Η ανθεκτικότητα της Γέφυρας Ρίου – Αντιρρίου

Εξήντα χρόνια στους εφήβους και τους νέους είναι πολλά, πάρα πολλά, ατέλειωτα. Για κάποιον που είναι σήμερα 20 χρονών, η 21η Απριλίου 1967, η 25η Μαρτίου 1957, η 28η Οκτωβρίου 1940, η 25η Μαρτίου 1821 είναι στοιχεία πίνακα επίπεδου, χωρίς βάθος. Αν κάποιος έβαζε εθνικούς μύθους του 1821, όπως ο Παλαιών Πατρών και ο Κολοκοτρώνης, παρόντες στη Ρώμη στις 25 Μαρτίου 1957 κανείς δεν θα ξενιζόταν, όπως ούτε οι μεγαλύτεροι παραξενευόμαστε από το ότι στον γνωστό πίνακα του Ραφαήλ στο Βατικανό με τους έλληνες φιλοσόφους απεικονίζονται πλάι-πλάι οι Πυθαγόρας, Ηράκλειτος, Αριστοτέλης, Πλάτωνας, Πλωτίνος, που τους χωρίζουν αιώνες.

Αλλά κανείς στη χώρα μας δεν θα φτιάξει τέτοιον πίνακα σήμερα, ή κάποιον άλλον που ο Αντενάουερ είναι παρών στην Αγία Λαύρα, διότι όπως δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών κατά το ταξίδι του στην Ουάσιγκτον την περασμένη εβδομάδα «η Γερμανία θέλει να απομυζήσει την Ελλάδα». Ή όπως δήλωσε η πρώην υπουργός και πάντα βουλευτής Σία Αναγνωστοπούλου «Καλώ τις «πουτάνες» του Νότου να αναδείξουμε το ματσό πρόσωπο του νεοφιλελευθερισμού, να αναδείξουμε το αντιδημοκρατικό πρόσωπο της νεοφιλελεύθερης Ευρώπης».

Αφού οι Γερμανοί μάς απομυζούν και οι Ολλανδοί αποκαλούν τις Ελληνίδες «πουτάνες», τι σημασία έχει αν η Γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου κατασκευάστηκε στην εκλογική περιφέρεια της κυρίας Αναγνωστοπούλου με κεφάλαια της Ευρωπαϊκής Ενωσης; Αποτελεί μέρος της τοιχογραφίας και αυτή –εκτός και αν οι «πουτάνες» με επικεφαλής τη βουλευτή Αχαΐας πάνε να την γκρεμίσουν την αμαρτωλή, όπως οι Ταλιμπάν την Παλμύρα.

Από τη μια η επίπεδη τοιχογραφία, από την άλλη τρισδιάστατα στα σχολεία, στις τηλεοράσεις, στο δίκτυο, αυτά που λένε οι Κοτζιάς περί απομυζήσεως, η Αναγνωστοπούλου περί ματσό νεοφιλελεύθερων –και παρόμοια που έχει πει ο Αλέξης Τσίπρας ή ο Ευκλείδης Τσακαλώτος. Αντίστοιχα λένε η Μαρίν Λεπέν, η Χρυσή Αυγή, το ΚΚΕ, η Die Linke –είναι μεγάλος ο σχετικός ευρωπαϊκός κατάλογος και συνεχώς μεγαλώνει.

Περιλαμβάνει πλέον δυστυχώς και τον Γερούν Ντάισελμπλουμ και «το καλβινιστικό καλαμπούρι» του για όσους «ξοδεύουν όλα τα χρήματα σε ποτά και γυναίκες και μετά ζητούν βοήθεια». Κατανοούμε γιατί το είπε: το αριστερό Εργατικό Κόμμα στο οποίο ανήκει έπαθε πανωλεθρία στις πρόσφατες ολλανδικές εκλογές και επειδή θέλει (όπως και η Αναγνωστοπούλου και ο Κοτζιάς, και τόσοι άλλοι ανά την Ελλάδα και την Ευρώπη) να συνεχίσει την πολιτική του σταδιοδρομία είπε κάτι που σίγουρα το γράφει ο λαϊκός Τύπος στη χώρα του (και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες) αλλά κανένας, μα κανένας απολύτως, ευρωπαίος αξιωματούχος δεν έχει πει ως τώρα.

Ητοι, το διακεκριμένο μέλος κόμματος που έχει συνεισφέρει στην ευρωπαϊκή ενοποίηση όσο κανένα ελληνικό κόμμα, ο επικεφαλής του Eurogroup που ανέχθηκε τον Βαρουφάκη και κατάφερε να υπερκεράσουν η ευρωζώνη και η Ενωση τον μεγαλύτερο κίνδυνο που αντιμετώπισαν αφότου υπάρχουν (την ελληνική χρεοκοπία), κάνει αντιευρωπαϊκές δηλώσεις για να επιβιώσει πολιτικά. Ποιος θα ακολουθήσει;

Αλλά το «θέμα του Νότου» δεν το δημιούργησε ούτε ο λαϊκός Τύπος της Ολλανδίας ούτε οι πολιτικοί του Βορρά: το θέμα του Νότου το δημιούργησαν η πενταετία Καραμανλή – Αλογοσκούφη – Ρουσόπουλου, οι Παπανδρέου – Σαμαράς που αρνήθηκαν να εφαρμόσουν τις συμφωνίες που υπέγραψαν, οι Τσίπρας – Βαρουφάκης που απειλούσαν με αποχώρηση από τη «νεοφιλελεύθερη ευρωζώνη». Αυτοί καλλιέργησαν στο εξωτερικό αρνητικά στερεότυπα για τη χώρα μας και στο εσωτερικό τον ευρωσκεπτικισμό –και διάφοροι δευτερότεροι που δεν έχουν προσφέρει ούτε το ένα χιλιοστό στις διαδικασίες ευρωπαϊκής ενοποίησης σε σχέση με οποιονδήποτε ευρωπαίο ομόλογό τους αλλά θέλουν να παριστάνουν τη δημοκρατική, φεμινιστική (ή όποια άλλη θεωρούν θετική) συνείδηση της Ευρώπης.

Πάντα υπήρχαν στην Ελλάδα περιθωριακές πολιτικές δυνάμεις που αμφισβητούσαν τις διαδικασίες ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Αλλά τον αντιευρωπαϊσμό στη χώρα μας τον φούντωσαν, για να καλύψουν τις δικές τους ευθύνες στη δημιουργία και διαχείριση της κρίσης, τα κατά δήλωσή τους ευρωπαϊστικά κόμματα: ΣΥΡΙΖΑ, ΝΔ, ΠαΣοΚ.

Θέλω να πω, τους κινδύνους για την Ευρώπη τούς δημιουργούν οι πολιτικοί που, επικαλούμενοι τις ατέλειές της, τη θέτουν υπό αμφισβήτηση –υποτίθεται λόγω αρχών, στην πραγματικότητα για να έχουν προσωπικό όφελος. Ο ευρωσκεπτικισμός δεν φουντώνει από τον νεοφιλελευθερισμό ή από τις «αντιδημοκρατικές» ή έστω ατελείς διαδικασίες ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Προκύπτει από καθαρά ιδιοτελείς τοπικές ελίτ που απαιτούν μεγαλύτερη κυριαρχία στον χώρο τους (όπως οι ελληνικές, οι ουγγρικές, οι βρετανικές, οι πολωνικές) και διαχέεται επειδή οι αντίπαλοί τους ξέρουν πολύ καλά ότι από τη στιγμή που σε κάποια χώρα, σε κάποια πολιτική κοινότητα, τεθεί σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο το θέμα «εμείς ή οι ξένοι» (όπου οι «ξένοι» μπορεί να είναι οι Βόρειοι, οι Νότιοι ή οι μετανάστες), το «εμείς» κερδίζει πάντα –άρα, πρέπει να πάρουν αποστάσεις από τους «ξένους». Αλλά έτσι ο ευρωσκεπτικισμός (βόρειος ή νότιος, ανατολικός ή δυτικός) τείνει να γίνει η αυτοεκπληρούμενη προφητεία της διάλυσης της Ενωσης.

Αισιοδοξώ όμως: η ιστορία της ΕΕ δεν είναι τοιχογραφία. Εχει βάθος, έχει δημιουργήσει δομές (οικονομικές, κοινωνικές, πολιτικές) που δεν είναι εύκολο να διαλυθούν επειδή αυτό συμφέρει κάποιες ελίτ. Η Ευρωπαϊκή Ενωση θα σωθεί πρωτίστως από τις «αυτοκρατορικές διασυνδέσεις» που έχουν δημιουργηθεί μεταξύ των χωρών της αυτά τα 60 χρόνια και περιορίζουν την εξουσία των πολιτικών της. Αισιοδοξώ δηλαδή ότι η Γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου είναι ανθεκτικότερη και θα έχει μακρύτερη σταδιοδρομία από την κυρία Αναγνωστοπούλου.