Το Ελληνικό Πανεπιστήμιο έζησε μια παρατεταμένη κρίση. Τα χαρακτηριστικά της: ομαδοποιήσεις, κομματικές παρεμβάσεις, προπηλακισμοί, καταλήψεις, φθορά της δημόσιας περιουσίας, υποβάθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, ατιμωρησία, … Η εξάλειψη των παθογενειών αυτών επιχειρήθηκε με το Ν. 3549/07. Η μη συμμετοχή των κομμάτων στον προταθέντα διάλογο δεν έδωσε τη δυνατότητα να αντιμετωπιστούν τα θέματα των ΑΕΙ ως «κοινός εθνικός τόπος».

Η γενική βούληση της κοινωνίας για την ανώτατη εκπαίδευση εκφράστηκε με το Ν. 4009/11. Δυστυχώς, όμως, ο νόμος αυτός δεν εφαρμόστηκε στο σύνολό του και οι διάφοροι Υπουργοί Παιδείας, μετά το 2011, άφησαν πάνω του το αποτύπωμά τους.

Η πλήρης εφαρμογή του θα μας έδινε τη δυνατότητα να γνωρίσουμε τις αδυναμίες του και να σκεφτούμε τις διορθώσεις του. Άλλωστε, η συνεχής βελτίωση του κάθε φορά προηγούμενου νόμου δημιουργεί περιβάλλον που ελαχιστοποιεί τις αντιδράσεις και ενισχύει την αφομοίωση των αλλαγών. Το γεγονός αυτό παραπέμπει σε κλιμακωτές μεταρρυθμίσεις, που άλλωστε ταιριάζουν στην κουλτούρα μας.

Ο σημερινός υπουργός παιδείας ακολουθώντας τους προκατόχους του παίζει με τις αλλαγές… Θα περιμέναμε να μας εξηγήσει τις αδυναμίες του Ν. 4009/11 και τις προτεινόμενες αλλαγές που θα βελτίωναν τη λειτουργικότητά του.
Ο κ. υπουργός ακολούθησε το δικό του δρόμο ο οποίος θα επαναφέρει τις παλιές παθογένειες, που είχαν με τον καιρό μετριαστεί.

Είναι άξιο προσοχής το ότι ο ρόλος της ακαδημαϊκής παράδοσης και της ποιότητας δεν έχουν θέση στις αιτιολογήσεις για τις προτεινόμενες αλλαγές.

Αλήθεια, αποτελεί καινοτομία η ξεχωριστή εκλογή των αντιπρυτάνεων από εκείνη του πρύτανη; Δεν θα ήταν ακαδημαϊκό σωστό ο πρύτανης να επιλέγει τους συνεργάτες του; Την πιθανή αντιπαλότητα, πράγμα σύνηθες, στο πρυτανικό σχήμα θα την πληρώσει το πανεπιστήμιο και κατ’ επέκταση η κοινωνία. Μια συζήτηση με αυτούς που υπηρέτησαν το θεσμό θα ήταν χρήσιμη για τον κ. υπουργό.

Η δυνατότητα να παρακολουθούν οι φοιτητές μαθήματα άλλων τμημάτων θα πρέπει να συνδυαστεί με το σύμβουλο σπουδών, διαφορετικά μπορεί νααποπροσανατολίσει, τους φοιτητές,σε επικίνδυνο βαθμό.

Οι δωρεάν παροχές δεν εκτιμήθηκαν από τους φοιτητές (σίτιση, δωρεάν βιβλία, κ.ά.). Η πρόταση του κ. υπουργού να απαλλάσσει των διδάκτρων το 40% των μεταπτυχιακών φοιτητών, για οικονομικούς λόγους, χωρίς την απαίτηση προόδου στις σπουδές τους δεν είναι μήνυμα ακαδημαϊκού χώρου που πρέπει να έχει στόχο την αριστεία.

Ο κ. υπουργός δεν αισθάνθηκε το βιασμό του ακαδημαϊκού χώρου από την προστασία του ασύλου, τις καταλήψεις και την αυθαιρεσία; Ποιόν ακαδημαϊκό χώρο αντιγράφει;

Ο κ. υπουργός προτείνει διετείς δομές που θα δίνουν επαγγελματικές πιστοποιήσεις ευρωπαϊκών προδιαγραφών. Μήπως θα έπρεπε να προτείνει την ίδρυση «εθνικού κέντρου δεξιοτήτων» σε συνεργασία με τα ΑΕΙ;

Τέλος

Ο Hegel το 1861, στη λακωνική συμπύκνωση της παγκόσμιας ιστορίας, χαρακτηρίζει τη χώρα μας «τόπο της ομορφιάς». Οι σημερινές συνθήκες πρέπει να διαμορφωθούν έτσι ώστε να δικαιολογούν αυτή την αναφορά και μαζί να καταστήσουν τη χώρα και «τόπο παιδείας» (η ίδρυση και λειτουργία ξενόγλωσσων πανεπιστημιακών τμημάτων είναι η ευκαιρία). Οι δυο αυτές ιδιότητές της, μαζί με τη φωτεινότητά της, μπορούν να της ξαναδώσουν την αισιοδοξία για την επιβίωση στο παρόν και την οικοδόμηση του μέλλοντος.

Ο. καθηγητής Χρήστος Β. Μασσαλάς είναι π. Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων