O Μορίς Βιγιαρόελ καταγράφει εν ασφυκτική λεπτομερεία κάθε λεπτό της ζωής του. «Γράφω όταν ξυπνώ, γράφω τι τρώω, τι κάνω». Ο ισπανός life-logger (εκ του log= βιβλίο καταγραφής) είναι απόλυτα συνειδητοποιημένος. Η αποτύπωση της ζωής του έχει γίνει ο σκοπός της.
Το εσωστρεφές πρότζεκτ του εγκαινιάστηκε το 2010, λίγο μετά τα 40ά γενέθλιά του (προφανώς ως απότοκο μιας κρίσης μέσης ηλικίας). Το 2014 τοποθέτησε επιπροσθέτως στο στήθος του μια μικροσκοπική φωτογραφική μηχανή, η οποία «τραβάει» αυτόματα κάθε 30 δευτερόλεπτα. Ως εκ τούτου, εξασφαλίζει κάθε ημέρα 1.200 «καρέ» της ζωής του (τα περισσότερα εκ των οποίων εξαιρετικά βαρετά, π.χ. μια φρυγανισμένη φέτα του τοστ, ή επώδυνα ηδονοβλεπτικά, π.χ. το δωμάτιο του νοσοκομείου στο οποίο ο πατέρας του άφησε, τη 14η Απριλίου 2014, την ύστατη πνοή του). Η σύζυγός του δεν έχει καμία απολύτως αντίρρηση, φτάνει η κάμερα να απενεργοποιείται στις ιδιωτικές τους στιγμές. Εξίσου «άνετα» εμφανίζονται και τα δύο παιδιά του.
Κάθε πρωί ο Βιγιαρόελ, καθηγητής της Φυσιολογίας Ζώων στη Μαδρίτη, ακολουθεί ένα τελετουργικό που του επιτρέπει να εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα του ημερολογίου του: ξυπνάει πολύ νωρίς, γράφει 750 λέξεις αναλύοντας τη διάθεσή του και «κατεβάζει» το υλικό από τα διάφορα γκάτζετ του. Μόνο πέρυσι γέμισε 37 ντοσιέ με δραστηριότητες, παρατηρήσεις, ιδέες, ψήγματα ζωής –π.χ. «ξύπνησα στις 5.45 π.μ. σε ένα ξενοδοχείο στη Σουηδία. Οι μύες στο πίσω μέρος των ποδιών μου πονούσαν λίγο».
Ο Βιγιαρόελ επεσήμανε πρόσφατα στο ΒΒC ότι αυτή η απερίφραστα εμμονική καταγραφή της καθημερινότητάς του εξαργυρώνεται πολλαπλώς (αποκλειστικά από τον ίδιο). Ως εργαλείο αυτοάμυνας –αν κάποιος επί παραδείγματι καταθέσει ψευδώς ότι τον είδε κάπου προχθές, ο ίδιος έχει να επιδείξει ολόκληρο άλμπουμ με ντοκουμέντα (γραπτά και οπτικά) που αποδεικνύουν την όποια αλήθεια. Ως σκάνερ αυτοπειθαρχίας –π.χ. για να καταγράφει (με τη βοήθεια και ενός βραχιολιού Fitbit) τη σωματική δραστηριότητά του και να τη βελτιώνει (στόχος του είναι τα 10.000 βήματα την ημέρα). Και, τέλος, ως ένα πολυεργαλείο αναθεώρησης του τρόπου με τον οποίο ζει. Οπως σημειώνει ο ίδιος: «Κοιτάζεις τη ζωή που περνάει και ρωτάς: «Tι καινούργιο μαθαίνω; Πώς προχωρώ; Πώς νιώθω;» και με γνώμονα αυτά θέτεις το ερώτημα: «Θα ήθελα να αλλάξω; Ή θα ήθελα να μείνω όπως είμαι;».
Το προσωπικό ημερολόγιο του Ισπανού συμβαδίζει απόλυτα με την ψηφιακή εποχή του. Είναι μια εξελιγμένη βερσιόν της πρωτόπλαστης του Διαδικτύου Τζένιφερ Ρίνγκλεϊ, της νεαρής που εν έτει 1997 «τάραξε» τον πλανήτη, τοποθετώντας μέσα στο σπίτι της μια webcam (100 εκατομμύρια «φίλοι» επισκέφθηκαν τη διεύθυνση www.jennicam.org για να την παρακολουθήσουν να ξυπνάει, να βουρτσίζει τα δόντια της κ.ο.κ.). Το ημερολόγιο του ισπανού καθηγητή, το οποίο, σημειωτέον, μετρά ήδη έξι χρόνια, είναι ένα εξίσου κενό ναρκισσιστικό πείραμα, κάτι σαν μια «ξεχειλωμένη» selfie, μία ακόμη χωματερή ιδιωτικών στιγμών, από αυτές που έχουν πλέον «τιγκάρει» τα social media. Δεν προσφέρει τίποτε από την κάθαρση του προσωπικού ημερολογίου, δεν εξασφαλίζει κανένα σχεδόν από τα ψυχικά οφέλη της «ενδοσκοπικής συγγραφής», δεν είναι μια πνευματική άσκηση, δεν συμβάλλει στην αυτογνωσία, δεν απηχεί την προσωπικότητα του συγκεκριμένου ανθρώπου, ούτε την εποχή του. Μόνο τα σκουπίδια του.
Στον αντίποδα των απισχνασμένων ημερολογίων του ψηφιακού κόσμου παραθέτω μία (όχι τυχαία επιλεγμένη) καταχώριση από τα «Τετράδια ημερολογίου 1939-1953» του Γιώργου Θεοτοκά (εκδ. Εστία). Υποθέτω ότι οι Ελληνες του 2016 ανιχνεύουμε σε αυτή κάτι πολύ παραπάνω από το θλιβερό απομεινάρι ενός νάρκισσου που περνούσε τον καιρό του φτιάχνοντας κομμάτι κομμάτι το ντοκιμαντέρ της ζωής του. 25 Απριλίου 1941: «Περιμένουμε ακόμα. Είμαστε εγκαταλειμμένοι, άβουλοι και καρτερικοί. Νομίζω ότι και να μπορούσα να φύγω δεν θα έφευγα. Αισθάνουμαι περισσότερο από κάθε άλλη φορά την ανάγκη να βρίσκουμαι στον τόπο μου, ανάμεσα στους ομοεθνείς μου, και να συμμεριστώ την τύχη τους, όποια κι αν είναι».

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 13 Νοεμβρίου 2016

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ