Νομίζω ότι κομίζω γλαύκα εις Αθήνας (και κάρβουνο στο Νιούκαστλ, όπως λένε οι Αγγλοσάξονες), αν αρχίσω να εξηγώ γιατί θεωρώ τη χειροδικία Κασιδιάρη εναντίον του Νίκου Δένδια επικίνδυνη και ανησυχητική. Ωστόσο, ακόμα πιο ανησυχητικές από την επίθεση βρίσκω δύο βασικές αντιδράσεις που εκδηλώθηκαν.
Η πρώτη είναι η άποψη ότι η Χρυσή Αυγή αβαντάρει έτσι την κυβέρνηση, αποπροσανατολίζοντας τη συζήτηση από το νέο Μνημόνιο –σε μια πιο προωθημένη εκδοχή, μάλιστα, γίνεται λόγος ακόμα και για «συμπαιγνία» μεταξύ ΧΑ και ΣΥΡΙΖΑ. Η δεύτερη αντίδραση είναι ότι πρόκειται περί «ενδοοικογενειακής βίας»: ακροδεξιός ο Κασιδιάρης, ακροδεξιός κι ο Δένδιας, καλά να πάθει λοιπόν –και στην τελική ας τα βρουν μεταξύ τους.
Πριν προχωρήσω, θέλω να επισημάνω μια διαφορά κλίμακας. Η δεύτερη στάση, αν και προσφιλής σε κάμποσο κόσμο της Αριστεράς, εκφράστηκε κυρίως με σχόλια στα social media. Η πρώτη, όμως, αποτέλεσε τον πυρήνα της σχετικής ανακοίνωσης της ΝΔ («για μια ακόμη φορά, η Χρυσή Αυγή διευκολύνει τον ΣΥΡΙΖΑ, για να αποπροσανατολίσει την κοινωνία και […] να περάσει το πιο σκληρό και επώδυνο Μνημόνιο»), ενώ τη συμμερίστηκε και ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Δημοκρατικής Συμπαράταξης Ανδρέας Λοβέρδος (μίλησε για «πολιτική ασπίδα», που συνιστά η δημιουργία «έντασης για άλλο», εκτός των νέων μέτρων, «θέμα»).
Και οι δύο παραπάνω προσεγγίσεις, στρεβλές και πολιτικά επικίνδυνες κατα τη γνώμη μου,παραγνωρίζουν δύο θεμελιώδη πράγματα. Το πρώτο είναι ότι η βία δεν αποτελεί τακτικισμό ή παροδικό σόου, αλλά συστατικό στοιχείο της σκέψης, της δράσης, της συγκρότησης και απεύθυνσης της ΧΑ. Γι’ αυτό, δεν έχει μεγάλη σημασία αν το περιστατικό ήταν προσχεδιασμένο ή αυθόρμητο, αν ο Κασιδιάρης εξοργίστηκε ειδικά με τον Δένδια, αν είχε πιει ένα καφάσι μπίρες ή κόκα κόλες και του τη βάρεσε κ.ο.κ. Σημασία έχει ότι μια τέτοια ενέργεια βρίσκεται στο μεδούλι της Χρυσής Αυγής.
Το δεύτερο είναι ότι, εξομοιώνοντας ΝΔ και ΧΑ, δεν καταφέρνεις να στιγματίσεις τη ΝΔ, αλλά να σχετικοποιήσεις τον νεοναζισμό· γιατί, προφανώς, δεν εξάγεται το συμπέρασμα ότι η ΝΔ είναι ναζιστική, αλλά ότι η ΧΑ είναι κάτι περίπου μπανάλ. Εδώ χρειάζεται προσοχή. Ασφαλώς η ξενοφοβία και ο ρατσισμός πριμοδοτούν τη ΧΑ, ασφαλώς υπάρχουν επίκοινα πεδία μεταξύ Δεξιάς και Ακροδεξιάς· επίσης, ασφαλώς η κυβέρνηση στο Καστελόριζο συντέλεσε στην «εθνική αναβάπτιση» των νεοναζί. Χρειάζεται να είμαστε εντελώς σύμφωνοι στα παραπάνω –κάτι όμως που είναι πολύ διαφορετικό από εκείνο που ζούμε το τελευταίο διάστημα: όταν κάποιος από τη ΝΔ ή τον ΣΥΡΙΖΑ μιλήσει κατά της ΧΑ, η απάντηση, από την άλλη πλευρά, πολύ συχνά, είναι το κούνημα του δαχτύλου και οι λέξεις «Μπαλτάκος» ή «Καστελόριζο» –αναλόγως. Μια τέτοια στάση όμως, ακόμα και όταν πατάει στην πραγματικότητα, ευνοεί τη ΧΑ, καθώς παραλύει τη συζήτηση για την αντιμετώπισή της, ιεραρχώντας ως πρωτεύον την καταγγελία του αντιπάλου, και εκφυλίζοντάς τη σε καβγά.
Τ
ο σοβαρότερο, πιστεύω, δεν είναι τα λογικά σφάλματα ή η απλοϊκότητα των θεωριών περί «αποπροσανατολισμού» ή του «πανφασισμού» (ένα καζάνι στο οποίο βράζουν αδιακρίτως τα πάντα: ΧΑ, ΝΔ, ΜΜΕ, ενίοτε και ολόκληρο το πολιτικό σύστημα). Είναι οι ολέθριες άμεσες επιπτώσεις τους, καθώς αφήνουν ελεύθερο το πεδίο στη ΧΑ. Το επίδικο, στην περίπτωσή μας, δεν είναι το πολιτικό ποιόν του Δένδια ούτε το γιατί του επιτέθηκε ο Κασιδιάρης (το πρόσωπο, παρεμπιπτόντως, δεν είναι αδιάφορο, αφού για τους χρυσαυγίτες ο Δένδιας είναι ένα και μόνο πράγμα: εκείνος που τους έβαλε φυλακή). Σημασία έχει αυτή καθαυτή η πράξη, η βία και ο τσαμπουκάς εναντίον των «προσκυνημένων» «κομματόσκυλων», η καταστατική απέχθεια για τη δημοκρατία και το κοινοβούλιο. Και όταν, εντός Βουλής, ο Κασιδιάρης σηκώνει το χέρι του καυχώμενος μετά ότι «γαμάει αδελφές», όταν ο Λαγός λέει ότι αν δεν «συγκρατιόταν» η ΧΑ οι βουλευτές θα «έτρεχαν πίσω από τις πόρτες», μπορούμε να σκεφτούμε πώς μεταφράζονται όλα αυτά εκτός Βουλής, εναντίον μεταναστών, μελών της ΛΟΑΔ κοινότητας, «μελαμψών» και πολιτικών αντιπάλων.
Η Χρυσή Αυγή ποντάρει σε τέτοια επεισόδια, τρέφεται από τη –δωρεάν –επίδειξη βίας· είναι κομμάτι της στρατηγικής της, που βρίσκει απήχηση. Το σίγουρο, για μένα, είναι ότι αυτή η επίδειξη πρέπει να σταματήσει να γίνεται δωρεάν. Βέβαια, η πολιτική απομόνωση και οι ποινικές διώξεις δεν αποτελούν μαγικό ραβδί, και ασφαλώς η ΧΑ θα επιδιώξει να τις εκμεταλλευθεί, ενισχύοντας το «αντισυστημικό» της προφίλ. Ωστόσο, ένας τέτοιος –βάσιμος –προβληματισμός θα ήταν πολιτικά ολέθριο να μας οδηγήσει στον παραλογισμό ότι, για να μην «εκμεταλλευθεί» η ΧΑ την αντίδραση, καλύτερα να μην κάνουμε τίποτα. Η ανοχή προς τη ΧΑ στέλνει ένα πολλαπλό μήνυμα, και προς την κοινωνία και προς την ίδια, χτίζοντας τον μύθο της ισχύος της: ότι οι νεοναζί «γαμάνε και δέρνουν», αδελφές και μη, μέσα κι έξω από τη Βουλή. Αλλωστε, όπως έδειξε η δίκη της ΧΑ, παρά τις εξωφρενικές θεωρίες που κυκλοφορούσαν, όχι μόνο δεν την «ηρωοποίησε», αλλά επέφερε σοβαρό πλήγμα στη δράση της.
Μπορούμε, άραγε, χωρίς να ξεχνάμε τις διαφορές μας και τις ευθύνες (των άλλων, μα και τις δικές μας), αλλά και χωρίς να τις ανακυκλώνουμε και να παγιδευόμαστε σε αυτές, να οικοδομήσουμε ειλικρινείς και αποτελεσματικές συμμαχίες κατά της ΧΑ; Κατά τη γνώμη μου ναι, και είναι κάτι πολύ κρίσιμο και επείγον.
Ο κ. Στρατής Μπουρνάζος είναι διορθωτής κειμένων.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ