Το επταήμερο του Διόδωρου

Πλανητική συζυγία των άκρων

Αν αφεθούμε στα χρώματα, στην Αμερική κέρδισε η σπαστική Αριστερά –γιατί είναι ανάποδοι εκεί: κόκκινο έχουν οι Ρεπουμπλικανοί, γαλάζιο οι Δημοκρατικοί. Αλλά και αν δεν λάβουμε υπόψη μας τα χρώματα, υπάρχουν πολλά που ενώνουν τα ακραία ρεύματα –άλλωστε, αν δεν ταίριαζαν, θα συμπεθέριαζαν ΑΝΕΛ και ΣΥΡΙΖΑ;

Μου φαίνεται, τρία κοινά στοιχεία έχουν οι ακραίοι πολιτικοί σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, ημερολόγιό μου: πίστη στο απόλυτο πρωτείο της πολιτικής απέναντι στην κοινωνία και σε κάθε άλλον θεσμό –σπέρνουν μίσος για τα άλλα μέλη της πολιτικής ελίτ –κολακεύουν τους πληβείους για να πάρουν ψήφους.

Αυτό το τελευταίο είναι ο «λαϊκισμός» και είναι το λιγότερο επικίνδυνο χαρακτηριστικό των ακραίων, το πιο αθώο από τα ελαττώματά τους –γιατί όλα τα κόμματα προκειμένου να κερδίσουν ψήφους γίνονται κατά περιόδους λαϊκιστικά: κολακεύουν τους ψηφοφόρους, υπόσχονται, μοιράζουν χρήμα δανεικό, διορίζουν φίλους και οπαδούς.

Οι ακραίοι όμως, επιπλέον, σπέρνουν μίσος για τους άλλους (τους διεφθαρμένους, διαπλεκόμενους, «συστημικούς») γιατί μόνο έτσι μπορούν να πείσουν ότι είναι διαφορετικοί από τους άλλους επαγγελματίες πολιτικούς που κανείς μας δεν τους χωνεύει γιατί θεωρούμε πάντα πως δεν είναι στο ύψος των περιστάσεων –ακόμα και αυτούς που ψηφίζουμε, κατά κανόνα ως το μη χείρον τούς επιλέγουμε.

Αυτή την πανταχού και πάντοτε παρούσα δυσαρέσκεια προς την εξουσία οι ακραίοι προσπαθούν να την κάνουν μίσος, υποστηρίζοντας πως οι ίδιοι έχουν «ηθικό πλεονέκτημα», και καταγγέλλοντας τους αντιπάλους τους σαν «πράκτορες του εχθρού».

Είτε του εσωτερικού εχθρού –που είναι το «σύστημα», το «κατεστημένο», οι «ελίτ» –είτε του εξωτερικού: άλλα κράτη, μετανάστες, πρόσφυγες. Για τον Τραμπ, εξωτερικός εχθρός είναι οι μετανάστες· για τον Καμμένο μετανάστες, Γερμανοί, ΔΝΤ, τρόικα· για τον Τσίπρα είναι Γερμανοί, ΔΝΤ, τρόικα. Και για τους τρεις βεβαίως εσωτερικός εχθρός είναι ο ίδιος: τα άλλα κόμματα, τα άλλα μέλη της πολιτικής ελίτ.

Φυσικά, και οι ίδιοι μέλη της ελίτ είναι. Ο δισεκατομμυριούχος Τραμπ στην οικονομική ελίτ ανήκε –και κατάφερε να γίνει το κορυφαίο μέλος της πολιτικής ελίτ. Οπως και ο Μπερλουσκόνι πριν από 20 χρόνια –οι μόνοι επιχειρηματίες που έγιναν ηγέτες μεγάλων κρατών. Και οι Τσίπρας – Καμμένος ήσαν ήδη μέλη της πολιτικής ελίτ που κατήγγελλαν.

Ο Μπερλουσκόνι μπορεί να ήταν δεξιός λαϊκιστής αλλά δεν ήταν επικίνδυνος· μπορεί και ο Τραμπ να αποδειχτεί το ίδιο, απλός δημαγωγός που ήθελε να απολαύσει και την πολιτική εξουσία ή να τη χρησιμοποιήσει υπέρ των επιχειρήσεών του, όπως έκανε και ο Μπερλουσκόνι που πέρασε νόμους επί νόμων που τις ευνοούσαν.

Μικρό το κακό, το να χρησιμοποιείς την πολιτική για να πλουτίσεις είναι παμπάλαια παράδοση, σε βάθος αιώνων. Και επιπλέον γιατί τότε χρησιμοποιείς την εξουσία ως μέσο για κάτι που θεωρείς σπουδαιότερο: το χρήμα.

Οι εθνικιστές και η εξουσία

Ο μεγάλος κίνδυνος, ημερολόγιό μου, είναι αυτοί που νοιάζονται μόνο για την εξουσία και το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να αποκτήσουν ισχύ και να τη χρησιμοποιήσουν –αυτοί είναι που βάζουν την πολιτική πάνω από όλα, δεν δέχονται κανένα θεσμικό ή κοινωνικό χαλινάρι: είναι υπέρ του απόλυτου πρωτείου της πολιτικής.

Αυτοί είναι που κάνουν νόθες εκλογές, δικτατορίες, εμφύλιους και εξωτερικούς πολέμους –στον 20ό αιώνα, τέτοιοι ήσαν οι Χίτλερ, Στάλιν, Μάο και αναρίθμητοι μικρότεροι και μεγαλύτεροι δικτάτορες. Στον 21ο αιώνα έχουμε, ως τώρα, ηπιότερα δείγματα: Πούτιν, Ερντογάν και αναρίθμητοι μικροί και μεγαλύτεροι δικτάτορες ή «λαϊκιστές ηγέτες» σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης.

Το ανησυχητικό, ημερολόγιό μου, είναι πως ο Τραμπ έχει εκδηλώσει τον θαυμασμό του για τον Πούτιν –θαυμάζεται άλλωστε από πάρα πολλούς για την πυγμή του, την αποφασιστικότητά του, την ταχύτητά του να εξοντώνει τους αντιπάλους του εντός και εκτός συνόρων. Είναι το σύγχρονο πρότυπο του «πολιτικού ζώου» που υπολογίζει μόνο τη δύναμη.

Τον λατρεύουν οι εθνικιστές σε όλον τον πλανήτη –γιατί στη ρίζα του εθνικισμού βρίσκεται η απαίτηση της επιβολής στους γείτονες, που προϋποθέτει να επιβάλεις τη θέλησή σου στη χώρα σου: οι συμφωνίες με γείτονες συνεπάγονται περιορισμούς στην κυριαρχία σου. Αρνείσαι την παγκοσμιοποίηση ή την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, για να έχεις απόλυτη κυριαρχία στη δική σου.

Οι εθνικιστές πολιτικοί όμως ισχυρίζονται πως η συμμετοχή στις παγκοσμιοποιητικές ή ευρωπαιοποιητικές διαδικασίες είναι ασύμφορες –και θυμούνται τότε τους πληβείους, τους φτωχούς και καταφρονεμένους που «πετάχτηκαν στο περιθώριο». Φταίνε οι διεθνείς αγορές ή οι μετανάστες, είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, επικαλείσαι τη μία ή την άλλη, ανάλογα με το αν είσαι αριστερός ή δεξιός.

Το νόμισμα είναι η πολιτική κυριαρχία, αν τη μοιράζεσαι ή την ασκείς αποκλειστικά –και φαίνεται πως υπάρχει νέα γενιά πολιτικών στην Ευρώπη που θέλει να την ασκεί αποκλειστικά ή τουλάχιστον να κρατήσει όσο μεγαλύτερο μερίδιο μπορεί. Από αυτούς κινδυνεύει η ευρωπαϊκή ενοποίηση, όχι από τους λαούς της Ευρώπης. Από τους ίδιους κινδυνεύουν οι συμφωνίες για το διεθνές εμπόριο, όχι από το «κοινωνικό περιθώριο».

Το εμπόριο κάνει όλες τις χώρες που συμμετέχουν σε αυτό πλουσιότερες, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία για αυτό –το ζήτημα είναι πώς κατανέμεται ο πλούτος στο εσωτερικό τους. Τους εθνικιστές πολιτικούς δεν τους απασχολεί το ζήτημα γιατί απλά δεν τους ενδιαφέρει –τους ενδιαφέρει ότι περιορίζεται η εξουσία τους από τις διακρατικές συμφωνίες· πολύ περισσότερο, από την ευρωπαϊκή πολιτική ολοκλήρωση.

Μα αφού οι πολίτες, οι λαοί, ψηφίζουν Τραμπ, ψηφίζουν «ΟΧΙ», μπορεί να ψηφίσουν ακραίους στη Γαλλία ή τη Γερμανία ή την Αυστρία ή… Μα όταν η εξουσία, η ισχύς, η επιβολή είναι οι κατεξοχήν ανορθολογικές καταστάσεις είναι δυνατόν οι πολίτες να ψηφίζουν ορθολογικά, με βάση τα συμφέροντά τους ή, πολύ περισσότερο, με κάποια αντίληψη για το τι είναι το «κοινό καλό»;

Ουφ, τα έγραψα και ξεθύμανα, ημερολόγιό μου, έβαλα σε τάξη τις σκέψεις μου. Να δούμε πότε θα αξιωθώ να βάλω σε τάξη και το νοικοκυριό μου…

γραμματοκιβώτιο
diodorus@tovima.gr

Στους δυτικούς της Ακροπόλεως λόφους, για τις δυτικές αξίες θα μιλούσε μεθαύριο ο δύων Πλανητάρχης. Ή μήπως και για τη δύση τους πλέον;

ΣΤΑΥΡΟΣ, ΔΥΤΙΚΟΤΡΟΠΟΣ

nnn

Σκοτώνονται ο Αρχιεπίσκοπος για «τον λαό μας» και ο Πρωθυπουργός για «πιστούς» από το ποίμνιο του αρχιποιμενάρχη. Οπως οι βοσκοί, με ανακατεμένα πρόβατα, πριν το άρμεγμα. Ήτοι: «το ανταμικό γαϊδούρι, λύκος το τρώει».

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΕΠΑΧΤΙΤΗΣ

nnn

Τον Τραμπ αυτοί; Τους Τραμπαρίφες εμείς. «Απόψε που υπάρχουνε τα τάλιρα….» λέει το άσμα.

ΑΒΑΔΑΙΟΣ, ΔΗΜΟΣΚΟΠΟΣ

nnn

Ας ελπίσουμε για την Αμερική και τον κόσμο η 11/9 να είναι λιγότερο καταστροφική από την 9/11.

ΖΕΥΞΙΟΣ, ΠΑΤΡΑ

nnn

Η εκλογή του Τραμπ με έπεισε για τα κριτήρια με τα οποία οι «σοφοί λαοί» εκλέγουν τους ηγέτες τους. Εμείς όμως οι υπόλοιποι, οι «αφελείς», τι φταίμε;

ΜΑΚΕΔΩΝ ΕΚ ΓΟΡΤΥΝΙΑΣ

nnn

Ο «δομικός ανασχηματισμός» του Τσίπρα μού θύμισε το ανέκδοτο με τον Γιάννη Χαμούρα: δεν του άρεσε το όνομά του και το άλλαξε –το έκανε ΓιώργοςΧαμούρας.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΕΞ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

nnn

Επεισαν Φίλια πυρά. Δικαιολογημένα, για να λέμε την αλήθεια.

ΧΡΙΣΤΙΝΑ, @YAHOO.GR

nnn

Τα καπρίτσια του Ιερώνυμου ήταν η αφορμή. Οι ανακολουθίες του κόμματος και της κυβέρνησης στο θέμα «Κράτος-Εκκλησία» καθόρισαν την καρατόμηση Φίλη.

Γ. Κ. @OTENET.GR

nnn

Καλημέρα, μισαλλοδοξία· καλώς ήρθες, βία. Καληνύχτα, Αμερική· καληνύχτα, κόσμε.

ΔΕΣΠΩ ΦΡΑΓΚΑΚΗ, @GMAIL.COM

nnn

…στην υπουργοποίηση της 31χρονης Αχτσιόγλου ενώθηκαν η αυτοκτονική αφέλεια της ναρκωτικής εξουσίας με την κυνική θυσία για τη διατήρησή της.