Στο σταυροδρόμι του τίποτα

Η Ελλάδα σήμερα βρίσκεται στο σταυροδρόμι του τίποτα. Μετέωρη, αμφίθυμη, παράλυτη.

Η πολιτική σύγκρουση έγινε άγονος ακτιβισμός και η πολιτική δράση πανουργία. Ο ανορθολογισμός καγχάζει περιγελώντας δικαιώματα και ελευθερίες. Το λεγόμενο πολιτικό σύστημα ορίζεται περισσότερο από τη δυναμική του παρελθόντος, παρά από την ανάγκη και τα αιτήματα του παρόντος. Το μέλλον υπάρχει μόνο ως φαντασιακή απόδραση.

Στο μεγάλο σταυροδρόμι της ιστορίας –όπως θα έλεγαν και οι διανοούμενοι της Αριστεράς –ο λαός, άξιος αιχμάλωτος του εαυτού του, επικροτεί και αποδέχεται τη μεγάλη παραίτηση, αποκρούει σταθερά κάθε μεταβολή, αρνείται να θέσει παλαιές σχέσεις σε αμφισβήτηση και παρουσιάζει αξιοθαύμαστη αντίσταση σε κάθε αλλαγή.

Η κοινωνική αυτή συνθήκη της αδράνειας και της καθυστέρησης είναι το σταυροδρόμι του τίποτα. Απουσία προσανατολισμού, αδυναμία απόφασης, εγκατάλειψη μπροστά στο ενδεχόμενο της πορείας. Οι πολιτικές δυνάμεις σφραγίζουν αυτό το τίποτα. Το αγαπούν, το στηρίζουν, το προστατεύουν.

Η συνολική αυτή πολιτική αδυναμία της χώρας εξηγείται από τη συνειδητή απεμπόληση της αναζήτησης κάθε κινητήριου νοήματος, από την εγκατάσταση του κενού νοήματος στο κέντρο της σκηνής. Το κενό παρουσιάστηκε ως αλήθεια, οι εύκολες λύσεις ως η μόνη πορεία, η απάρνηση της ευθύνης ως επιβεβαίωση του δικαιώματος. Ετσι στο σταυροδρόμι του τίποτα διαιωνίζεται των πολιτικών δυνάμεων η εξουσία και των πολιτών η απόσειση της ευθύνης.

Την ίδια στιγμή σε αυτό που θέλουμε να θεωρούμε ευρύτερο περιβάλλον μας, την Ευρώπη, η καθίζηση φαίνεται να κερδίζει, η στασιμότητα να κυριαρχεί και η κίνηση να χάνει –προς το παρόν πιστεύω –την αξία της. Ακόμη και αυτή η ευκαιρία μιας πιθανής μεγάλης συμπόρευσης έχει σήμερα αποδυναμωθεί και ξεφτίσει. Η επίκλησή της έχει συχνά προσχηματικό χαρακτήρα για να καλύψει το κυρίαρχο τίποτα. Δύσκολοι λοιπόν οι όροι της πορείας.

Δεν παραγνωρίζω ούτε τη συνειδητή αγωνία ούτε την αυθεντικότητα προσώπων που συμμετέχουν στα δημόσια πράγματα. Οση αξία και αν έχει η ατομική εγρήγορση, η συλλογική δράση είναι αυτή που ανοίγει δρόμους στην ιστορία. Ετσι σήμερα, μόνο μια συνάντηση των δυνάμεων που αρνούνται τον συμβιβασμό με το σταυροδρόμι του τίποτα μπορεί κάπως να κινήσει τα πράγματα. Και ίσως τότε, κάπως, να υψωθεί στο σταυροδρόμι του τίποτα η σκόνη μιας πορείας.

Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.