«Κι όμως τούτη η θητεία δεν σταματάει πουθενά»

Ενας κορυφαίος στοχαστής του καιρού μας, ο Κλαούντιο Μάγκρις για όσους, λίγους δυστυχώς, τον ξέρουν, σημείωνε πριν από μερικά χρόνια ότι οι εφημερίδες είναι το σημειωματάριο ενός πολυπλόκαμου, παγκόσμιου μυθιστορήματος. Πολλά εξαρτώνται, έγραφε, από την ποιότητα, τον τόνο, την εντιμότητα αυτού του μυθιστορήματος σε συνέχειες που είναι η εφημερίδα. Αυτό το μυθιστόρημα κάποιοι, ελπίζω αρκετοί, αιθεροβάμονες και μη, θέλουμε να συνεχίσουμε να το γράφουμε, με όποιο προσωπικό κόστος, με όποιες αντιδράσεις.

Ούτε απλό είναι ούτε εύκολο. Σε μια εποχή πολιτικής, πνευματικής, κοινωνικής λειψυδρίας, με την εξουσία να επιστρατεύει κάθε θεμιτό και κυρίως αθέμιτο μέσο για να συκοφαντήσει και να στοχοποιήσει τον Τύπο η επιβίωση της ανεξάρτητης και κριτικής δημοσιογραφίας είναι ένα δύσκολο εγχείρημα. Δεν είναι η πρώτη φορά ούτε μόνο ελληνικό φαινόμενο η προσπάθεια καθυπόταξης των μέσων ενημέρωσης. Από τις απαρχές του ο Τύπος βρέθηκε στο στόχαστρο της εξουσίας. Ωστόσο το δημοκρατικό κεκτημένο της Δύσης διαμόρφωσε τους αναγκαία αποδεκτούς κανόνες συμβίωσης και ανοχής.

Στην Ελλάδα του ανορθολογισμού, της συνωμοσιολογίας και των ολοκληρωτικών αντιλήψεων τα μέσα ενημέρωσης όμως ήταν πάντα ο εύκολος εχθρός. Ο σεβασμός στην ελευθερία, τον διάλογο, τη διαφορετικότητα, η διάκριση μεταξύ ορθού λόγου και συναισθήματος, μεταξύ πραγματικότητας και πίστης ήταν και είναι είδη εν ανεπαρκεία. Δεν είναι τυχαίο ότι διαχρονικά έχουμε τη μικρότερη αναλογία αναγνωστών σε όλον τον πολιτισμένο κόσμο.

Προφανώς και οι άνθρωποι των Μέσων, εκδότες και δημοσιογράφοι, δεν είναι ανεύθυνοι για αυτήν την πραγματικότητα. Η οικονομική κρίση πριόνισε δραματικά το κλαδί που βρισκόμαστε, αρνήθηκαν πολλοί, με πρώτους τους επιχειρηματίες, να αντιληφθούν την αλλαγή της εποχής. Αλληλοσυκοφαντηθήκαμε στο πλαίσιο ενός ανταγωνισμού χωρίς αρχές, πολλοί υποτάχθηκαν ή βολεύτηκαν στα κελεύσματα της εξουσίας. Εφησυχάσαμε στις πρόσκαιρες εποχές της ευμάρειας και τώρα βλέπουμε το έδαφος να χάνεται κάτω από τα πόδια μας.

Η διαχείριση της νέας επώδυνης πραγματικότητας δεν θα είναι εύκολη για κανέναν. Πέρα από την τραγική οικονομική κατάσταση του συνόλου σχεδόν των μέσων ενημέρωσης στη χώρα μας, έχουμε να αντιμετωπίσουμε και το μεγάλο πρόβλημα της αξιοπιστίας μας που έχει τρωθεί βαρύτατα. Καλώς ή κακώς η τραυματική πορεία του πολιτικού συστήματος παρέσυρε και τον Τύπο και τους δημοσιογράφους.

Βρισκόμαστε στην εποχή της εντυπωσιοθηρίας, του λαϊκισμού, των αδίστακτων συμφερόντων. Το μόνο θετικό σημάδι είναι η ευαισθησία που έδειξαν οι, εναπομείναντες έστω, αναγνώστες μας μπροστά στο ενδεχόμενο εφημερίδες με ιστορία σχεδόν ενός αιώνα να εκλείψουν. Για αυτούς τους ρομαντικούς της νέας εποχής αξίζει να προσπαθήσουμε να διασώσουμε την τιμή των δημοσιογράφων και των εφημερίδων.