Ενας πολιτικός χώρος με πολλούς, παλιούς και «ευγενείς» κομματικούς προγόνους, άλλοτε ηγεμονεύουσα δύναμη, που είδε στην κρίση τα εκλογικά του ποσοστά να υποδεκαπλασιάζονται και τον βασικό κομματικό του εκφραστή να περιθωριοποιείται, αναζωογονήθηκε, άραγε, ξαφνικά με 210.000 φιλιά ζωής; Είναι προς απόδειξη.
Το αδιαμφισβήτητο είναι πως, με διεκδικητές τής ηγεσίας μη προκαλούντες φρενίτιδα ενθουσιασμού και με την κοινωνική απαξίωση του βασικού πολιτικού προγόνου ακόμη εμφανή, ο «χώρος» κατάφερε να κινητοποιήσει ανέλπιστα μεγάλα πλήθη πολιτών. Αυτοί έσπευσαν να νομιμοποιήσουν την ενδοπαραταξιακή διαδικασία, παρά τους «uninspiring» υποψηφίους, τον ανεπαρκή αριθμό εκλογικών τμημάτων και την απουσία άμεσης προοπτικής για εξουσία. Ποια συμπεράσματα μπορούν λοιπόν να συναχθούν, παράλληλα δε ποια ερωτήματα τίθενται;
Στο ερώτημα αν έχει κριθεί η εκλογή ή υπάρχουν περιθώρια ανατροπής, ανάλογης προς αυτή που έκανε στον 2ο ενδοκομματικό γύρο της ΝΔ ο Κυρ. Μητσοτάκης, γεγονός είναι πως ο Ανδρουλάκης επωφελείται από τη μόδα της εποχής υπέρ νέων και ανανέωσης. Και από το ότι θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ο «Αντιτσίπρας», μολονότι δεν έχει το –χωρίς βάθος και ουσία, βέβαια –επικοινωνιακό χάρισμα του Πρωθυπουργού. Ωστόσο, ούτε τα χρονικά περιθώρια διαθέτει, που είχε μεταξύ των δύο γύρων ο σημερινός πρόεδρος της ΝΔ, ούτε τη στήριξη αποκλεισμένων υποψηφίων. Ενώ και η διαφορά από την προπορευόμενη είναι μεγαλύτερη… Για να μην αναφέρουμε την αποθάρρυνση κάποιων δυνάμει υποστηρικτών του, επειδή –παραμένοντας ευρωβουλευτής –δείχνει να αντιλαμβάνεται την αρχηγία ως μερικής απασχόλησης. Το πιθανότερο, άρα, είναι πως θα έχει μεν καλό, αλλά όχι νικηφόρο αποτέλεσμα, δεδομένου πως επίσης αναμένεται σημαντική μείωση ψηφοφόρων…
Ως προς το μήνυμα που στέλνει η υψηλή συμμετοχή, αυτή μάλλον ως πράξη αντίστασης στους κυβερνώντες, παρά ως θετική προσχώρηση σε έναν απροσδιόριστου ιδεολογικοπολιτικού στίγματος φορέα, θα μπορούσε να εκληφθεί: ένας «λαϊκός βρυχηθμός» προς τους πολιτικά ανεπαρκείς και πολιτισμικά ντροπιαστικούς (αυτ)απατεώνες που κυβερνούν…
Η ηλικιακή κατανομή, επίσης, των συμμετασχόντων δείχνει –πέραν του ότι η πολιτικοποίηση δεν αγγίζει τους νέους –πως ο υπό ίδρυση φορέας είναι μάλλον υπόθεση της αστικής, πολιτισμικά πρωτίστως, Ελλάδας, η οποία εντοπίζεται κυρίως στα ανώτερα ηλικιακά στρώματα. Κάτι που ασφαλώς του στερεί δυναμική…
Ως προς τα ειδικότερα πολιτικά αποτελέσματα, τέλος, της λαϊκής ετυμηγορίας, από την άνετη ανάδειξη στον δεύτερο γύρο δύο πασοκογενών στελεχών συνάγονται τα εξής (πέραν της μετριότητας των άλλων και του ότι οι –«αντισυστημικοί του Κέντρου» –οπαδοί του Θεοδωράκη δεν ακολούθησαν στην ενσωμάτωσή του στο παλιό ή σε ό,τι προσελήφθη ως τέτοια): στο δίλημμα –πάντα επίκαιρο σε χώρα χωρίς «πολιτικά ουδετερόθρησκο» κράτος και με κραυγαλέες δυσλειτουργίες στο δικαιοδοτικό σύστημα, στη δημόσια διοίκηση, στη δημόσια παιδεία, στη δημόσια υγεία και στην επιβολή της έννομης τάξης –ανάμεσα στο αίτημα για ολοκλήρωση του αστικού εκσυγχρονισμού και στην αριστερόστροφη σοσιαλδημοκρατική πρόταση, οι ψηφοφόροι επέλεξαν τη δεύτερη. Αυτό, όμως, είναι πρόβλημα για τον ΣΥΡΙΖΑ, εφόσον ο πιθανολογούμενος παλαιότροπος ιδεολογικός αυτοπροσδιορισμός του νέου φορέα –με βάση ένα κράτος πρόνοιας τροφοδοτούμενο λιγότερο από την ανάπτυξη και περισσότερο από την υπερφορολόγηση –διευκολύνει τη μετάβαση / επαναπατρισμό στο υπό συγκρότηση «παλαιό-νέο» σχήμα παραδοσιακών αριστερών.
Ενώ, εάν δεν δημιουργηθεί και άλλο, εκσυγχρονιστικού στίγματος, κομματικό μόρφωμα στο ενδιάμεσο πολιτικό τοπίο –πλέον ελάχιστα πιθανό -, μεγαλώνει ο προσφερόμενος στη μητσοτακική ΝΔ ζωτικός πολιτικός χώρος. (Αλλωστε δύσκολα μπορεί να αποτραπεί η εξαφάνιση του Ποταμιού.) Παράλληλα, ωστόσο, από την πλήρη «εξαέρωση» του Ραγκούση, οπαδού της απομόνωσης, μπορεί να συναχθεί πως η κοινωνική εντολή είναι να συγκροτηθεί μεν ένα αριστερόστροφο κόμμα, πλην κόμμα του πολιτικού πραγματισμού, με καθήκον τη διασφάλιση της κυβερνησιμότητας του τόπου.
Συμπέρασμα: Μάλλον μπαίνουμε σε πολιτική εποχή όπου η ιδεολογική διαφοροποίηση του πασοκογενούς σχήματος από τη ΝΔ θα είναι μεν εμφανής, αλλά όχι με την αλλοτινή φόρτιση. Η δε συγκυβέρνηση των δύο ιστορικά αντιπάλων του αστικού χώρου θα είναι δυνατή όποτε πολιτικά δεδομένα το απαιτούν. Ενώ ο ζωτικός χώρος του ΣΥΡΙΖΑ –μαζί με την εξάντληση της κοινωνικής ανοχής προς την κυβέρνηση –δραματικά θα συρρικνώνεται… (Εφόσον βέβαια μια θετική δημοσκοπική καταγραφή του νέου φορέα προηγηθεί της περίπου αναπόφευκτης –είναι στη φύση του χώρου, ο Μ. Γκόρκι έλεγε πως η βλακεία αθροίζεται, η ευφυΐα όχι –εμφάνισης τριγμών στο εσωτερικό του…)
Ο κ. Θανάσης Διαμαντόπουλος είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης.