Πριν από λίγες ημέρες, στην Τράπεζα της Ελλάδος, ο καθηγητής Νίκος Χριστοδουλάκης παρουσίασε τη μελέτη του ιδίου και του καθηγητή Β. Σαραντίδη με τίτλο «Εξωτερικές ασυμμετρίες στην ευρωζώνη», εστιάζοντας και στη θέση της Ελλάδας ειδικότερα. Τις ευρωπαϊκές οικονομίες τις χωρίζουν στον Βορρά και στον Νότο σχεδόν γεωγραφικά και συγκρίνουν τις σχέσεις με συγκεκριμένους δείκτες, πριν και μετά την κρίση του χρηματοοικονομικού συστήματος του 2007, και μέχρι το 2014.
Δεν θα σας κουράσω με αριθμούς, αλλά μερικοί από αυτούς είναι ενδεικτικοί της πορείας της ευρωζώνης, και κυρίως του μέλλοντός της.
Η ανισορροπία του εμπορικού ισοζυγίου αποτυπώνεται για τις δύο ομάδες σε δύο περιόδους. Τα χρόνια πριν από τη δημιουργία του ευρώ και τα χρόνια μετά και μέχρι την κρίση του 2007 η διαφορά είναι σημαντική και γίνεται μεγαλύτερη, ενώ μετά την κρίση και μέχρι το 2014 μειώνεται σημαντικά. Ακόμη και στην Ελλάδα βλέπουμε εντυπωσιακή βελτίωση.
Εκ πρώτης όψεως αυτή η τάση είναι θετική για την ευρωζώνη. Οι ανισορροπίες μειώνονται και συνεπώς το σύστημα υπό προϋποθέσεις θα μπορέσει να επιβιώσει, όπως απάντησε ο καθηγητής σε σχετική ερώτηση.
Ομως τα πράγματα δεν είναι απλά. Κι αυτό γιατί στο πεδίο σχέσης ανεργίας – επενδύσεων, ενώ στην πρώτη περίοδο η μείωση της ανεργίας ήταν σχεδόν παρεμφερής, μετά την κρίση αποκλίνει σημαντικά. Και αυτό γιατί οι επενδύσεις στον Βορρά κατευθύνονται σε παραγωγή εξαγώγιμων αγαθών, ενώ στον Νότο κατά κύριο λόγο στις κατασκευές και στην οικοδομή.
Η εικόνα στην οθόνη προβολής μοιάζει με «δαγκάνα». Οσοι από εσάς έχουν προβλήματα με τη μέση, ή μετά από εγχειρήσεις, γνωρίζετε το θεάρεστο αυτό εργαλείο. Αν δεν μπορείς να σκύψεις, σφίγγεις το ένα άκρο σε μια λαβή, και στο άλλο άκρο σε απόσταση ενός μέτρου περίπου λειτουργεί η δαγκάνα που συλλαμβάνει και ανυψώνει στο επιθυμητό ύψος αντικείμενα.
Ομως το άνοιγμα της δαγκάνας στη χώρα μας στον προτελευταίο πίνακα γίνεται εφιαλτικό και εξόχως απειλητικό. Για το μέλλον των παιδιών μας, για την ανάπτυξη και την προσφορά εργασίας, για την αξιοπρεπή διαβίωση των κατοίκων, και τελικά για την ίδια τη Δημοκρατία.
Τα στοιχεία της μελέτης είναι επίσημα και λεπτομερή και σταματούν στο έτος 2014. Ομως υπάρχουν κάποια ανεπίσημα ακόμη στοιχεία για το 2015 και προβλέψεις για το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους που θα έπρεπε να γεμίζουν αγωνία κυβέρνηση και αντιπολίτευση.
Οι τέσσερις πυλώνες παραγωγής πλούτου από τους οποίους καλούμαστε να ζήσουμε και να ξεχρεώσουμε δείχνουν αποτελέσματα απρόσμενα αρνητικά. Το εισόδημα της χώρας, από τον εφοπλισμό μέχρι πέρυσι σε ικανοποιητικά επίπεδα, μειώνεται δραματικά. Ο τουρισμός, που από αριθμητικά μεγέθη προσέλευσης επισκεπτών ξεπέρασε κάθε εποχή, φαίνεται να χάνει περίπου 1 δισ. σε εισπράξεις. Οι εξαγωγές και η λιανική μειώθηκαν και αυτές, παρά την ανταγωνιστικότητα που προσφέρει η μείωση του κόστους εργασίας. Ποιοι είναι οι λόγοι αυτής της καταθλιπτικής εικόνας και τι σχέση έχει με το ερχόμενο καλοκαίρι;
Οι λόγοι της «παρακμής» μας είναι πολλοί. Ας αναφέρω μερικούς από αυτούς:
1. Η παρουσίαση στην ΤτΕ αναφέρει έναν από αυτούς, που ονομάζεται «Κυβερνητικός Δείκτης» (Governance Indicator), ο οποίος αποτυπώνει τον ρόλο της Διοίκησης στη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για τη λειτουργία του ιδιωτικού τομέα. Στην περίπτωσή μας δεν χρειάζεται να επιμείνουμε. Από την εποχή της «επανίδρυσης» του κράτους, στο fast truck και μετά στη σημερινή ιδεολογική αντιπαλότητα με την επιχείρηση, έχουμε σχεδόν σε όλους τους τομείς υποχώρηση.
2. Οι τράπεζες, που επιβιώνουν ακόμη με τα καύσιμα της τρίτης ανακεφαλαιοποίησης, απλά δεν λειτουργούν παρά με δεκανίκια. Και ο κύκλος εργασιών τους συρρικνώνεται. Το γιατί είναι σε όλους γνωστό και ακούει στο όνομα «έλεγχος κεφαλαίων» (capital controls). Και αυτό το «αλεξίευρω» συμπληρώνεται με την έλλειψη εμπιστοσύνης και με την κατά συνέπεια αναιμική καταθετική δραστηριότητα των Ελλήνων.
Ενας εφοπλιστής μάς έλεγε: «Ηρθαμε στην Ελλάδα γιατί αγαπάμε τη χώρα μας και γιατί είχε δημιουργηθεί ένα ευνοϊκό περιβάλλον για τον εφοπλισμό. Ομως τώρα δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε με τους ελέγχους κεφαλαίων, μια και πολλές φορές χρειάζεται να διακινούμε πολλά χρήματα αυθημερόν».
3. Τα γνωστά αποτελέσματα της υπερφορολόγησης, τα «κόκκινα» δάνεια, η κατάρρευση του ασφαλιστικού συστήματος, του ενεργειακού και του συστήματος υγείας, ο αφανισμός των ΜΜΕ είναι ορατά διά γυμνού οφθαλμού…
4. Δεν θα αναφέρω άλλα συστήματα σε κρίση, αλλά θεωρώ ότι η απώλεια εμπιστοσύνης στην Ελλάδα από την Ενωση και τους επενδυτές μετά την τρίτη πράξη μιας χώρας που χύνει το γάλα από την καρδάρα (απειλή για δημοψήφισμα το 2011, «σκίσιμο» μνημονίων το ’14 και «σκληρή διαπραγμάτευση» το ’15) είναι το πιο σημαντικό στοιχείο που οδηγεί τη χώρα στα βράχια του 2017.
Αν το καλοκαίρι της επόμενης χρονιάς δεν έχει αντιστραφεί το κλίμα, ώστε το 2018 να βγούμε στις αγορές, τότε δεν μας σώζει τίποτε. Γιατί οι αγορές δεν περιμένουν την τελευταία στιγμή για να δώσουν αίμα στην οικονομία, αλλά τις αποφάσεις τις λαμβάνουν νωρίτερα. Αν λοιπόν δεν υπάρξει φως, τότε καλό θα είναι οι πολιτικές δυνάμεις να πάρουν τα μέτρα τους. Γιατί μπορεί να υπάρξει τέταρτο μνημόνιο, αλλά μόνο ως προς την εφαρμογή πρόσθετων μέτρων. Ρευστό πέραν του ’18 δεν υπάρχει περίπτωση να υπάρξει.
Κατά κύριο λόγο, η κυβέρνηση, που εδώ και λίγους μήνες έχει μετακινήσει το ενδιαφέρον της σε δευτερεύοντα ζητήματα, αλλά και η αντιπολίτευση, που θα τη διαδεχθεί, να προετοιμαστούν από τώρα για τα χειρότερα. Και να πουν την αλήθεια στους Ελληνες για το τι μας περιμένει. Χωρίς ψεύδη, αυταπάτες, ιδεοληψίες και μάχη για την κατάληψη ή τη διατήρηση της εξουσίας.
Ο κ. Αντώνης Τριφύλλης είναι τέως στέλεχος της ΕΕ.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
