ΠΡΩΤΗ μορφή «Δεξιάς» αποτελούσε αρχικά η κλασική «Δεξιά», που εστηρίζετο στις κυρίαρχες κοινωνικές τάξεις μιας χώρας. Η κλασική «Δεξιά» υπήρξε η ιδεολογία του κατεστημένου και των προνομιούχων κοινωνικών ομάδων και διαρθρώνετο πάνω σε δομές ημι-δημοκρατικές, ενώ συνεκροτείτο από στοιχεία «αριστοκρατικά», απεμπολώντας πολλές φορές κάθε σκέψη καθολικής και ολοκληρωμένης λαϊκής κυριαρχίας και παρακάμπτοντας τη δυναμική της κοινωνίας και τις ανάγκες της.
Διαφορετική από την «κλασική Δεξιά» είναι η μορφή της καλούμενης «λαϊκής Δεξιάς» (σωστότερα: «λαϊκίστικης Δεξιάς»), που έχει ως παγία τακτική την καλλιέργεια στον λαό πάσης φύσεως φοβιών και ψυχώσεων για «μπαμπούλες» και ανύπαρκτους κινδύνους ενώ τον εξωθεί συχνά στην ανάπτυξη ενός επικίνδυνου εθνικισμού. Η «Δεξιά» αυτή απευθύνεται στα χαμηλότερα πνευματικά λαϊκά στρώματα και έχει ως βασικό της στόχο τη δημιουργία ενός ψυχολογικού κλίματος.
Η τρίτη μορφή «Δεξιάς» είναι η συντηρητική «Δεξιά», αυτή δηλαδή που εγκολπώνεται όλα εκείνα τα κοινωνικά στοιχεία που επιθυμούν και επιδιώκουν σταθερή προσήλωση σε ορισμένες βασικές παραδοσιακές αρχές και αξίες. Η «συντηρητική Δεξιά» είναι εκείνη που έκανε σημαία και σύμβολό της το τρίπτυχο «πατρίδα – θρησκεία – οικογένεια». Η «συντηρητική Δεξιά» συνδέθηκε στενά με την αστική τάξη, η οποία διαμόρφωσε τη δική της ιδεολογία, μια ιδεολογία ευταξίας και καθωσπρεπισμού και η οποία βέβαια στηρίχθηκε ιδιαίτερα σε ηθικούς άξονες, σε αρχές και αξίες.
Η τέταρτη μορφή της «Δεξιάς» είναι η σύγχρονη, η «εκσυγχρονιστική Δεξιά». Το ιδεολογικό αυτό μοντέλο, που ανταποκρίνεται στις σημερινές καπιταλιστικές συνθήκες, προσπαθεί να απελευθερωθεί από την απόλυτη και πατερναλιστική εξουσία του κράτους και να συνδυάσει σε σωστή δοσολογία τη ρυθμιστική δύναμη της αγοράς με τον ρόλο και τη συμμετοχή του κράτους στις οικονομικές και κοινωνικές σχέσεις.
Στα πλαίσια αυτής της εξισορροπητικής προσπάθειας η «εκσυγχρονιστική Δεξιά» δεν απεμπολεί τις βασικές αρχές του συντηρητικού χώρου, στις οποίες όμως προσδίδει μιαν απόχρωση περισσότερο φιλελεύθερη και ανθρώπινη, και δέχεται ότι οι μεν λαοί δεν μπορούν να προχωρήσουν στον ιστορικό τους προορισμό αν δεν έχουν πατριωτική συνοχή, οι δε κοινωνίες τους δεν μπορούν να ευδοκιμήσουν χωρίς αρχές και συγκροτημένους ιστούς και ομάδες.
Η «εκσυγχρονιστική Δεξιά» όμως δεν αρκείται μόνο στον ιστορικό και εξελικτικό ρόλο της. Εισβάλλει επίσης ταυτόχρονα και στον χώρο του καλούμενου «υπερβατικού κέντρου», δηλαδή του «κέντρου» που δεν αποτελεί απλώς τον ενδιάμεσο του άξονα «Δεξιά – αριστερά», αλλά που αποτελεί τον χώρο εκείνο που προχωρεί πιο πέρα, υιοθετώντας πολιτικά αιτήματα και θέσεις ευρύτερου ενδιαφέροντος ή θέματα που σχετίζονται με μεγάλα κοινωνικά ζητήματα (π.χ. ναρκωτικά) καθώς, τέλος, και άλλα θέματα που ενστερνίζονται επιλογές οι οποίες στοχεύουν στην καταπολέμηση της διαφθοράς και στην πολιτική διαφάνεια.
Σε αυτά τα ζητήματα ο ρόλος της αγοράς δεν θα μπορούσε να αποτελέσει πανάκεια και γι’ αυτό η λύση τέτοιων προβλημάτων πρέπει να ανατεθεί στην πολιτική, που θα πρέπει να παρεμβάλλεται εξισορροπητικά για την άμβλυνση των πολλαπλών κοινωνικών ανισοτήτων.
Η ανεργία, για παράδειγμα, ως πρόβλημα δεν έχει μόνο οικονομική διάσταση και επομένως η επίλυσή της δεν μπορεί να ανατεθεί αποκλειστικά στον ρυθμιστικό ρόλο της αγοράς αλλά αποτελεί κατά βάση ένα θεμελιώδες κοινωνικό πρόβλημα, που η αντιμετώπισή του δεν μπορεί να στηρίζεται μόνο σε τεχνικά μέσα και μηχανισμούς, χωρίς πολιτική και χωρίς κοινωνική ευαισθησία.
Η νέα «εκσυγχρονιστική Δεξιά» όμως πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει και τα έντονα σημάδια της φτώχειας και της εξάπλωσής της και δεν θα πρέπει να αφήσει τη λύση αυτών των προβλημάτων αποκλειστικά στην αυτόματη λειτουργία της αγοράς. Οπως επίσης δεν θα πρέπει να στοχεύει αποκλειστικά στην ποσοτική μεγέθυνση του εισοδήματος.
Αλλά και το κεφάλαιο «περιβάλλον», που μονοπωλείται ώς σήμερα ως αντικείμενο πολιτικού προβληματισμού αποκλειστικά από την αριστερά, θα πρέπει να αποτελέσει πεδίο πολιτικής της εκσυγχρονιστικής «Δεξιάς». Γιατί το περιβάλλον αποτελεί κοινωνικό αγαθό και θα πρέπει να αντιμετωπισθεί και να προστατευθεί με βάση τη λογική ότι αποτελεί δημόσιο κτήμα και συνεπώς ανήκει στο κοινωνικό σύνολο.
Ο ρόλος, τέλος, της εκσυγχρονιστικής «Δεξιάς» ανατρέχει και σε ένα άλλο κεφάλαιο: την αναβάθμιση της πολιτικής. Η εκσυγχρονιστική «Δεξιά» συνεπώς καλείται σήμερα να επαναφέρει στο επίκεντρο της δημόσιας ζωής την πολιτική και να την καταστήσει κύρια υπεύθυνη στην επίλυση των ποικίλων οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων που απασχολούν την κοινωνία και τους πολίτες της.
Σε μια τέτοια «εκσυγχρονιστική Δεξιά», που θα καλύπτει και τον χώρο του καλούμενου κέντρου, που θα συνδυάζει την ανάπτυξη με την κοινωνική δικαιοσύνη, που θα επαναφέρει στο προσκήνιο την πολιτική και που θα μπορεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματα της εποχής μας, καλείται να μετασχηματισθεί επειγόντως η σημερινή ΝΔ.
Ο κ. Σωτήρης Χατζηγάκης είναι βουλευτής της ΝΔ και έχει διατελέσει υπουργός.
