Το ετήσιο δείπνο προς τιμήν των ανταποκριτών δημοσιογράφων που είναι διαπιστευμένοι να καλύπτουν ειδησεογραφικά τις πολιτικές εξελίξεις τις σχετιζόμενες με τον Λευκό Οίκο και τους διάσημους ενοίκους του αποτελεί για την αμερικανική πρωτεύουσα λίαν προβεβλημένο θεσμικό γεγονός, στη διάρκεια του οποίου κορυφαίοι εκπρόσωποι των μέσων μαζικής ενημέρωσης συνέρχονται, προκειμένου να τιμήσουν ταλαντούχους ομοτέχνους τους και παράλληλα να παρακολουθήσουν συναρπαστικές ομιλίες από εγνωσμένου κύρους πολιτικούς και καλλιτέχνες. Είθισται ο ίδιος ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής να λαμπρύνει με την παρουσία του τη σύναξη αυτή και, αναλόγως προς τις ιστορικές συγκυρίες, να προχωρεί σε εκτενή σχολιασμό της επικαιρότητας εν είδει εορταστικής κατακλείδας στη βραδινή δεξίωση, προσθέτοντας συχνότατα μια νότα εξόχως κωμική στα λεγόμενά του.
Η εφετινή συνάθροιση των ανταποκριτών στον Λευκό Οίκο ωστόσο απέκλινε κατά πολύ από τα παραδεδομένα, διότι ούτε ο αμερικανός πρόεδρος ούτε κάποιο επιφανές μέλος της κυβέρνησής του θεώρησαν σκόπιμο να παραστούν στην εμβληματική αυτή εκδήλωση, πράγμα που καταδεικνύει πέραν πάσης αμφιβολίας την εντονότατη καχυποψία που έχει πλέον εμφιλοχωρήσει στις άλλοτε ομαλές και ενίοτε ακόμη και αγαθές σχέσεις μεταξύ κυβερνητικών αξιωματούχων και πολιτικών σχολιαστών.
Παρά ταύτα κωμικές νότες ήχησαν κατά τη διάρκεια του περίλαμπρου δείπνου, όχι βεβαίως από υψηλά ιστάμενους καλεσμένους αλλά περιέργως από έναν ταχέως ανερχόμενο κωμικό της τηλεόρασης ονόματι Χασάν Μενάζ, αμερικανό πολίτη ινδικής καταγωγής και μουσουλμανικού θρησκεύματος αλλά και εξαιρετικά χαρισματικό ηθοποιό και διασκεδαστή. Περιττεύει, νομίζουμε, η ερμηνεία αυτής της προδήλως συμβολικής επιλογής εκ μέρους των διοργανωτών της ενιαύσιας αυτής συνάθροισης, γνωστού όντος ότι οι φυλετικές αντιπαραθέσεις και οι θρησκευτικές αντιμαχίες δεν έχουν πάψει να ταλανίζουν τον Νέο Κόσμο ήδη από τον καιρό της περιπετειώδους ανακάλυψής του· και μάλιστα προσφάτως η αμερικανική κοινωνία εμφανίζεται άκρως διχασμένη και αποκαρδιωμένη λόγω της δυσήνιας οικονομικής κρίσης, που δυστυχώς συνεχίζει απτόητη να εξάπτει εκ νέου κατασιγάσαντα πάθη. Η ομιλία του Χασάν Μενάζ ήταν τωόντι απολαυστική, το γέλιο έκχυτο και αβίαστο εντός της κατάμεστης αίθουσας· όμως μέσα από τα ιλαρά και εύηχα κηρύγματα του νεαρού ψυχαγωγού αναδύθηκε απρόσμενα μια συγκλονιστική διαπίστωση για την ταραγμένη εποχή μας: «Ειδοποιό γνώρισμα του σύγχρονου κόσμου είναι ότι σήμερα η εμπιστοσύνη είναι ισχυρότερη της αλήθειας», υποστήριξε σε μιαν οξυδερκέστατη αποστροφή του ο έμπλεος ενθουσιασμού καλλιτέχνης, ο οποίος ευρισκόμενος σε γνήσια αριστοφανική έξαρση απέδειξε ότι η χαριτολογία ενίοτε δεν είναι ενδεής αποκαλυπτικής σοφίας.
Ομολογώ ότι βαθύτατα εντυπωσιάστηκα με το άκουσμα αυτής της φράσης (ο καθένας μπορεί να απολαύσει το οιστρήλατο χιούμορ και την εντυπωσιακή ορθοτομία του Χασάν Μενάζ στη διαδικτυακή ανάρτηση της μαγνητοσκοπημένης εκδήλωσης) και δεν άργησα να τη συνδυάσω στο μυαλό μου με τον παλαιότερο αλλά εξίσου συνταρακτικό ισχυρισμό του φωτισμένου ιεράρχη Πάπα Παύλου Στ’: «Στις μέρες μας οι άνθρωποι προσδίδουν μεγαλύτερη προσοχή στους αυτόπτες μάρτυρες από ό,τι στους δασκάλους». Αναντιρρήτως διανύουμε μια περίοδο όπου πολλοί από τους συμπολίτες μας νιώθουν έντονη την ανάγκη να δεχτούν ως αληθές μόνον αυτό που προέρχεται από εκ πρώτης όψεως έμπιστα και φερέγγυα χείλη, φτάνοντας πολλάκις στο σημείο να δίδουν αμέριστη πίστη σε κάθε είδους πρόθυμο ειδησεοδότη υπό την αυστηρότατη προϋπόθεση ότι τούτος είναι ικανός να διασκεδάσει κάθε υπόνοια, καίτοι βεβαίως η μαρτυρία του ίσως αποκαλυφθεί εν τέλει υπόβλητη και ανεμπίστευτη. Πράγματι, μέσα στο παγκοσμιοποιημένο χωριό ευπρόσδεκτες φαίνεται ότι είναι πάντοτε οι ακαριαία συντριπτικές καταθέσεις από αυτοαποκαλούμενους αψευδείς μάρτυρες· η εποχή μας ιδίως έχει αναγάγει την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και τη διασκέδαση των αμφιβολιών σε αυταξίες σπουδαιότερες από την ίδια την κατάκτηση της αλήθειας, με αποτέλεσμα ο διαπορητικός λόγος και η αμφιρρεπής ομιλία να εκλαμβάνονται συχνότατα ως ύποπτα ρητορικά τεχνάσματα ή ακόμη και να ονειδίζονται ηθελημένα από τους κακοπροαίρετους και τους καιροσκόπους ως χονδροειδή χαλκεύματα και ιεροκρύφιοι ταρτουφισμοί.
Δεν είναι καθόλου εύκολο να περιγράψουμε ή έστω να εναριθμήσουμε τις συνέπειες αυτής της βαθμιαίας μεταστάθμευσης του πλήθους από τα στενόχωρα δώματα της αυτόδηλης αλλά σκληρής αλήθειας στις απλόχωρες πεδιάδες της ονειρικής ψευδαίσθησης, η οποία μάλιστα απορρέει από την ερριζωμένη πεποίθηση ότι η απεριόριστη εμπιστοσύνη σε κάθε ομιλούσα κεφαλή είναι ταυτοχρόνως τετράγωνο αντεπιχείρημα προς κάθε υποτιθέμενο δαίδαλο δύσληπτων επιχειρημάτων που θρασύνεται κάθε τόσο να εκστομίζει η αλαζονική άρχουσα τάξη. Ως άλλος δικηγόρος του διαβόλου κάποιος θα παρατηρούσε πάντως ότι, ακριβώς επειδή οι ευρείες μάζες του πληθυσμού στην Αμερική και στην Ευρώπη απογοητεύτηκαν σφόδρα από τον δικολαβισμό και την υστεροβουλία της πολιτικής και πνευματικής ηγεσίας, περιπίπτουν από πλάνη σε πλάνη στην απεγνωσμένη προσπάθειά τους να επανακτήσουν την αίσθηση της πραγματικότητας, ενώ κατ’ ουσίαν καταλήγουν να βαυκαλίζονται με αυταπάτες και να καταδιώκουν χίμαιρες. Πρόκειται όντως περί ενός διάλληλου κύκλου, μέσα στον οποίον οι απονήρευτοι πολίτες πλέκουν όνειρα με οδηγό μάρτυρες καταπέλτες και οι υποψιασμένοι ιδεολόγοι ασφυκτιούν περικυκλωμένοι από ευαπάτητους οπαδούς αδίστακτων δημοκόπων και μωρόπιστους διανοουμένους παλαιάς κοπής. Δυστυχώς, εάν δεν λάβουμε ταχέως τα κατάλληλα αντίμετρα, σύντομα θα πληρώσουμε πολύ ακριβά τα επίχειρα αυτού του συνεχούς στραγγαλισμού της αλήθειας, διότι η τυφλή εμπιστοσύνη σε υποβολιμαίους μάρτυρες οδηγεί πολλές φορές σε λογικά σφάλματα και στρεβλές ερμηνείες των ιστορικών γεγονότων.
Ο κ. Ανδρέας Γ. Μαρκαντωνάτος είναι αναπληρωτής καθηγητής της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ