Η Αγκυρα ακολουθεί απέναντι του Ελληνισμού επιμόνως και κατά σύστημα μια άτεγκτη πολιτική ισχύος. Στην πράξη εκδηλώνεται αυτή αφενός με επιθετική και συχνά εκβιαστική διπλωματία και αφετέρου με στρατιωτικές ενέργειες πίεσης και συνεχών παραβιάσεων του εθνικού μας χώρου. Καθώς επίσης και με απροσχημάτιστες απειλές πολέμου συνοδευόμενες από προπαρασκευαστικές κινήσεις. Ταυτόχρονα «κτίζει» και αναπτύσσει μια τερατωδών διαστάσεων πολεμική μηχανή.
Η επιχείρηση πειθαναγκασμού της Ελλάδος σε υποχωρήσεις και παραχωρήσεις ασκείται με εκπλήσσουσες υπομονή, επιμονή και εμμονή όλα τα μετά Αττίλαν έτη. Και απεδείχθη κερδοφόρα για την εκβιάστρια. Η συμμόρφωσή μας σε συμπεριφορές αντίθετες προς τις προθέσεις μας, τους νομίμους τίτλους μας και τα ζωτικά μας συμφέροντα είναι δηλωτικές περί αυτού.
Ας ονομάσουμε τα πράγματα με το αληθινό τους όνομα:
α. Με το casus belli της Αγκυρας η Ελλάδα δεν επεξέτεινε τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια.
Ο αυτοπεριορισμός μας στη δήλωση ότι έχουμε και διατηρούμε το δικαίωμα και θα το ασκήσουμε όταν (και εάν, που δεν το λέμε) αποφασίσουμε, σημαίνει πολύ απλά ότι η απειλή λειτουργεί αποτελεσματικά.
Επ’ ευκαιρία διερωτάται κανείς προς τι όλη αυτή η «οίκοθεν» κατά τις τελευταίες ημέρες φλυαρία περί ναυτικών μιλίων και ο πλειοδοτικός ανταγωνισμός περί του ποιος θα… προσφέρει περισσότερα μίλια στους Τούρκους για να κλείσει η υπόθεση. Στο μεταξύ ατάραχη και ασυγκίνητη στις ευγένειες του είδους η άλλη πλευρά με μια κοφτή άρνηση επεξέτεινε το casus belli από τα 12 και στα 6,5 μίλια!
β. Ανάλογη απειλή της γείτονος έχει ματαιώσει ή έστω αναστείλει επ’ αόριστον τις έρευνες και την εκμετάλλευση του πετρελαϊκού πλούτου της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
γ. Μολονότι η Τουρκία απλώς συνορεύει με το Αιγαίο, ενώ η Ελλάδα υπάρχει με το εκτεταμένο νησιωτικό της σύμπλεγμα μέσα στο Αιγαίο, έλαβε με το σύμφωνο της Μαδρίτης αναγνώριση από μέρους μας «ευλόγων συμφερόντων και ανησυχιών στο Αιγαίο». Λίγο μετά, εν ονόματι της λεγόμενης νέας δομής του ΝΑΤΟ, ο ελληνικός εθνικός χώρος διασπάται και ο τούρκος υπουργός Αμυνας διακηρύσσει με περισσήν αυταρέσκεια ότι εφεξής οι Τούρκοι έχουν «κοινή ευθύνη» με τους Ελληνες στο Αιγαίο.
δ. Από το 1974 και εδώ όλες οι κυβερνήσεις και με έμφαση ο Ανδρέας Παπανδρέου διεκήρυξαν ότι υπάρχει μία και μοναδική ελληνοτουρκική διαφορά, η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Και αυτή μπορεί να εκδικασθεί στη Χάγη. Αιφνιδίως ο υπουργός Εξωτερικών κατέστησε δικάσιμα τα πάντα. Και κάλεσε την Αγκυρα να προσφύγει εφ’ όλης της ύλης, περιλαμβανομένων και των θεμάτων εθνικής ασφάλειας, για τα οποία έχει επιφυλαχθεί η Ελλάδα κατά τη σχετική της δήλωση δωσιδικίας του Διεθνούς Δικαστηρίου. Δεν χωρεί αμφιβολία ότι το θέμα της στρατικοποίησης και αποστρατικοποίησης των νήσων επιδέχεται πολλαπλές αναγνώσεις. Και μια εκδίκασή του ενέχει ορατό κίνδυνο δυσμενέστατης απόφασης. Η ιδέα όμως μιας τέτοιας προσφοράς προς τον «αντίδικο» είναι αλλόκοτη:
1. Διότι η σύνθεση του ΔΔ αλλά και η πρακτική του δεν έχουν ομοιότητες με τα εθνικά δικαστήρια. Στα τελευταία υπάρχει προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία των δικαστών και κρίση αγαθού ανδρός. Στη Χάγη πλεονάζουν οι πολιτικές σκοπιμότητες, οι λεπτές και λοιπές ισορροπίες και ο εκάστοτε συσχετισμός δυνάμεων.
2. Τα κυριαρχικά μας δικαιώματα ούτε διαπραγματεύσιμα είναι ούτε δικάσιμα πρέπει να καταστούν, για τον ίδιο λόγο που δεν είναι διαπραγματεύσιμα.
3. Η εξ οικείου αμαρτήματος πρόταση πακέτου ελληνοτουρκικών (τι τάχα; διαφορών;) προοιωνίζεται και ψυχολογικά προπαρασκευάζει την εν καιρώ αποδοχή του ιδίου πακέτου προς συζήτηση εφ’ όλης της ύλης στα πλαίσια του εκζητουμένου και εκβιαζομένου διαλόγου.
4. Ακόμη και η πλέον αμφισβητούμενη πρωτοβουλία, όταν προϋποθέτει αντίτιμο, θα μπορούσε να εκτιμηθεί θετικά. Δυστυχώς και εδώ η κατά 180 μοίρες μεταβολή πολιτικής χωρίς κανένα αντιστάθμισμα επαληθεύει τη διαχρονική ανικανότητά μας να έχουμε επιτέλους την επιδεξιότητα που έχει ο μπακάλης της γειτονιάς μας στο «δούναι – λαβείν». Εκεί λειτουργεί πρώτα το λαβείν και μετά το δούναι.
Στην ελληνική εξωτερική πολιτική συχνά κυριαρχεί μια γαλαντομία και ελευθεριότητα. Τελικά ο κανόνας της ατομικής ζωής «κάλλιον εστί διδόναι ή λαμβάνειν» μεταφέρεται, ως μη ώφειλε, στην κρατική συμπεριφορά. Ετσι περιφρονείται η αμοιβαιότητα και διευκολύνεται η διολίσθηση σε παροχές άνευ ανταλλάγματος. Η στάση μας αυτή δεν αφορά μόνο την Τουρκία. Αναλόγως πολιτευόμαστε, για παράδειγμα, έναντι των Σκοπίων τα οποία εφήρμοσαν απέναντί μας «τουρκική» πολιτική. Την ώρα που οι ημέτεροι τους παρέχουν τα πάντα, αυτοί αρνούνται και την πιο ασήμαντη παραχώρηση. Και κερδίζουν. Διότι κερδίζει πάντα ο απαιτητικός, ο διεκδικητικός, ο αιτών, ο ζητών και ο κρούων. Ακόμη και η ατελείωτα καθυποχρεωμένη στην Ελλάδα Αλβανία μάς επιβάλλει ακόπως την άποψή της. Καμιά σχεδόν σοβαρότερη σχετικά ελληνική θέση δεν μπόρεσε να περάσει στην Αλβανία. Εφ’ ω και δικαιώνεται ο αυτοέλεγχος κατά Πλάτωνα: «Αήττητοι γαρ έτι και νυν υπό γε εκείνων εσμέν» (=αήττητοι ως τώρα είμαστε από τους εχθρούς μας) αλλά «ημείς αυτοί ημάς αυτούς και ενικήσαμεν και ηττήθημεν». Εμείς με άλλα λόγια κατανικήσαμε τον εαυτό μας και ηττηθήκαμε. Ποδοσφαιρικά αυτογκόλ!
Δηλαδή το πρόβλημα είμαστε εμείς. Και όσο εμείς δεν επαναπροσδιορίζουμε τη συμπεριφορά μας και δεν εκπέμπουμε μηνύματα αποφασιστικότητας και αυτοθυσίας, δεν μπορούμε να είμαστε αξιόπιστοι.
Η Τουρκία δεν πρόκειται να συμμορφωθεί σε επιταγές δικαίου οποθενδήποτε και αν εκπορεύονται αυτές. Τούτο είναι τόσο βέβαιο και αληθινό όσο και η ανατολή του ηλίου. Η Αγκυρα συντηρεί, ανανεώνει και επεκτείνει συνεχώς την πολεμική της μηχανή με μόνο ενεργό στόχο αυτόν τον καιρό την Ελλάδα και την Κύπρο. Η εξουδετέρωση αυτής της απειλής δεν πρόκειται να επισυμβεί με επικλήσεις και τεκμηριώσεις δικαίου ή επιδιαιτησίας τρίτων, των οποίων οι διαθέσεις λόγω κακώς νοουμένων συμφερόντων τους είναι μεροληπτικές υπέρ της Αγκυρας.
Στην Ελλάδα υπάρχει μια ιδιαίτερα επικίνδυνη σύγχυση ανάμεσα στην αποφυγή του πολέμου και στην αποτροπή του πολέμου. Πολλοί ταυτίζουν τις δύο βαθύτατα διαφορετικές έννοιες και πραγματικότητες. Αυτός που θέλει να αποφύγει τον πόλεμο κινείται στον χώρο των πολιτικοδιπλωματικών πρωτοβουλιών και των κατευναστικών «παροχών», ρητορικών και εμπραγμάτων. Αυτός που θέλει να αποτρέψει τον πόλεμο, χωρίς να παρακάμπτει τους πολιτικοδιπλωματικούς χειρισμούς, επειδή δεν αναμένει αποτέλεσμα από αυτούς, ρίχνει όλο το βάρος στην οπλική εξισορρόπηση. Τούτο δεν σημαίνει ασφαλώς ποσοτική εξίσωση με τον εχθρό. Αυτή ούτε εφικτή είναι ούτε απαραίτητη. Επιβάλλεται εν τούτοις και είναι δραματικά κατεπείγουσα η αποκατάσταση ποιοτικής ισορροπίας, η οποία συνεκτιμά τη φύση της τουρκικής απειλής, τη διάρθρωση και την ανάπτυξη των δυνάμεων του αντιπάλου και ορισμένες εξειδικευμένες παραμέτρους.
Ουδείς τρίτος πρόκειται να προστατεύσει την Ελλάδα αν αυτή δεχθεί επίθεση. Και όσο αργοπορεί η εξισορρόπηση, αυξάνεται η θρασύτητα, η όρεξη και η κατά τα λοιπά κλονισμένη αυτοπεποίθηση του αντιπάλου. Βεβαιότατα η μέτρηση της ισχύος ενός στρατού δεν βασίζεται στον αριθμό των μηχανών αλλά στην ανδρεία και στο μυαλό των χειριστών τους. Ο Σπαρτιάτης Αρχίδαμος λένε πως όταν είδε ένα βέλος που εκτοξευόταν από καταπέλτη και το είχαν μεταφέρει από τη Σικελία ανεβόησε: «ω Ηράκλεις, απόλωλεν ανδρός αρετά»! Ω θεέ μου Ηρακλή, τελείωσε, χάθηκε η ανδρεία του πολεμιστή! Δυόμισι χιλιάδες χρόνια μετά, παρ’ ότι πολλοί ισχυρίζονται ότι οι πόλεμοι γίνονται πια με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, οι πραγματικότητες τους διαψεύδουν. Τα «άρματα» είναι απαραίτητα αλλά η ευψυχία είναι πάντοτε πολύ περισσότερο από το ήμισυ του παντός. Με αυτή την έννοια παράλληλα και ταυτόχρονα με την κάλυψη της στρατιωτικής ασυμμετρίας επιβάλλεται η ανασυγκρότηση του ψυχισμού των Ελλήνων. Δυστυχώς αυτός ο ψυχισμός ευρισκόμενος στο στόχαστρο των Ιεροεξεταστών του αποκαλούμενου αντιεθνικισμού υπόκειται σε καθημερινή διάβρωση. Αλλά ευτυχώς αντέχει. Οι δραματικές εγγενείς αδυναμίες της τουρκικής πολεμικής μηχανής έχουν καταγραφεί και από τους ίδιους τους τούρκους στρατηγούς κατά την απόβαση του «μπουλούκ ασκέρ» του Αττίλα. Αυτή εξ αντικειμένου δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί αν η Κύπρος δεν ήταν σε εμφύλιο και η Ελλάδα απούσα. Επιτέλους τώρα υπάρχει και Κύπρος ομονοούσα και Ελλάδα παρούσα. (Πρβλ. τη λαμπρή ανάλυση του πτεράρχου Π. Οικονόμου «Πού πάσχει η πολεμική μηχανή της Αγκυρας», «Το Βήμα» 25.1.98). Εκεί και το μέγιστο μάθημα: ενώ στην αρχή του Αττίλα άρχισαν να παραβιάζουν τον ελλαδικό εναέριο χώρο τα τουρκικά αεροσκάφη, μόλις οι Ελλαδίτες κατέρριψαν ένα από αυτά, κόπηκαν παραχρήμα οι παραβιάσεις.
Ακούγεται συχνά τον τελευταίο καιρό ο όρος ψυχραιμία. Και ναρκισσευόμαστε ότι είμαστε ψύχραιμοι απέναντι στις προκλήσεις. Κινδυνεύουμε από ειδική αχρωματοψία. 849 παραβιάσεις του εθνικού μας χώρου σε ένα μόνο χρόνο, μα τι άλλο πρέπει να συμβεί για να έχουν οι τρίτοι εικόνα ανασφαλούς καθεστώτος και αμφισβητούμενης κυριαρχίας στο Αιγαίο;
Το «παιχνίδι» έχει χοντρύνει πολύ και οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν μπορούμε άλλο να «παίζουμε εν ου παικτοίς».
Με πίστη και με νουν, με φρόνηση και θέληση, με γνώση και επίγνωση, καιρός του ποιήσαι. Και μη ξεχνούμε τον Θούριο του Ρήγα. Ο Τούρκος «ποτέ μη στοχασθείτε πως είναι δυνατός / καρδιοκτυπά και τρέμει σαν το λαγό κι αυτός!»…
Η πολιτική ισχύος εξουδετερώνεται μόνο με πολιτική ισχύος.
Ο κ. Στ. Παπαθεμελής είναι βουλευτής του ΠαΣοΚ, πρώην υπουργός.
