Η δουλειά καταβροχθίζει

Προ ηµερών η 40χρονη Χούµα Αµπεντίν, η αγαπημένη βοηθός και confidante της Χίλαρι Κλίντον, βίωσε ένα ακόμη τραυματικό επεισόδιο με τον 51χρονο σύζυγό της Αντονι Γουίνερ. Ο επιρρεπής στο sexting πρώην γερουσιαστής (γνωστός για τα snapshots του πέους του) επανήλθε δριμύτερος. Μόνο που αυτή τη φορά το πικάντικο tweet του συνοδευόταν από φωτογραφία στην οποία διακρινόταν και ο τετράχρονος γιος του, Τζόρνταν, κοιμώμενος. Ηταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι, το διαζύγιο θεωρείται πλέον οριστικό.Η ίδια η Αμπεντίν θα βρει, υποθέτω, παρηγοριά εκεί που είχε βρει και την 7η Ιουνίου 2011 (ακριβώς μία ημέρα ύστερα από εκείνη τη θρυλική συνέντευξη Τύπου στην οποία ο Γουίνερ τα έβγαλε όλα στη φόρα προκειμένου να περισώσει ό,τι είχε απομείνει από τo πολιτικό κύρος του): στο γραφείο της! «Η πυξίδα μου ήταν η δουλειά μου» είχε εξομολογηθεί η ίδια αργότερα. «Ηταν εκεί όπου μπορούσα να πάω και η ζωή θα ήταν φυσιολογική».

Δεν χρειάζεται να βρίσκεσαι στην ομάδα της προεκλογικής εκστρατείας των Δημοκρατικών για να ξέρεις από πρώτο χέρι ότι στην εργασιοκεντρική Δύση η δουλειά παραμένει το απόλυτο καταφύγιο. Εκεί που πας για να κρυφτείς, για να «πνίξεις» τα προβλήματά σου, ενίοτε για να αναβάλεις να ζεις. Πώς να το κάνουμε, η εργασία εξακολουθεί να «απελευθερώνει».

Η νέα τεχνολογία έχει συµβάλει τα µάλα σε αυτή την εμμονική «καλωδίωση» με το γραφείο. Η δουλειά έχει εισβάλει επαίσχυντα στη ζωή και την έχει καταλύσει. Οσο και αν η εργατική νομοθεσία στη Γαλλία αποπειράται να μπλοκάρει τα επαγγελματικά e-mail μετά τις 6 το απόγευμα, στη σημερινή εργασιακή κουλτούρα δεν υπάρχουν επ’ ουδενί λόγω ωράρια, Σαββατοκύριακα, όρια. Απαιτείται να είσαι συνεχώς διαθέσιμος, επιβάλλεται να βρίσκεσαι ανελλιπώς σε μια κατάσταση busyness (διαρκούς δραστηριότητας), γιατί διαφορετικά είσαι αντιπαραγωγικός, εγωκεντρικός, αμελής, οκνηρός, άχρηστος.

Οσο για τις εν αφθονία συμβουλές (από βιβλία, σάιτ κ.ο.κ.) για την περιβόητη εξισορρόπηση εργασιακής και προσωπικής ζωής, σύμφωνα με άρθρο του αμερικανικού «Time» (με τίτλο «Επτά ψέματα για την ισορροπία μεταξύ εργασίας και ζωής που σου καταστρέφουν τη ζωή»), «οι περισσότερες είναι ένα μάτσο μπούρδες». Οι προτροπές «Κάνε αυτό που αγαπάς», «Διαπραγματεύσου ένα ευέλικτο ωράριο», «Κράτα κάθε μέρα λίγο χρόνο για τον εαυτό σου», «Κάνε αποτοξίνωση από την τεχνολογία», όχι απλά είναι υποκριτικές, αλλά σε μπολιάζουν με μεγαλύτερο αίσθημα ανεπάρκειας και περισσότερο άγχος (για τη ζωή που δεν κάνεις δουλεύοντας non stop). Τα μεγάθυμα τμήματα ανθρώπινου δυναμικού της νέας χιλιετίας προφασίζονται, μεταξύ άλλων, ότι σε βοηθούν να διατηρήσεις τον ζωτικό σου χώρο, ενώ στην πραγματικότητα σε πατρονάρουν ώστε να παράγεις ακόμη περισσότερο. Πρόσφατα, οι «New York Times» έγραφαν για τη νέα πρακτική των μεγάλων εταιρειών να εξασφαλίζουν στους εργαζομένους τους οι οποίοι ετοιμάζονται να απουσιάσουν με γονεϊκή άδεια ειδικό κόουτς, που θα τους βοηθήσει σε αυτή την επίπονη περίοδο απουσίας από τη δουλειά αλλά και στην επάνοδό τους (καθοδηγώντας τους στις προτεραιότητές τους, π.χ. «Είναι σημαντικό να είμαι στο σπίτι για το βραδινό μπάνιο του μωρού;» Σίγουρα δεν είναι).

Ακόµη και στη σηµερινή Ελλάδα, όπου η δουλειά έχει πάψει προ πολλού να αποτελεί καταφύγιο (τα τελευταία χρόνια οι ψυχίατροι έχουν συνηθίσει να υποδέχονται κοπάδια ανέργων, ανθρώπων που δουλεύουν υπερβολικά σκληρά, αλλά και ανθρώπων που φοβούνται ότι δεν δουλεύουν αρκετά σκληρά), εξακολουθεί να παρέχει μια αυταπάτη κανονικότητας. Αφού δουλεύεις, μάλλον ζεις. Η όλη κατάσταση μου θυμίζει τη «διαταραγμένη» κανονικότητα που ανιχνεύθηκε εσχάτως στα νεοανακαλυφθέντα ημερολόγια του Χάινριχ Χίμλερ. Ο αρχηγός των Ες Ες είχε συγχωνεύσει πλήρως την εργασία (ακόμη και την εργασία-θηριωδία) με τον καθημερινό βίο του. Στις 3 Ιανουαρίου 1943, για παράδειγμα, υπεβλήθη σε θεραπευτικό μασάζ, συμμετείχε σε συσκέψεις, τηλεφώνησε στη γυναίκα του και στην κόρη του και μετά τα μεσάνυχτα διέταξε την εκτέλεση κάμποσων οικογενειών από την Πολωνία.