Το όνειρο και η αλήθεια

Η σοσιαλδημοκρατική μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν ευχής έργον.

Πώς θα πιστοποιούσαμε όμως κάτι τέτοιο;

Οχι, πρώτον, στο επίπεδο της αγοραίας ρητορείας. Από δω και εμπρός έως τις εκλογές οι κυβερνητικοί θα κλίνουν το «προοδευτικός» σε όλα τα γένη, τους αριθμούς και τις πτώσεις: προοδευτικά «πρόσημα», προοδευτικές «συγκλίσεις», προοδευτικές «αναθεωρήσεις», προοδευτικές «αλλαγές». Σκοπός, να μασκαρευτεί το καθαρά αντιδραστικό αποτέλεσμα της θητείας τους: το αχρείαστο τρίτο Μνημόνιο των αμέτρητων δισ., τα προνομοθετημένα μέτρα για τον επ’ αόριστον φορολογικό στραγγαλισμό των αδύναμων, η υποθήκευση της δημόσιας περιουσίας για έναν αιώνα, η καταδρομική επίθεση του νυν υπουργού Παιδείας κατά των πανεπιστημίων, η αδίστακτη κομματικοποίηση του κράτους, ο εξανδραποδισμός της Δικαιοσύνης. Και βέβαια η διά της απλής αναλογικής διάλυση της πολιτικής ζωής του τόπου μέσα από τη διαρκή ακυβερνησία όπου θα θάλλουν όλων των λογιών τα άνθη του κακού.

Αποδέκτης της «φιλίας» αυτής είναι η Κεντροαριστερά, με σκοπό την κουβελοποίησή της. Το ότι αποτελεί «όμορο» χώρο είναι μια σημερινή επινόηση των κυβερνητικών. Μέχρι πρότινος επρόκειτο για μια μάζωξη δωσίλογων μερκελιστών που μονάχα η «προοδευτική» συμμαχία με την εθνικιστική και αντισημιτική Ακροδεξιά μπορούσε να συντρίψει –μια αποκρουστική σύμπραξη που συνεχίζεται πιο στέρεη από ποτέ. Είναι πάντως ενθαρρυντικό ότι τελευταία η ηγεσία ΚΙΝΑΛ δείχνει λιγότερο ευεπίφορη στη φαρμακερή ετούτη κολακεία.

Αλλά ούτε η πρακτική του καθεστώτος φανερώνει κάποια σοσιαλδημοκρατική στροφή. Λέγεται ότι η «συνθηκολόγηση» του Ιουλίου του ’15 σηματοδότησε τη μετουσίωση του ΣΥΡΙΖΑ σε «ευρωπαϊκό» κόμμα. Σηματοδότησε μονάχα τη μετουσίωσή του σε ένα καθαρά κυβερνητικό κόμμα. Δεδομένου ότι απέτυχαν να ανατινάξουν την ΕΕ όπως σχεδίαζαν, το δεύτερο καλύτερο γι’ αυτούς είναι να διατηρήσουν την εξουσία στο διηνεκές ή να αποτρέψουν άλλους να την ασκήσουν. Γι’ αυτό έπρεπε να αναλάβουν τον ρόλο του τοποτηρητή των Βρυξελλών, υπογράφοντας όλα τα οικονομικά μέτρα που τους επιβάλλονται. Χωρίς βέβαια την παραμικρή διάθεση να εφαρμόσουν τις μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στις χιλιάδες σελίδες που περνάνε από τη Βουλή.

Από κει και πέρα τα «παράλληλα προγράμματα» και οι «ολιστικές» αερολογίες δηλώνουν την απόκρυφη ελπίδα τους κάποια στιγμή να αποτινάξουν «τη φασιστική μπότα των δανειστών». Ιδεώδες τους είναι ένας ημι-ολοκληρωτικός κρατισμός όπου η κοινωνία θα είναι ένα συνονθύλευμα πελατών της πολιτικής εξουσίας, από τους πενόμενους μισθωτούς και συνταξιούχους μέχρι και μια ψευτοεπιχειρηματική τάξη ημετέρων που θα απομυζούν τον κρατικό κορβανά με «αναθέσεις». Στο μεταξύ προέχει (όπως το λένε στην αργκό τους) η κατάκτηση πέρα από την κυβέρνηση και «της εξουσίας», τουτέστιν η ανεπίστρεπτη συριζοποίηση της κρατικής μηχανής και η διατήρηση ενός λανθάνοντος κοινωνικού εμφυλίου.

Στην Ελλάδα η Αριστερά, τόσο στην κομμουνιστική όσο και στην παπανδρεϊκή εκδοχή της, ήταν πάντα εχθρός της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας και αμέτοχη στην πολιτική της παιδεία. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κληρονόμος των χειρότερων παραδόσεων του ελληνικού σταλινισμού. Γι’ αυτό και η ευρωπαϊκή «επιρροή» επάνω του, που επικαλούνται κάποιοι, για να γίνει σοσιαλδημοκρατικό κόμμα είναι καθαρή φαντασίωση. Στην Ευρώπη ο κ. Τσίπρας θα πει όποιες σοσιαλδημοκρατικές παλάβρες χρειαστεί για να μπει στα σαλόνια. Μπροστά στον Λάμπρου και στον Καρανίκα όμως θα διαψεύσει οργισμένα ότι τις εννοούσε: και θα λέει αλήθεια.

Η συμφωνία του ’15 προκάλεσε όντως την αποχώρηση πολλών στελεχών από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ηταν αυτοί που ήθελαν «καταστροφή τώρα». Αλλά οι εναπομείναντες δεν άλλαξαν πολιτικό προσανατολισμό: απλώς περιμένουν ευνοϊκότερη συγκυρία για το ρεσάλτο –και την ονειρεύονται κατά τα φαινόμενα για μετά τη δήθεν «καθαρή έξοδο» του Αυγούστου. Αυτό βέβαια δεν τους κάνει ούτε κατά διάνοια «σοσιαλδημοκράτες». Η μόνη διαφαινόμενη σοσιαλδημοκρατική τάση στον ΣΥΡΙΖΑ ήταν εκείνη περί τον καθ. Χρυσόγονο, η οποία και αποχώρησε. Και βέβαια αποτελεί προσβολή για την ανανεωτική Αριστερά εκείνος ο ευρωβουλευτής με τη λογοδιάρροια που αρνείται να καταδικάσει τις δολοφονίες Μαδούρο και ειρωνεύεται τον Μακρόν στο επίπεδο μαθητικής καζούρας.

Ο γράφων εύχεται ολόθερμα μια γνήσια σοσιαλδημοκρατική μετεξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ. Οι προϋποθέσεις όμως είναι οι εξής:

Α) Αμεση διακοπή της συνεργασίας με τους Καμμένους, πριν μας οδηγήσει σε αθεράπευτη καταστροφή στο Αιγαίο και αλλού. Η ρήξη αυτή είναι δυνατή τώρα αμέσως και είναι αποκλειστικά στη διάκριση του Πρωθυπουργού –δεν εξαρτάται (όπως μας λένε οι «συναινετικοί») από την Κεντροαριστερά που οφείλει δήθεν να τον «διευκολύνει». Αν ο κ. Τσίπρας το ήθελε, θα έπαιρνε την απόφαση. Δεν την παίρνει, και αυτό σημαίνει ότι είναι συνειδητά ταυτισμένος με τον συνεταίρο του.

Β) Ανοιχτή, λεπτομερής και ειλικρινής παραδοχή των ολέθριων πρακτικών που σφράγισαν την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ στην αντιπολίτευση και στην κυβέρνηση και αναγνώριση της βλάβης που προξένησαν στη χώρα τα συνειδητά ψέματα, ο προπηλακισμός των αντιπάλων και η υποκίνηση της αντιδημοκρατικής βίας. Οσο επικρατεί η γραμμή ότι «όλα τα κάναμε καλά» από το ’10 έως σήμερα, δεν υπάρχει «σοσιαλδημοκρατικός ΣΥΡΙΖΑ».

Γ) Ριζική ανανέωση πολιτικού προσωπικού του κυβερνητικού κόμματος. Οσοι είναι ταυτισμένοι με τις ημι-ολοκληρωτικές τακτικές μονοκομματικού κράτους, καταπάτησης της ελευθερίας του Τύπου, κυβερνητικού ελέγχου της Δικαιοσύνης και αποσάθρωσης της παιδείας πρέπει να αποκλειστούν από κομματικές και κυβερνητικές θέσεις.

Ο ίδιος ο κ. Τσίπρας, αν και απόλυτα υπεύθυνος για όλες αυτές τις επιλογές, είναι η εμβληματική φυσιογνωμία του χώρου και δεν μπορούμε να απαιτήσουμε την αποχώρησή του. Αν ετίθετο επικεφαλής μιας τέτοιας κοσμογονικής προσπάθειας πάντως θα αναδεικνυόταν αυτομάτως σε κυρίαρχο ηγέτη της Αριστεράς και δεδομένου ότι είναι νέος άνθρωπος ύστερα από μερικά χρόνια θα είχε ξεχαστεί ίσως η μέχρι τώρα καταστροφική του πολιτεία. Δεν έχω αυταπάτες φυσικά.

Η παραπάνω κριτική απευθύνεται προφανώς στο κομματικό μόρφωμα που λέγεται ΣΥΡΙΖΑ και όχι στους ψηφοφόρους του.

Οσον αφορά όμως τους κ.κ. Πολάκη, Σπίρτζη, Παππά, Παπαγγελόπουλο, Κυρίτση κ.ά. ισχύει αμείλικτο το «ή εμείς ή αυτοί».

Ο κ. Περικλής Σ. Βαλλιάνος είναι ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο ΕΚΠΑ.