Η συμβολή της διακρατικής ηλεκτρονικής ταυτοποίησης στη λύση του προσφυγικού

Το προσφυγικό στη σημερινή του μορφή είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει αντιμετωπίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση και, ιδιαίτερα, η χώρα μας στον εικοστο πρώτο αιώνα. Το άρθρο μας δεν προτείνει πολιτική λύση, αλλά τη δυνατότητα μιας άμεσα υλοποιήσιμης τεχνικής λύσης που θα επιταχύνει την καταγραφή, ταυτοποίηση και διαχείριση του υπέρογκου αριθμού μεταναστών που μένουν εγκλωβισμένοι σε μία χώρα, χωρίς κατ’ ανάγκη να τό επιθυμούν, αλλά ούτε και η χώρα να μπορεί να τους φιλοξενήσει και περιθάλψει με ικανοποιητικό και αξιοπρεπή τρόπο.

Ένα από τα πιο σημαντικά αλλά, παράλληλα, και τα πιο δύσκολα προβλήματα στην διαχείριση πληθυσμών μετακινούμενων ανθρώπινων ομάδων είναι αυτό της ασφαλούς και διαχρονικά εγγυημένης ταυτοποίησής τους. Ο όρος διαχείριση αναφέρεται στο αντίστοιχο επιστημονικό πεδίο και δεν εκφράζει κάποια ακραία πολιτική άποψη. Οι μετακινούμενοι πληθυσμοί απότελούνται από ανθρώπους σαν και εμάς οι οποίοι έχουν υποστεί πολλά δεινά και συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν εξαιρετικά δύσκολες καταστάσεις επιβίωσης. Δεν θα πρέπει λοιπόν στα δεινά τους να προστεθούν και άλλα που θα οφείλονται στην υιοθέτηση και χρήση πρόχειρων υπολογιστικών συστημάτων για την ταυτοποίηση, καταγραφή και προώθησή τους στη χώρα του τελικού προορισμού τους.

Μια ολόκληρη ήπειρος βρίσκεται σε πανικό που προκαλεί στους πρόσφυγες περαιτέρω δοκιμασίες με άσκοπες καθυστερήσεις και, ενδεχομένως, διακρίσεις. Τα φαινόμενα αυτά μπορούν να ελαχιστοποιηθούν με τη χρήση του κατάλληλου υπολογιστικού συστήματος, το οποίο θα περιορίσει τη γραφειοκρατία, θα εξασφαλίσει ταχύτατη εξυπηρέτηση και θα υποστηρίξει μία διαυγή, δίκαιη και ουσιαστική πολιτική λύση του προβλήματος. Τέτοια συστήματα έχουν αναπτυχθεί, δοκιμασθεί και εξελιχθεί εδώ και δεκαετίες και έχουν εφαρμοσθεί σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης όπως στον μεγάλο σεισμό στην πόλη της Καλαμάτας το 1988. Η εμπειρία της ομάδας μας εργασίας και, ιδιαίτερα, η συμμετοχή στα έργα εκείνης της εποχής έχει αναγνωριστεί διεθνώς και τα πρότυπα τα οποία σχεδίασε, ανέλυσε και υιοθέτησε έχουν αναγνωριστεί με διεθνείς δημοσιεύσεις και πλήθος αναφορών. Η συνεχιζόμενη έρευνα και εμπλοκή της ίδιας ομάδας στην ανάπτυξη ευφυών διασυνοριακών συστημάτων ηλεκτρονικής ταυτοποίησης μπορεί να προσφέρει άμεση και ουσιαστική βοήθεια. Τα συστήματα αυτά μπορούν να λειτουργήσουν σε φορητούς υπολογιστές και υποστηριζόμενα από τα υπάρχοντα δίκτυα ευρυζωνικής επικοινωνίας υπολογιστών να παρέξουν άμεση υποστήριξη στους χώρους υποδοχής των μεταναστών. Με αυτό τον τρόπο θα μειωθεί η ταλαιπωρία των προσφύγων, θα ελαχιστοποιηθεί ο χρόνος αναμονής, θα αποσυμφωρηθούν τα νησιά και τα διάφορα κέντρα στη χώρα και θα βελτιωθεί σημαντικά η ροή προώθησής τους. Με την χρήση διασυνοριακών / διακρατικών συστημάτων ηλεκτρονικής ταυτοποίησης οι εμπλεκόμενοι φορείς θα προχωρούν άμεσα, εύκολα, αποδότικά και διαχρονικά στην σωστή αντιμετώπιση των μεγάλων μαζών μετανάστευσης που συνεχίζουν να χτυπούν την πόρτα της Ευρώπης. Η άμεση επιτυχία τέτοιων συστημάτων στον Ελλαδικό χώρο θα δώσει τη δυνατότητα σύγχρονης οργάνωσης κέντρων υποδοχής, ταυτοποίησης και προώθησης προσφύγων και μεταναστών στην απέναντι πλευρά του Αιγαίου, απόπου ξεκινούν τα καραβάνια του θανάτου, και θα μειώσει το μέγεθος της τραγωδίας και της εκμετάλλευσής τους.

Στόχος της προτεινόμενης ηλεκτρονικής ταυτοποίησης, μέσω ευφυών διασυνοριακών συστημάτων, δεν είναι ένα ηλεκτρονικό φακέλωμα των χιλιοταλαιπωρημένων αυτών ανθρώπων ή η εγγραφή τους σε κάποιο σύστημα κοινωνικών παροχών αλλά η ασφαλής ένταξή τους στις τοπικές κοινωνίες που θα αποτελέσουν τον τελικό προορισμό τους. Επιπλέον μία τέτοιου είδους διαχρονική και διασυνοριακή ηλεκτρονική ταυτοποίηση θα δώσει την δυνατότητα κοινωνικής και πολιτικής επαφής με τις μακρινές πατρίδες τους όταν οι συνθήκες θα το επιτρέψουν. Θα βοηθήσει στην εμπλοκή των προσφύγων και μεταναστών στις διαδικασίες επαναδημοκρατισμού των χωρών που εγκατέλειψαν και μέσω συστημάτων ηλεκτρονικής ψηφοφορίας να συμμετέχουν, στο μέλλον, ενεργά σε δημοκρατικές διαδικασίες της χώρας προέλευσής τους. Με αυτόν τον τρόπο θα διευκολυνθεί αφενός η επάνοδός τους στις πατρίδες τους και, αφετέρου, θα συντομευτεί ο απεγκλωβισμός της Ευρώπης από το βάρος συντήρησης και υποστήριξής τους. Γενικά οι πρόσφυγες πάντα επιθυμούν την επιστροφή στις εστίες τους και, στην περίπτωση των προσφύγων του εικοστού πρώτου αιώνα, η τεχνολογία μπορεί να υποστηρίξει και να βοηθήσει στην υλοποίηση αυτής της επιθυμίας με ασφαλή και διεθνώς κατοχυρωμένο τρόπο.

Για κάποιους απο τους αναγνώστες, που βλέπουν με σκεπτικισμό τις προηγμένες τεχνολογίες ταυτοποίησης καθώς και τα ηλεκτρονικά συστήματα καταγραφής των μεταναστών, θα πρέπει να πούμε ότι αυτές οι τεχνολογίες είναι ήδη ενσωματομένες στην καθημερινή ζωή μας. Το θέμα της ηλεκτρονικής ταυτοποίησης δεν έχει καμμία σχέση με ηλεκτρονική παρακολούθηση (τύπου βραχιολάκι των φυλακισμένων) που θα μπορούσε να στιγματίσει και να προσβάλει ένα ήδη ευάλωτο και ευαισθητοποιημένο άνθρωπο. Αντίθετα είναι συμβατό με την ηλεκτρονική ταυτότητα που σταδιακά αποκτούν όλοι οι πολίτες στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την πρόσβαση σε συστήματα και υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης όπως αυτό της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων στην Ελλάδα. Οι συντάκτες του άρθρου αυτού δεν προτείνουν κάτι νέο που θα αποτελέσει μία διφορούμενης ποιότητας και αποτελέσματος λύση. Απλά προτείνουμε και πιστεύουμε οτι η συσωρευμένη εμπειρία, τα αποτελέσματα δεκαετιών έρευνας και εφαρμογών (στα οποία έχουν επενδυθεί εκατοντάδες εκατομυρια Ευρώ) μπορούν να δώσουν άμεση και αποδοτική τεχνική λύση στην διαχείριση του προσφυγικού προβλήματος. Η πολιτική αποδοχή της και υποστήριξη είναι το κλειδί για να σταματήσει η ανεξέλεκτη ροή και η μετατροπή του Αιγαίου από μια θάλασσα χαράς και τουρισμού σε ένα απέραντο υγρό νεκροταφείο. Η επιστημονική μας ομάδα εργασίας μπορεί να συνεισφέρει άμεσα

Ο κ. Αλέξανδρος Β. Σιδερίδης είναι Ομότιμος Καθηγητής Πληροφορικής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών