Η Συμφωνία Σένγκεν υπογράφηκε πριν από 30 χρόνια και σήμερα ωφελεί 400 εκατομμύρια Ευρωπαίους καθώς επιτρέπει στους οδηγούς φορτηγών, στους εργαζόμενους στα σύνορα και στις εταιρείες που εξάγουν τα αγαθά τους στην Ευρώπη να μη χάνουν χρόνο. Ένα βήμα πίσω στο παρελθόν ισοδυναμεί με το να χάσουμε το δάσος για το δέντρο. Ενώ όλοι οι Ευρωπαίοι _ εργαζόμενοι, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, φορολογούμενοι κλπ _ θα πληγούν αναμφίβολα από μια τέτοια κίνηση, ποιος θα ωφεληθεί;
Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε πλήρως τα εργαλεία της Σένγκεν για να αντιμετωπίσουμε καλύτερα την πρόκληση της τρομοκρατίας. Πρέπει να θυμηθούμε ότι τα περισσότερα από τα 141 άρθρα της Σένγκεν αφορούν τη συνεργασία ανάμεσα στις αστυνομικές και δικαστικές αρχές των κρατών-μελών _ ένα είδος συνεργασίας τόσο χρήσιμο που ακόμη και χώρες που δεν ανήκουν στη Σένγκεν, όπως η Βρετανία, αποφάσισαν να συμμετάσχουν. «Σένγκεν» σημαίνει ταυτόχρονα περισσότερη ελευθερία και περισσότερη ασφάλεια.
Η συναισθηματική αντίδραση σε μια τρομοκρατική επίθεση παίρνει την μορφή της επιστροφής στους ελέγχους των εθνικών συνόρων. Αλλά η επιθυμία μας για ασφάλεια θα εκπληρωθεί καλύτερα εντός του πλαισίου της Σένγκεν. Οι τρομοκρατικές ενέργειες έχουν συχνά διεθνείς ρίζες γι’ αυτό απαιτούνται ευρωπαϊκές και διεθνείς αντιδράσεις. Είναι προτιμότερο να υιοθετήσουμε ένα ευρωπαϊκό Αρχείο Ονομάτων Επιβατών παρά να αφιερώσουμε αυτούς τους πόρους στον στείρο έλεγχο των εσωτερικών συνόρων εντός του χώρου Σένγκεν, σπαταλώντας τους στον άνευ ουσίας έλεγχο των εκατομμυρίων ευρωπαίων πολιτών που τα διασχίζουν κάθε μήνα.
Πρέπει όχι μόνο να διαφυλάξουμε αλλά και να επεκτείνουμε τη Σένγκεν απέναντι στις διεθνείς κρίσεις, αντιδρώντας στον επικίνδυνο πειρασμό να επιστρέψουμε στα εθνικά σύνορα _ κίνηση που θα έπληττε τον λαό της Ευρώπης χωρίς να ενισχύσει την ασφάλειά του. Ας ενωθούμε απέναντι στις νέες προκλήσεις, με πνεύμα συνεργασίας και αλληλεγγύης, προκειμένου να επιζήσει η Σένγκεν _ ζήτω η Σένγκεν!
*Ο κ. Ζαν Ντελόρ ήταν πρόεδρος της ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το κείμενο συνυπογράφουν μεταξύ άλλων ο Χοακίν Αλμούνια, πρώην επίτροπος Ανταγωνισμού, ο Μισέλ Μπαρνιέ, ειδικός σύμβουλος του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ για την αμυντική πολιτική και πολιτική ασφαλείας, Ζοζέπ Μπορέλ, πρώην πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, Ρενό Ντεούς, διευθυντής του Κέντρου Ευρωπαϊκών Σπουδών στο πανεπιστήμιο Sciences Po στο Παρίσι, Ελιζαμπέτ Γκιγκού, μέλος της γαλλικής Βουλής, Ενρίκο Λέτα, πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, Πάαβο Λίπονεν, πρώην πρωθυπουργός της Φινλανδίας,
