Είναι το τέλος του μέχρι σήμερα κόσμου μας;

Και ξαφνικά, μολονότι τον προανήγγελλαν οι πρόδρομοί του στην Ευρώπη, προέκυψε ως πρόεδρος των ΗΠΑ ο Ντόναλντ Τραμπ. Από τις 8 Νοεμβρίου 2016 ο κόσμος γίνεται χειρότερος, πιο αντιφατικός, πιο ασταθής (Ι. Βούλγαρης). Είναι πιθανόν ο Τραμπ να καταστρέψει ένα σύνθετο οικοδόμημα ιδεών και ελπίδων που χρειάστηκαν δεκαετίες για να αναπτυχθεί και που έχει ωφελήσει δισεκατομμύρια ανθρώπους (Κρις Πάτεν). Αντίπαλος του Τραμπ, οι δυτικές αξίες, η αλληλεγγύη, η ανεκτικότητα, η δικαιοσύνη (Μ. Μήτσου). Φέρνει τον διχασμό και το μίσος (Π. Δημητρολόπουλος). Συνιστά απειλή ενός παγκόσμιου οικονομικού κραχ (Σάιμον Τζόνσον). Μια επιλογή απόψεων που συνθέτουν την αρνητική πλευρά της εκλογής Τραμπ. Συν χυδαιότητα στον λόγο, φαιδρότητα στην εμφάνιση και ασυγκράτητο λαϊκισμό. Εναν λαϊκισμό που συνέτριψε την πολιτική ορθότητα, την εμπιστοσύνη στις αξίες του δυτικού πολιτισμού, όπως τις χρησιμοποίησαν ασύνετα οι ελίτ της πολιτικής και της ασύδοτης κερδοσκοπίας και το παρακμιακό λάιφ στάιλ καβαλώντας το ασυγκράτητο ρεύμα της παγκοσμιοποίησης. Αυτής που αναπόφευκτα προέκυψε από την τεχνολογική επανάσταση, καθώς γκρέμισε σύνορα, εκμηδένισε αποστάσεις αλλά ταυτόχρονα κλόνισε τις σταθερές αξίες και αποδυνάμωσε βαθμιαία τα συστήματα άμυνας και ασφάλειας των συντεταγμένων κρατών, ενώ εξασφάλισε άνετη δράση στην ασυδοσία και στην εγκληματικότητα.

Αυτόν τον κόσμο, που διασφάλισε την ειρήνη στην Ευρώπη και αυξημένη ευημερία σε ευρέα στρώματα του παγκόσμιου πληθυσμού απελευθερώνοντας τις δημιουργικές δυνάμεις όπου γης, αλλά που ξέφυγε από τα όρια, ευτέλισε αξίες και συνεκτικές παραδόσεις και απελευθέρωσε δυνάμεις του κακού, αποχαιρέτησε στην Αθήνα ο Μπαράκ Ομπάμα, ένας από τους τελευταίους άξιους ηγέτες του κόσμου μας, με μια εκθαμβωτική ομιλία περί δημοκρατίας στο Πολιτιστικό Ιδρυμα Νιάρχου, γεμάτη ταυτόχρονα με ρεαλιστικές διαπιστώσεις. Δυστυχώς, μάταια είχε προσπαθήσει να αποτρέψει την έλευση του Τραμπ καθώς είχε προηγηθεί η απελευθέρωση των δυνάμεων της εκτροπής και οι εφιάλτες του κακού παρελθόντος, πρώτα στη γηραιά Ευρώπη, γενέτειρα άλλωστε κάθε καλού αλλά και κακού.

Η παρακμή του κοινοβουλευτικού συστήματος, που υπηρετούν πια κατά κανόνα επαγγελματίες πολιτικοί με βάση το πελατειακό σύστημα το οποίο τους αναπαράγει, η άρση των προστατευτικών τειχών που παρέδωσε απροετοίμαστες μάζες ανθρώπων στη λαίλαπα του ανεξέλεγκτου ανταγωνισμού και στις συνέπειες του κοινωνικού δαρβινισμού, η ανεξέλεγκτη κυριαρχία του κερδοσκοπικού κεφαλαίου στις ΗΠΑ και κατ’ επέκταση παγκοσμίως φτωχοποίησε τις μεσαίες τάξεις και κλόνισε την κοινωνική συνοχή. Ετσι, δόθηκε η ευκαιρία σε δημαγωγούς και λαοπλάνους να διεκδικούν την εξουσία ανοίγοντας κερκόπορτες για νέα αυταρχικά σχήματα, που λίγο θα διαφέρουν από τις δικτατορίες του Μεσοπολέμου (μαύρες αλλά και ερυθρές) και τις ολέθριες συνέπειές τους. Οπως υπογράμμισε ο Γιάννης Βούλγαρης: «Οι κοινοί άνθρωποι, ο απλός ξεχασμένος από την Πολιτεία πολίτης, οι χαμένοι της παγκοσμιοποίησης εξεγείρονται κατά του κατεστημένου, κατά των ελίτ και επενδύουν σε λαϊκίστικες πολιτικές. Ενας πολιτικός πολιτισμός έχει εξαντληθεί και η νέα εποχή δεν έχει βρει τις ισορροπίες της, καθώς δοκιμάζεται όχι τόσο από την οικονομική κρίση όσο από την αποδυνάμωση του πολιτισμού, των νοοτροπιών και των θεσμών που οικοδομήθηκαν επί των εθνών-κρατών». Αλλά δεν είναι μόνο αυτά όπως θα δούμε.