Βούλγαρης

Είδα την ταινία του Βούλγαρη «Το τελευταίο σημείωμα» και μου άρεσε. Η αλήθεια είναι πως πήγα πολύ προκατειλημμένος στον κινηματογράφο (το «Ιντεάλ» των αδελφών Σπέντζου, που κρατούν αυτή την ιστορία με πάθος). Προκατειλημμένος λόγω του γενικότερου κλίματος, της εργαλειοποίησης του διχασμού από τον ΣΥΡΙΖΑ (Καισαριανή, Μακρόνησος, Εμφύλιος, δηλαδή ο Βούλγαρης «εργαλείο» του ΣΥΡΙΖΑ;). Κυρίως προκατειλημμένος με όσα είχα διαβάσει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αρνητικά posts για χειραγώγηση, (κατά)χρηση της ιστορίας, φτηνό συναισθηματισμό, κακό μελόδραμα, δηλαδή αυτό το είδος διαλόγου που γίνεται στο fb, παρορμητικός, ρηχός, αδιάλλακτος, συνήθως εν τη απουσία του αντικειμένου, διάλογος σε bubble. Στο αντικείμενο λοιπόν, στην ταινία. Τι είδα;

Είδα ένα καλοκουρδισμένο δράμα δωματίου, παιγμένο από πολύ καλούς, πειστικούς ηθοποιούς, όπου κυριαρχούν δύο σχέσεις, ερωτικές ή υπόρρητα ερωτικές, σχέσεις που, τελικά, δεν ολοκληρώνονται και μένουν ανεπίδοτες. Είναι η σχέση του ενός ήρωα (με την έννοια του βασικού χαρακτήρα) με την αγαπημένη του, προς την οποία απευθύνεται το «τελευταίο σημείωμα» του τίτλου. Ο ήρωας αυτός είναι ο κομμουνιστής Ναπολέων Σουκατζίδης, έγκλειστος στο Χαϊδάρι, διερμηνέας του γερμανού λοχαγού-διοικητή του στρατοπέδου και ένας από τους 200 που εκτελέστηκαν στην Καισαριανή. Η άλλη σχέση είναι αυτή του λοχαγού-διοικητή Καρλ Φίσερ με τον Σουκατζίδη, μια σχέση υπόρρητα ομοφυλοφιλική, από την πλευρά του λοχαγού, ο οποίος βλέπει στα μάτια του έλληνα διερμηνέα του τα μάτια του γερμανού φίλου του. Μαζί με αυτές τις δύο σχέσεις και την αλήθεια τους, η αλήθεια των εσωτερικών συγκρούσεων των δύο κεντρικών χαρακτήρων, του Σουκατζίδη και του Φίσερ, κάνουν την ταινία να είναι πολύ σημερινή –μολονότι ο θεατής δεν μένει αδιάφορος στην ανάπλαση της εποχής.

Το σενάριο συνυπογράφει η Ιωάννα Καρυστιάνη. Είναι μαζί με τον Βαλτινό οι πιο επαγγελματίες συγγραφείς-σεναριογράφοι. Κρατώ μια φράση της Καρυστιάνη από τη συνέντευξή της στο «Βήμα»: «Πολλές φορές όταν έγραφα τις νύχτες έλεγα μέσα μου: «Μήπως είναι γλυκερό;». Αλλά αν δεν υπήρχαν η υπέρβαση και η έξαρση στην κοινή συλλογική εμπειρία, δεν θα υπήρχαν οι λέξεις στο λεξιλόγιο».