Πανηγύρι στα Τζουμέρκα

Κάπου «ψηλά στην Κωστηλάτα, στα κρύα τα νερά» βρέθηκε τον Δεκαπενταύγουστο ο Αλέξης Τσίπρας, και καλά έκανε. Και δεν ξέρω αν το γεγονός πληροί τα δημοσιογραφικά κριτήρια της είδησης, έστω και μέσα στον νωθρό Αύγουστο, αλλά από το ρεπορτάζ μάθαμε ότι, αν ο κ. Τσίπρας περνούσε τους χειμώνες του ως σχολικός αρχικαταληψίας, τα καλοκαίρια του τα ξόδευε πιο κανονικά ως παραθεριστής στα πατρικά Τζουμέρκα.

ΑΞΙΑ ΕΣΤΙ τα ελληνικά βουνά, «η Πίνδος, η Ροδόπη, ο Παρνασσός», κατά το ελύτειο «Δοξαστικόν», και τυχερός ο Πρωθυπουργός που έχει δικό του, αυθεντικό χωριό και δεν αναγκάζεται να τρέχει σαν τον Ομπάμα, ώρα του καλή, για διακοπές σε «γκλαμουράτα» παραθεριστικά φρούρια τύπου Martha’s vineyard. Ωραίο το αντάμωμα με παλιούς φίλους και παιδικές αναμνήσεις στη βουνίσια δροσιά της καλοκαιρινής νύχτας, απολαυστικό το ξεφάντωμα και ωραίοι οι αναπόφευκτοι ζουρνάδες και τα νταούλια στις λιθόστρωτες ορεινές πλατείες με φόντο τα ορθόστητα έλατα στις πλαγιές. Και για τους μερακλήδες της υπόθεσης, ηδονική η κνίσα από τις ψησταριές όπου στροβιλίζονται τα εγγυημένα ντόπια.

Μόνο που το δεκαπενταυγουστιάτικο soundtrack του Πρωθυπουργού πυροδοτούσε αναπόφευκτους συνειρμούς όταν συνειδητοποιούσες ότι ο μουσικός αχός από τα νταούλια και τα κλαρίνα ήταν αποκλειστικά τοπικό φαινόμενο, ότι τον αντιλαλούσαν αποκλειστικά και μόνο οι γύρω ραχούλες και ότι έδινε χορευτική εντολή και ρυθμό αποκλειστικά και μόνο στα σόγια και στις παρέες των ντόπιων γλεντοκόπων, άντε και σε μερικούς αυγουστιάτικους παρείσακτους που βρήκαν την ευκαιρία να εμπλουτίσουν την γκαλερί των κινητών τους με τις «ανθρώπινες στιγμές», καταπώς λέγεται, του Πρωθυπουργού.

Είναι άραγε μικρόψυχο, στενόκαρδο ή και «βέβηλο» να παραδοθεί κανείς σε δυσάρεστους συνειρμούς με αφορμή ένα οικείο και ελληνοπρεπές γλέντι του Δεκαπενταύγουστου; Μπορεί. Αλλά οι συνειρμοί έχουν αυτό ακριβώς το κουσούρι: να δρομολογούνται ερήμην σου. Βλέπεις το σχετικό ρεπορτάζ, ακούς τα τζουμερκιώτικα νταούλια και τη στιγμή εκείνη, θες δε θες, συνηχούν στα αφτιά σου τα προεκλογικά όργανα που θα γήτευαν τα ανήμερα θεριά των αγορών. Αλλά οι συνειρμοί, εκτός από ανεξέλεγκτοι, μπορεί να είναι και κακεντρεχείς. Βλέπεις, ας πούμε, τον Αλέξη Τσίπρα στο τζουμερκιώτικο χοροστάσι και αναρωτιέσαι αν ο νεαρός πολιτικός που πριν από μερικούς μήνες καθόταν περίπου αμήχανος και σχεδόν άναρθρος απέναντι σε έναν χαριτωμένα συγκαταβατικό Μπιλ Κλίντον είχε, τηρουμένων των αναλογιών, καλύτερη γνώση του ευρύτερου κόσμου από ό,τι οι πρωτοξάδερφοι, οι συντοπίτες, οι συντοπίτισσες και οι πολυκαιρισμένοι λεβεντοπαπάδες που απάρτιζαν το δεκαπενταυγουστιάτικο χορευτικό «ανσάμπλ» στα Τζουμέρκα. Και συνεχίζεις να αναρωτιέσαι ακόμη και όταν τον ακούς να σεμνύνεται, σαν αζτέκος χωρικός που του έλαχε να δει από κοντά τον αυτοκράτορα Μοντεζούμα, ότι κατόρθωσε να ανταμώσει σε έναν χρόνο τόσους τρανούς και σπουδαίους της οικουμένης όσους κανένας άλλος προκάτοχός του.

Οι αυταπάτες που πρόσφατα ομολόγησε ο κ. Τσίπρας είναι ψευδώνυμη και ευφημιστική περιγραφή του τι συνέβη όταν η αυτιστική «αθωότητα» του πολιτικού και πολιτισμικού επαρχιωτισμού του προσέκρουσε στην τραχιά πραγματικότητα μιας «διεθνούς εμποροπανηγύρεως» την οποία μόλις τώρα αρχίζει να διαβάζει συλλαβιστά σαν πρωτάκι του προπολεμικού οκτατάξιου –μόνο που εδώ θα χρειαστούν περισσότερα εντατικά μαθήματα από ό,τι για τα αγγλικά. Είναι περίεργο, όσο είναι και τραγικό, το ότι έναν ολόκληρο αιώνα μετά τον Ελευθέριο Βενιζέλο (που γλεντοκόπος από τον Ψηλορείτη μπορούσε να «ξανοίγει» τον μεγάλο κόσμο σε Δύση και Ανατολή) ένας έλληνας πρωθυπουργός γίνεται θύμα τέτοιας πρόσκρουσης, αλλά εδώ θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι η τάχα διεθνιστική Αριστερά που διαμόρφωσε τον κ. Τσίπρα στην πραγματικότητα δεν ήταν ποτέ το αντίδοτο του επαρχιωτισμού –κάθε άλλο.

Ωραίο λοιπόν το πανηγύρι αλλά ακαταμάχητοι οι (κακεντρεχείς, έστω) συνειρμοί του. Και το κείμενο αυτό θα τερματιζόταν εδώ (finita la musica, passata la fiesta) αν δεν είχε ενσκήψει στα Τζουμέρκα για ένα καφεδάκι ο κυβερνητικός εταίρος ο οποίος συνεχίζει να παρηγορεί στοργικά τον Αλέξη Τσίπρα τώρα που αυτός μοιάζει να έχασε την «ερωτική του σχέση» με τον λαό. Το τι γύρευε η πολύ δεξιά αλεπού στο συγκεκριμένο παζάρι είναι ζήτημα που το αφήνουμε στη διάθεση του «Δελφιναρίου», εδώ θα πούμε μόνο ότι το σχετικό αντάμωμα μετέτρεψε ένα παραδοσιακό πανηγύρι σε μεταμοντέρνο «χάπενινγκ» (δυνάμει της αρχής: anything goes!), κυρίως τη στιγμή που ένας παρευρισκόμενος βουλευτής των ΑΝΕΛ, με έκσταση αναστενάρη, εκραύγασε «εδώ θα γίνει κυβέρνηση του βουνού!». Εγκυρες πληροφορίες αναφέρουν ότι την ώρα εκείνη άστραψαν και βρόντησαν τα απάτητα κορφοβούνια των Τζουμέρκων, ενώ στο καφενείο του χωριού εξελισσόταν βαρυσήμαντη συζήτηση σχετικά με το ποιος χόρεψε καλύτερα στο πανηγύρι, ο Τσίπρας ή η Γεροβασίλη.

Και του χρόνου!

O κ. Θεόδωρος Δ. Παπαγγελής είναι ακαδημαϊκός, καθηγητής του Τμήματος Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.