Γερμανικό μπαρόκ

Σιμπλίκιος (Simplicius) είναι ο απλοϊκός, ο αδαής· στον υπερθετικό, Σιμπλικίσιμος (Simplicissimus: αφελέστατος). Ετσι βαφτίζει ο ερημίτης ένα ανώνυμο χωριατόπουλο όταν το βρίσκει αλαφιασμένο στο δάσος, θύμα του πολέμου (του τριακονταετούς που καταρράκωσε τη Γερμανία: 1618-1648). Το περισώζει, του μαθαίνει γράμματα και το γλιτώνει από την αποκτήνωση. Ο Γκριμελσχάουζεν, είκοσι μόλις χρόνια μετά τη λήξη αυτού του ολέθριου εμφυλίου, σκηνοθετεί την αντι-ηρωική οπτική ενός τυχαίου κομπάρσου της Ιστορίας που γίνεται ακούσιος μάρτυρας και πρωταγωνιστής απίθανων περιπετειών, επιδεικνύoντας ισχυρό ένστικτο επιβίωσης και ευελιξία: το παιδόπουλο μεγαλώνει, στρατολογείται, γνωρίζει τη βία («μιλάει στον ενικό με τον θάνατο» θα πει ο Τόμας Μαν) ως πολεμιστής, αιχμάλωτος, μπουφόνος σε κυβερνητική αυλή, γραμματέας, τυχοδιώκτης, ληστής, κυνικός, θεοσεβούμενος, ευτελιζόμενος, ταξιδευτής στα πέρατα του κόσμου. Κατακτά τελικά την αυτογνωσία ως ερημίτης επίσης (κυκλική δομή του αφηγήματος). Κορυφαίο μυθιστόρημα του γερμανικού μπαρόκ, 350 χρόνια αργότερα γοητεύει πάντα, αποτυπώνοντας τον ιστορικό αναβρασμό με γκροτέσκο ρεαλισμό και ανελέητη σάτιρα. Πικαρικό μυθιστόρημα; Ταξιδιωτικό αφήγημα (είδος πρώιμης ροβινσωνιάδας); Μυθιστόρημα μαθητείας (Bildungsroman); Ηθογράφημα; Αυτοβιογραφική κατάθεση; Ενας πρωτεϊκός μεταμορφισμός διασαλεύει συνεχώς το γενολογικό περίγραμμα. Απλούστατα, κλασικό: Simplicissimus θα ονομαστεί το μακροβιότερο σατιρικό γερμανικό έντυπο (1896-1944) και η μπρεχτική Μάνα Κουράγιο αντλείται από τον ευρύτερο «Σιμπλικικό κύκλο» του Γκριμελσχάουζεν. Ισως και ο βολταιρικός Αγαθούλης (Candide) κάτι να του χρωστά. Μια λαμπρή επανεκκίνηση του εκδοτικού Εξάντα και ένα απολύτως κερδισμένο μεταφραστικό στοίχημα για τον Γιάννη Κοιλή.

Η κυρία Λίζυ Τσιριμώκου είναι ομότιμη καθηγήτρια του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου.