Η νικημένη δημοκρατία

«Η δημοκρατία γεννήθηκε νικημένη, έζησε ανάστατη και πέθανε κατεστραμμένη». Με αυτόν τον τρόπο ο γερμανοαμερικανός ιστορικός Peter Gay περιέγραψε την πορεία της λεγόμενης «Δημοκρατίας της Βαϊμάρης» από το 1918 ως το 1933 όταν, τελικά, ο Χίτλερ κατέλαβε την εξουσία. Θα μπορούσε κάποιος να ισχυρισθεί ότι η πορεία της ελληνικής δημοκρατίας από την πτώση της απριλιανής δικτατορίας ως σήμερα φέρει πάνω της παρόμοια, δυσοίωνα σημάδια; Οτι δηλαδή το 1974 η δημοκρατία επανήλθε «νικημένη», έζησε σαράντα τόσα χρόνια ανάστατη, υβρίστηκε από πολυώνυμους «δημοκράτες» και σήμερα οδεύει πάλι στην καταστροφή; Με άλλα λόγια: βρισκόμαστε σήμερα, τον Αύγουστο του 2016, μπροστά σε μια νέα, ολοκληρωτικής τάξεως, καταστροφή της δημοκρατίας;

Η Ιστορία ουδέποτε επαναλαμβάνεται, όμως κανείς δεν αρνείται την άνοδο και την πτώση των πολιτικών πραγμάτων. Ειδικά μάλιστα όταν αυτά έχουν να κάνουν με την ευάλωτη, πολλαπλώς παρεξηγημένη και τελικά απροστάτευτη νεοελληνική δημοκρατία. Προφανώς οι τύποι διατηρούνται. Οι εκλογές διεξάγονται (για την ώρα τουλάχιστον) νομότυπα. Οι κυβερνήσεις συγκροτούνται με βάση τις αρχές και τις επιταγές του Συντάγματος. Το ίδιο το Σύνταγμα μοιάζει να έχει τον τυπικό σεβασμό (αν όχι πάντοτε) των κρατούντων. Σαράντα τόσα χρόνια πορευόμαστε ως μια τυπική δημοκρατία. Ομως πολύ καλά γνωρίζουμε όλοι ότι μέσα σε αυτά τα χρόνια πολλές φορές το Σύνταγμα έχει παρακαμφθεί με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Πολλές φορές έχουν αλλοιωθεί τεχνηέντως οι κανόνες.

Κανείς δεν υποστηρίζει ότι η σημερινή κυβέρνηση με το κακέμφατο όνομα «ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ» είναι αποτέλεσμα βίας ή νοθείας. Ούτε η σύμπραξη δύο κομμάτων παραβιάζει το Σύνταγμα. Ωστόσο πολλοί διερωτώνται τι ακριβώς σημαίνει αυτή η συνένωση δύο (υποτίθεται) διαφορετικών κομματικών και ιδεολογικών σχηματισμών. Τι ακριβώς ωφέλησε ή σε τι ωφελεί το έθνος αυτή η κυβέρνηση; Το κυριότερο: τι μας επιφυλάσσει το μέλλον; Η οικονομία (για να ξεκινήσουμε από εκεί) πάει καλά; Το έθνος ευημερεί; Η Παιδεία, η Υγεία; Τα γράμματα; Ο πολιτισμός; Και για να πούμε τα πράγματα καθαρά: πάνω σε ποια ιδεολογία πορεύεται αυτό το «αφύσικο» κυβερνητικό σχήμα; Με την ιδεολογία ενός τάχατες ευγενούς «αριστερού» κόμματος; Με την ιδεολογία και το «όραμα» (λέμε τώρα) που υποστηρίζουν οι κυβερνητικοί ή με την ιδεολογία ενός κυριολεκτικά «καμμένου», αντιδραστικού και οπισθοδρομικού κόμματος; Τι δείχνει περισσότερο το DNA του ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ; ΣΥΡΙΖΑ ή ΑΝΕΛ; Η ιστορία δεν θα αποδώσει τα όποια κατορθώματα στον έναν ή στον άλλον. ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ έγιναν, αν δεν ήσαν εξ αρχής, κόμματα ομοούσια. Η σύμπραξή τους δείχνει ότι η σημερινή κυβέρνηση διαπνέεται από τις ίδιες αυταρχικές και αντιδημοκρατικές αρχές. ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ βλάπτουν ομοίως τη δημοκρατία. Συνιστούν κίνδυνο για μια δημοκρατία ούτως ή άλλως αναστατωμένη και δυσλειτουργική.

Η Ιστορία μας έχει δείξει ποια είναι τα κύρια στοιχεία που φανερώνουν την εχθρότητα προς ένα δημοκρατικό πολίτευμα και μάλιστα από ανθρώπους που είναι ντυμένοι «φίλοι». Η αναίδεια, η αναιδής συμπεριφορά, είναι ένα κύριο στοιχείο. Χωρίς αιδώ, χωρίς ντροπή αλλάζουν οι αρχικά διακηρυγμένες θέσεις, συνήθως σφαλερές, σε διαφορετικές, υποτίθεται, από τις προηγούμενες αλλά εξίσου σφαλερές. Δεν πάει πολύς καιρός που οι σημερινοί κρατούντες ήσαν στην αντιπολίτευση. Αν συγκρίνουμε τις τότε θέσεις τους για την οικονομία, τους φόρους, τις κοινωνικές παροχές, τους συνταξιούχους, τους δανειστές, για την εξωτερική πολιτική, γενικότερα, με όσα σήμερα υποστηρίζουν και διαπράττουν, εύκολα θα παρατηρήσουμε μια άνευ προηγουμένου μεταστροφή. Η ιστορία της ευρωπαϊκής Realpolitik γέμει από παραδείγματα καταστρεπτικής μεταστροφής της αλήθειας. Οχι ότι δεν πρέπει να προσαρμόζεται μια κυβέρνηση στην πραγματικότητα, αλλά η αναιδής μεταστροφή των πάντων και μάλιστα με βάση την ίδια ρητορική είναι χαρακτηριστικό επικίνδυνων ανθρώπων: πολιτεύονται με βάση μόνο το κομματικό τους συμφέρον. Ανώτατη ηθική η καρέκλα τους.

Την αναίδεια ακολουθεί η αυθάδεια, την αυθάδεια η κατάχρηση εξουσίας, η φαυλοκρατική συμπεριφορά, η διαστροφή όλων των αξιών, μορφωτικών, παιδευτικών, κοινωνικών, κοινοβουλευτικών. Προφανώς και οι προηγούμενες κυβερνήσεις εμφάνιζαν τα ίδια συμπτώματα. Ομως η διαφορά των προηγούμενων κυβερνήσεων από τον ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ έγκειται στο γεγονός ότι το σημερινό κυβερνητικό μόρφωμα προβάλλει αυτές τις φασιστικού τύπου ενέργειες ωσάν στοιχεία μιας νέας δημοκρατικής «αριστερής» ηθικής. Παραδείγματα αυτής της επικίνδυνης, αντιδημοκρατικής συμπεριφοράς: ο τρόπος με τον οποίο ο ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ αντιμετώπισε τις καταλήψεις στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, οι αντιδράσεις πρωτοκλασάτων κυβερνητικών στις συλλήψεις κοινών εγκληματιών που για αυτούς είναι «αγωνιστές» και έχουν γραμμένη «βαθιά μες στην καρδιά τους» τη δημοκρατία. Οι ανόητες, παχυδερμικές «μεταρρυθμίσεις» στην παιδεία με την αποθέωση ενός φαύλου συνδικαλισμού. Η καταδίκη της αριστείας. Η φασιστικού τύπου προσπάθεια για τη φίμωση και την εξάλειψη τηλεοπτικών σταθμών που δεν συνηχούν στις άναρθρες κραυγές. Η επικίνδυνη, αυταρχική εμμονή για την αλλαγή του εκλογικού νόμου και τη «μεταρρύθμιση» του Συντάγματος. Αν προσθέσουμε την επιδρομή των φόρων και τη λεηλασία του ήδη ισχνού εισοδήματος των πολιτών έχουμε μια εικόνα πολύ ζοφερή. Πολύ επικίνδυνη.

Υπερβολές, θα πουν κάποιοι. Συκοφαντίες, άλλοι. Ομως η φθορά της δημοκρατίας όλο και μεγαλώνει, ενώ οι αντιπολιτευτικές δυνάμεις παραμένουν άβουλες. Ανευρες. Με μοιρολατρική συμπεριφορά. Χωρίς τόλμη και χωρίς φαντασία. Σε μια στιγμή μάλιστα κατά την οποία απέναντι στην ούτως ή άλλως βαλλόμενη, στην ήδη «νικημένη» ελληνική δημοκρατία, στέκει και δείχνει τα δόντια του το χρυσαυγίτικο τέρας. Με το οποίο ο ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ δεν φαίνεται να ενοχλείται και πάρα πολύ…

Ο κ. Γιώργης Γιατρομανωλάκης είναι καθηγητής κλασικής φιλολογίας και συγγραφέας.