Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ που ακολούθησε ο θρυλικός αγγελιοφόρος του «Νενικήκαμεν» θεωρείται από τον πολύ κόσμο αλλά και «αρμοδίους», είτε από ελλιποβαρή γνώση είτε από σκοπιμότητες, αυτή των 42.195 μ. Αν βέβαια θωρηθεί ως αυθεντική η διαδρομή των Ολυμπιακών του 1896 τότε θα έπρεπε να είναι 40 χιλιόμετρα, όσο έτρεξαν ο Λούης, ο Βασιλάκος και οι ξένοι δρομείς. Ωστόσο υπάρχει και η άλλη πλευρά που βασίζεται σε ισχυρά ιστορικά τεκμήρια ότι ο οπλίτης που έφερε στους Αθηναίους το μεγάλο μήνυμα άλλη διαδρομή ακολούθησε, δηλαδή από το πεδίο της μάχης μέσω της περιοχής του Αφορεσμένου και της Σταμάτας –ορεινή αλλά ασφαλή –για να κατηφορίσει προς το κλεινόν άστυ.
nnn
Η ΛΑΪΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ συμφωνεί με την άποψη αυτή! Ετσι, στο βιβλίο του κορυφαίου λαογράφου Νικολάου Πολίτη «Οι παραδόσεις του ελληνικού λαού» (1899) που πρόσφερε στη σύγχρονη Ελλάδα σε πολυσήμαντη επανέκδοση δύο τόμων, πριν από λίγο καιρό, «Το Βήμα της Κυριακής», καταγράφεται λαϊκή αναφορά με τίτλο «Ο πεζοδρόμος του Μαραθώνα» και παρενθετικά η προέλευση: «Αττική». Βέβαια στη ροή του Χρόνου, αιώνων δηλαδή, οι Πέρσες έγιναν Τούρκοι… που «με πολλά άρμενα ήρθαν να σκλαβώσουν τη χώρα και απ’ εκεί / τον Μαραθώνα / να περάσουν στην Αθήνα. Δεν επήγαν γραμμή στην Αθήνα γιατί οι Ελληνες εφύλαγαν με πολλά πλεούμενα και τρικάρτατα τον Πειραιά».
nnn
ΜΕΤΑ τη μάχη του Μαραθώνα «έτρεξαν τότε δύο Ελληνες να φέρουν την είδηση στην Αθήνα. Ο ένας καβαλάρης, ο άλλος πεζός και αρματωμένος. Ο καβαλάρης επήγεν από το Χαλάντρι και ο πεζός έπιασε τη Σταμάτα. Φτεροπόδαρος ανέβηκε τον Αφορεσμό /βουνό/ και κατέβηκε στο χωριό. Καθώς τον είδαν οι γυναίκες κοντά «Σταμάτα» του φώναζαν για να τον ρωτήσουν τι απέγινε η μάχη. Στάθηκε μια στιγμή να πάρει φύσημα κι έπειτα πάλι δρόμο…».
nnn
Ο ΠΑΝΟΠΛΟΣ αγγελιοφόρος «τέλος φτάνει στο Ψυχικό, εκεί πήγε να ξεψυχήσει. Πιάστηκε η αναπνοή του, τα πόδια του έτρεμαν. Τώρα έλεγε να πέσει. Αντρειεύεται τότε και παίρνει βαθιό ανασασμό και μια και δυο έφτασε τέλος στην Αθήνα. Ενικήσαμεν. Είπε και έπεσε ευθύς και ξεψύχησε». Και το επίμετρο: «Ο καβαλάρης ταχυδρόμος ακόμη δεν εφάνηκε. Εκεί όμως που σταμάτησε ο πεζοδρόμος κι εκεί που πήρε ανάσα άφησε τ’ όνομα του καμώματός του. Το πρώτο χωριό τ’ ονόμασαν Σταμάτα και το δεύτερο Ψυχικό…».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
