Σκοτώνοντας την περιέργεια

Φορούσε στο δεξί αφτί ένα περίεργο αλλά εντυπωσιακό σκουλαρίκι. Από μια μακριά αλυσίδα, κάθε κρίκος της οποίας είχε άλλο χρώμα, κρεμόταν μια μικρή κορνίζα με το ασπρόμαυρο πορτρέτο μιας όμορφης γυναίκας. «Πού τη βρήκες την Αλεξάνδρα Ρομανόφ;» τη ρώτησα. «Την ποια;». «Τη Ρομανόφ. Η γυναίκα που έχεις στο σκουλαρίκι σου είναι η τελευταία τσαρίνα». Και δεν το γνώριζε και δεν την ενδιέφερε να μάθει. Κάπου είδε το σκουλαρίκι, της άρεσε και το πήρε. Ετσι, όπως άλλοι φοράνε μπλούζες με τον Μαρξ νομίζοντας πως είναι ο Αγιος Βασίλης της Coca-Cola. Αμφιβάλλω, εδώ που τα λέμε, αν ακόμη και ο κατασκευαστής του κοσμήματος γνώριζε ποια ήταν η κρεμασμένη.

Δεν κάνω τον έξυπνο, όταν ήμουν παιδί είχε πέσει στα χέρια μου ένας τόμος της ιστορικής σειράς «Τα φοβερά ντοκουμέντα», ο οποίος αναφερόταν στη «Σφαγή των Ρομανόφ». Τον είχα ξεψαχνίσει. Εκτοτε τους αναγνωρίζω όπου κι αν δω φωτογραφίες τους. Ομως, ακόμη και αν δεν τους γνώριζα, θα ρωτούσα, θα διάβαζα, θα μάθαινα. Και σε καμία περίπτωση δεν θα κρεμούσα κάποια άγνωστη στο αφτί μου, θα ήθελα να έχουμε προηγουμένως «συστηθεί». Για λόγους ασφαλείας, και επειδή έχω περιέργεια. Εκείνη, πάλι, είτε είχε κρεμάσει την τσαρίνα πασών των Ρωσιών, είτε κάποια από τις σχιζοφρενείς φόνισσες που βοηθούσαν τον Τσαρλς Μάνσον στα εγκλήματά του, είτε την Κλάραμπελ, το ίδιο θα καμάρωνε. Το ίδιο ταιριαστή με τη σταράτη επιδερμίδα και τα καστανά μάτια της θα την έβρισκε. Αλλος ένας άνθρωπος που δεν είναι φιλομαθής, σκέφτηκα ως ηλικιωμένος θείος.

Εχω αρχίσει να σκέπτοµαι και να µιλάω σαν ηλικιωμένος θείος; Ομως, δεν είναι η πρώτη φορά που αισθάνομαι πως ζούμε, ας το πω, το τέλος της περιέργειας –με την έννοια και της φιλομάθειας. Ερχεται ο άλλος, απόφοιτος σχολής δημοσιογραφίας και ραδιοφωνικός παραγωγός με (κάτι σαν) ειδησεογραφική εκπομπή, και όταν αναφέρεις το όνομα της Οριάνα Φαλάτσι σε κοιτάζει σαν χάνος: «Δημοσιογράφος ήταν;». «Οχι, ζογκλέρ». Να υποθέσω πως κανένας από τους καθηγητές του δεν την είχε αναφέρει; Ας την ανακάλυπτε μόνος. Δεν μπορεί να ονειρεύεσαι καριέρα στη δημοσιογραφία και να μην έχεις ψάξει τα βασικά γύρω από τη δουλειά σου. «Να διαβάσεις τη «Μεγάλη Χίμαιρα»» προτείνω στην άλλη. «Τι είναι αυτό;» ρωτάει. Θέλει να γίνει φιλόλογος… Η μαμά της με στραβοκοιτάει με απόγνωση: «Και οι φίλες της το ίδιο είναι. Δεν έχουν καμία περιέργεια». Γιατί άραγε;

Είναι γνωστό: το εν Ελλάδι σχολείο κάνει ό,τι μπορεί για να σκοτώσει την όποια διάθεση για γνώση. Ομως υπάρχει και η ατομική ευθύνη. Σήμερα έχεις στα χέρια σου όλα τα μέσα, μπορείς να ψάξεις. Το μόνο που πρέπει να κάνεις είναι να περάσεις από τα εικονίδια «Messenger», «Μηνύματα» ή «Facebook» του κινητού σου, με τα οποία ασχολείσαι ολημερίς, στο εικονίδιο «Internet», να σχηματίσεις με τα καλογυμνασμένα (τόσα μηνύματα στέλνουν κάθε μέρα) δάχτυλά σου τη λέξη που δεν γνωρίζεις, τον όρο που σε ενδιαφέρει (σε ενδιαφέρει;), και αυτό είναι. Δύο άντρες στο λεωφορείο συζητούν για ένα ταξίδι στο Παρίσι: «Η γυναίκα μου ήθελε να πάμε και Λούβρο, αλλά τα μουσεία τα βαριέμαι».

Ούτε εγώ θα γυρνούσα την πλάτη στην Disneyland, στα Moulin Rouge και σε άλλες… ευτελείς διασκεδάσεις για να περάσω όλη την εβδομάδα αποκλειστικά στα μουσεία, θα προσπαθούσα όμως να τα προφτάσω, να τα δω και να τα κάνω όλα. Εμαθα να σέβομαι τη γνώση, να μην τη σνομπάρω, αλλά και να μην εκτίθεμαι δηλώνοντας δημοσίως τη βαρεμάρα μου και την άγνοιά μου. Ετσι, όταν ξεπέρασα την περίοδο της εφηβικής-νεανικής αφασίας, που βαριόμουν τους πάντες και τα πάντα, μπόρεσα να επιδιώξω τη γνώση. Είναι, θεωρώ, ευτυχία να είσαι περίεργος, πάντα με την έννοια του φιλομαθούς –δεν αναφέρομαι, φυσικά, στον κουτσομπόλη. Ομως, αυτή η σημαντική κινητήρια δύναμη που λέγεται ανθρώπινη περιέργεια μοιάζει να μην περιλαμβάνεται πλέον στο κύτταρο πολλών, να μην αποτελεί «συστατικό» του οργανισμού τους. Και η έλλειψή της, ο θάνατος της υγιούς περιέργειας, δεν μπορεί παρά να λειτουργεί ως αλυσίδα που σε κρατά δεμένο, καθηλωμένο στην άγνοια.

«Τι θέλεις να γίνεις;» τη ρωτώ. «Ηθοποιός». «Βλέπεις συχνά θέατρο;». «Το θέατρο δεν μου αρέσει πολύ, προτιμώ τον κινηματογράφο» σουφρώνει τη μυτούλα της. Aiuto!

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 26 Νοεμβρίου 2017.