Τζέκιλ και Χάιντ

Ο ιδιοκτήτης του παλαιοβιβλιοπωλείου στεκόταν στην είσοδο του καταστήματός του πασπαλισμένος θαρρείς με τη σκόνη (του χρόνου και του ακαθάριστου εδώ και δεκαετίες χώρου) που καλύπτει τα εκατοντάδες βιβλία του. Εχω περάσει ώρες ατελείωτες ψάχνοντας ανάμεσα στις χαρτοστοίβες του, έχω καταθέσει μικρές περιουσίες στο ταμείο του για εκδόσεις συλλεκτικές αλλά και υπερτιμολογημένες. Τον χαιρετώ, με χαιρετά και συνεχίζει να στολίζει με κοσμητικά επίθετα τον Αλέξη Τσίπρα και την κυβέρνησή του, με τον διπλανό ψιλικατζή (που έχει και αυτός βγει στην πόρτα του δικού του μαγαζιού) να υπερθεματίζει: «Αντί να κλέβουν τους μικρομεσαίους να φορολογήσουν τους μεγαλογιατρούς και τους μεγαλοδικηγόρους. Αυτοί είναι τα μεγαλύτερα λαμόγια!». «Σωστός!». «Γιατί τους επιτρέπουν να φοροδιαφεύγουν; Τα έχουν κάνει πλακάκια με όλες τις κυβερνήσεις! Τις εκβιάζουν!». «Πες τα!». «Τα λέω! Αυτό που ζούμε είναι πειρατεία! Μας κλέβουν!». «Ετσι!».

Προσπέρασα μην πιστεύοντας στα αφτιά μου. Ο κ. (ας τον πούμε) Νέστορας –ταιριαστό όνομα για παλαιοβιβλιοπώλη, όχι; –που δεν μου έχει δώσει ποτέ απόδειξη παραπονείται για τα λαμόγια που φοροδιαφεύγουν. Ο κ. Νέστορας που κοστολογεί κάθε φθαρμένο βιβλιαράκι 300% πάνω από την τιμή που θα έπρεπε να έχει καταγγέλλει τους κλέφτες. Ο κ. Νέστορας που έχει μπει σε σπίτια και έχει αδειάσει τις βιβλιοθήκες τους δίνοντας ψίχουλα στους ιδιοκτήτες τους ή αποσπώντας τους σημαντικές εκδόσεις χωρίς να πληρώσει τίποτα («στην αγορά δεν πιάνουν ούτε πέντε ευρώ, δώσ’ τα μπας και καταφέρω να τα σπρώξω για πολτό») για να μοσχοπουλήσει μετά τη λεία του και να βάλει όλη την είσπραξη στην τσέπη του, μιλάει για πειρατές.

Από δίπλα και ο ψιλικατζής, στο κατάστημα του οποίου το θέμα απόδειξη είναι προαιρετικό και εξαρτάται από τη διάθεσή του και από το πόσο καλά σε ξέρει. Εμένα π.χ. που με γνωρίζει και που είναι σίγουρος πως δεν είμαι μυστικός πράκτορας του ΣΔΟΕ, τις περισσότερες φορές με ξεβγάζει… άνευ. Ευγενέστατος, δεν λέω, αλλά το χέρι του στην ταμειακή δεν πάει. Κάτι σαν να παθαίνει αγκύλωση την ώρα που πρέπει να χτυπήσει την παραγγελία μου. Και όμως, άκουγα τώρα αυτούς τους δύο ανθρώπους, τον «εβραίο έμπορο» και τον «αγκυλωμένο», να κατηγορούν τους άλλους για φοροδιαφυγή. Και να απαιτούν από το κράτος τη λήψη μέτρων για την πάταξη του φαινομένου. «Να τους πεθάνουν στα πρόστιμα τους αλήτες!». «Σωστά!». «Να τους πάρουν τα σπίτια τους!». «Ετσι!».

Ακριβώς έτσι! Το έχω καταλάβει το κόλπο: Κάνεις τη δουλειά σου υπογείως, και έπειτα σφυρίζεις κλέφτικα και δείχνεις τους άλλους. Σαν το παιδί που αν και πασαλειμμένο με μαρμελάδα κατηγορεί στους γονείς το αδελφάκι του, που κοιμάται, για την κλεψιά από το βάζο. Εκτός και αν είναι θέμα μειωμένης αντίληψης: Κατηγορείς τους άλλους για ασυνέπεια και για λαμογιές, χωρίς να μπορείς να καταλάβεις πως είσαι ένας από εκείνους, πως κάνεις ακριβώς τα ίδια. Εχω συναντήσει αρκετές τέτοιες περιπτώσεις –βρε μπας και τελικά όντως μας ψεκάζουν; Ανθρώπους που ενώ κατακλέβουν το σύστημα, βγαίνουν και καταγγέλλουν την κατάρρευση του κράτους εξαιτίας της φοροδιαφυγής και άλλων οικονομικών εγκλημάτων, και αποδίδουν ευθύνες.

Τις προάλλες, φίλος που συχνά-πυκνά χρησιμοποιεί τα μέσα μαζικής μεταφοράς χωρίς να ακυρώνει το εισιτήριό του κατηγορούσε όσους ενεχειρίζουν το ακυρωμένο εισιτήριό τους σε άλλους επιβάτες γιατί «με αυτόν τον τρόπο ζημιώνεται η εταιρεία και υποβαθμίζεται το επίπεδο παροχών της. Τόσο δύσκολο είναι να το καταλάβουν;». Τον άκουγα να αναλύει τη θεωρία του και δεν μπορούσα να αποφασίσω αν έπρεπε να παρέμβω και να τον βάλω στη θέση του ή αν ήταν καλύτερα να το καταπιώ και αυτό και να συνεχίσουμε αγαπημένοι. Δεν μίλησα, για να μη δημιουργήσω εντάσεις. Αποφάσισα πως το πρόβλημά του είναι ιατρικό. Ψυχιατρικό. Oχι μόνο το δικό του. Περιτριγυρίζομαι, όπως διαπιστώνω καθημερινά, από διάφορους Τζέκιλ και Χάιντ που μπαινοβγαίνουν σε ρόλους ανάλογα με τη διάθεση και το συμφέρον τους:Είναι αξιοσέβαστοι δόκτορες Τζέκιλ για το θεαθήναι, αλλά διαχειρίζονται ως κύριοι Χάιντ όλες τις εκκρεμότητες και τις υποχρεώσεις τους. Πολύ φοβάμαι πως και στο δικό μας εθνικό θρίλερ θριαμβεύει ο κακός.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino το Σάββατο 25 Μαρτίου 2017.