για την Κύπρο
ΟΥΤΕ το βαρύ πένθος για τον θάνατο των δύο νέων, ούτε η δικαιολογημένη οργή μας για τον κτηνώδη τρόπο με τον οποίο οι Τούρκοι αντέδρασαν στην είσοδο των ελλήνων διαδηλωτών στην ουδέτερη ζώνη πρέπει να μας κάνουν να παραγνωρίσουμε μια άλλη διάσταση του προβλήματος: την ευθύνη που φέρει η κυπραϊκή κυβέρνηση για την τραγική τροπή που πήραν τα γεγονότα στη Μεγαλόνησο.
Η κυβέρνηση της Κύπρου έπρεπε να είχε πάρει πολύ πιο αυστηρά μέτρα όχι βέβαια για να εμποδίσει την καθ’ όλα νόμιμη διαδήλωση των μοτοσικλετιστών αλλά για να τους εμποδίσει να περάσουν στη λεγόμενη νεκρή ζώνη. Πιο συγκεκριμένα, τα δρακόντεια μέτρα που πάρθηκαν μετά τον θάνατο του Σολωμού Σολωμού θα έπρεπε να είχαν παρθεί εξ αρχής.
Λαμβάνοντας υπόψη τις προειδοποιήσεις των Τούρκων για το πως θ’ αντιδράσουν σε περίπτωση παραβίασης της ουδέτερης ζώνης, τη γενικά εκρηκτική κατάσταση που δημιούργησε στο νησί η πορεία των μοτοσικλετιστών και τη θεσμοποιημένη βαρβαρότητα της τουρκικής διακυβέρνησης ήταν σαφής έλλειψη πολιτικής κρίσης ή βούλησης ο παθητικός, μη αποτελεσματικός τρόπος με τον οποίο οι κυπραϊκές αρχές αντιμετώπισαν το ενδεχόμενο παράβασης της ουδέτερης ζώνης.
Αυτή η στάση είναι βέβαια κατανοητή όταν η κυπραϊκή κυβέρνηση έχει να χειριστεί μια κατάσταση κατοχής που για 22 χρόνια τώρα παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και θίγει βαθιά τα πατριωτικά αισθήματα όλων των Ελλήνων. Παρ’ όλα αυτά είναι επιπόλαιο να αφήνει μια κυβέρνηση ανεξέλεγκτες καταστάσεις που όχι μόνο μπορούν να δυναμιτίσουν την εξωτερική της πολιτική αλλά και να επιφέρουν συλλογικές συμφορές, όπως την τουρκική κατάληψη ολόκληρης της Κύπρου.
Βέβαια είναι γεγονός πως, από μια πλευρά, η αυτοθυσία των δύο παλικαριών δικαιώθηκε από το ότι το κυπριακό θέμα επανήλθε στη διεθνή επικαιρότητα. Αυτό όμως δεν δικαιολογεί το να χαθούν δύο ακόμη ζωέςΩ ούτε δικαιολογεί εκ των υστέρων την κυβέρνηση της Κύπρου η οποία, το επαναλαμβάνω, είχε καθήκον να μην αφήσει ανεξέλεγκτες τόσο σοβαρές καταστάσεις. Μόνο αν οι κυπριακές αρχές, σε συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση, είχαν σχεδιασμένη μια δυναμική (διά των όπλων) αντιμετώπιση της τουρκικής προκλητικότητας, τότε μόνο θα εδικαιολογείτο η αρχική έλλειψη αυστηρών μέτρων για τον δημοκρατικό έλεγχο της διαδήλωσης.
Από τη στιγμή που, προφανώς και ευτυχώς, δεν υπήρχε μια τέτοια επιθετική στρατηγική, η αντιμετώπιση της διαδήλωσης από την κυπραϊκή κυβέρνηση μπορεί να χαρακτηρισθεί ως ανεύθυνη από την άποψη πως ο φόβος του πολιτικού κόστους (των ενδεχομένως μη δημοφιλών μέτρων για την αποφυγή της παραβίασης της νεκρής ζώνης) υπερίσχυσε της ανάγκης αυστηρού ελέγχου για την προστασία των διαδηλωτών.
Συμπερασματικά, η εξωτερική πολιτική της Κύπρου και της Ελλάδος δεν πρέπει να καθορίζεται από τον αυθορμητισμό μεμονωμένων ατόμων ακόμη και αν αυτός ο αυθορμητισμός έχει ηρωικές διαστάσεις.
Ο κ. Ν. Μουζέλης είναι καθηγητής της London School of Economics.
