Η επανεξέταση του πλαισίου κοινωνικής πολιτικής αγγίζει ένα διευρυμένο φάσμα θεμάτων. Από αυτό το ευρύτερο φάσμα θεμάτων, που αναγκαστικά οφείλουμε να εξετάσουμε στην προσπάθειά μας να προσδιορίσουμε το πλαίσιο της συνολικής κοινωνικής πολιτικής, διακρίνουμε μερικά που αποτελούν στη συγκεκριμένη συγκυρία τα κρίσιμα σημεία για τη στοιχειοθέτηση της φυσιογνωμίας του νέου κοινωνικού κράτους. Η υγεία, η εργασία, η ασφάλιση, η κοινωνική προστασία, η απασχόληση, η εκπαίδευση, η στέγη. Σε αυτά ακριβώς τα ζητήματα πρέπει να συζητήσουμε και να συμφωνήσουμε σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο για το «τι πρέπει να κάνουμε». Δέκα αναγκαία σημεία συμφωνίας είναι τα εξής:


1. Να συμφωνήσουμε ότι οι κλασικές αναδιανεμητικές λειτουργίες του σύγχρονου κοινωνικού κράτους πρέπει να τροποποιηθούν σε αρκετές συνιστώσες τους, ότι δεν υφίσταται πλέον πολιτική στήριξης του Κοινωνικού Κράτους με ελλειμματική χρηματοδότηση.


2. Να κινηθούμε στην κατεύθυνση βελτίωσης των δημόσιων υπηρεσιών (υγεία, παιδεία, πρόνοια, ασφάλιση, απασχόληση κ.ά.) και όχι στη διαιώνιση της επιδοματικής πολιτικής.


3. Η αρχή της καθολικότητας δεν θα πρέπει να αντικατασταθεί με την αρχή της επιλεξιμότητας και της μείωσης των κοινωνικών δαπανών κάτω από μια νεοφιλελεύθερη προσέγγιση, αλλά να τεθούν προϋποθέσεις και κριτήρια σχετικά με την πραγματική εξάρτηση του εισοδήματος των δικαιούχων, θεσμοθετώντας διαφανή και ελέγξιμα κριτήρια.


4. Να τεκμηριώσουμε το αδιέξοδο μιας πολιτικής κρατικής συντήρησης ενός διαρκώς αυξανόμενου ποσοστού ανέργων και να στραφούμε πρωταρχικά στην επιδότηση της εργασίας και όχι της ανεργίας. Να θεσμοθετήσουμε κίνητρα κινητοποίησης του ανέργου για επανένταξη στην παραγωγή.


5. Να ενισχύσουμε τις ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης και όχι τις παθητικές, με ιδιαίτερη μέριμνα στην ενίσχυση της απασχολησιμότητας των ανέργων, κυρίως των μακροχρόνια ανέργων αλλά και γενικότερα του ανειδίκευτου εργατικού δυναμικού. Να δώσουμε έμφαση στη σύνδεση της εκπαίδευσης με την εργασία και την παραγωγή, όχι με την έννοια της μονόπλευρης καλλιέργειας χρηστικής μάθησης, αλλά συνειδητοποιώντας την ταχύτατη αναβάθμιση της ειδικευμένης εργασίας παράλληλα με την ανάγκη διαρκούς βελτίωσης των δεξιοτήτων.


6. Να διαμορφώσουμε μια συνολική και μακροπρόθεσμη στρατηγική καταπολέμησης του κοινωνικού αποκλεισμού, ως πρόνοια για την επαπειλούμενη κοινωνική συνοχή. Σημαντική προτεραιότητα είναι η ενίσχυση των πολιτικών για εργασιακή και κοινωνική ένταξη των μεταναστών.


7. Να διαμορφώσουμε ένα δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας, ένα ελάχιστο εισόδημα σε όλους αυτούς που εντάσσονται στις «επικίνδυνες» κοινωνικές ομάδες, όχι ως ελεημοσύνη, αλλά ως ελάχιστη κοινωνική αλληλεγγύη και πρόνοια. Το σύστημα πρόνοιας θα πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες όπως οικογένεια, νέοι, άτομα με ειδικές ανάγκες, παλιννοστούντες κ.ά., με έμφαση στην επίλυση του δημογραφικού προβλήματος (πολύτεκνοι, μονογονεϊκές οικογένειες κ.ά.).


8. Να εξασφαλίσουμε τη συνοχή και κοινή στόχευση των επί μέρους τομέων πολιτικής, ιδιαίτερα όσον αφορά τις επιπτώσεις της αναπτυξιακής και επενδυτικής πολιτικής στην απασχόληση και στις εργασιακές σχέσεις. Οι διαδικασίες της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης επηρεάζουν άμεσα τους προσανατολισμούς και τα περιθώρια άσκησης πολιτικής. Γι’ αυτό η δράση μας πρέπει να είναι συντονισμένη, με σαφή ευρωπαϊκή διάσταση.


9. Οι μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό σύστημα πρέπει να στοχεύουν:


i. Στη θεσμική διοικητική ανασυγκρότηση


ii. Στην εκμετάλλευση των δυνατοτήτων αξιοποίησης των πόρων των ταμείων


iii. Στη θεμελίωση της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος στις αρχές της αλληλεγγύης των γενεών και της ανταποδοτικότητας.


10. Οι αλλαγές για το νέο Κοινωνικό Κράτος θα πρέπει να έχουν ως προϋποθέσεις την έμπρακτη πολιτική βούληση και την κοινωνική συναίνεση μέσα από τον ανοιχτό δημοκρατικό διάλογο με τους συντελεστές της παραγωγής (επιχειρήσεις και εργαζόμενοι), τους συνδικαλιστικούς φορείς και την κοινωνία.


Ο κ. Λ. Αποστολίδης είναι βουλευτής του ΠαΣοΚ, α’ αντιπρόεδρος της Βουλής.