Δεν πια είναι η Ευρώπη των 28, ούτε απλά των 27: σε οικονομικούς όρους είναι η Ευρώπη του χθες μειωμένη κατά 18%!
Η ιστορία ξεκίνησε από έναν μικρόνοο αντιπερισπασμό σε μια εσωκομματική διαμάχη. Εξελίχθηκε σε μείζον εθνικό δίλημμα. Και κατέληξε σε μια μάλλον συναισθηματική αντίδραση του μισού πληθυσμού της χώρας. Αντίδραση στο μεταναστευτικό, στην απώλεια εθνικής κυριαρχίας και στο φόβο της Γερμανικής ισχύος (όσο και αν αυτό δεν το επικαλούνται επίσημα για να μη θιγεί ο εγωϊσμός τους).
Ώστε οι ορθολογιστές και φλεγματικοί Βρετανοί ψήφισαν και αυτοί κυρίως με συναισθηματικά κριτήρια προς δόξαν των λαϊκιστών;
Όσο και αν νοσταλγούν το ένδοξο Βρετανικό παρελθόν, πώς και δεν μπόρεσε η χώρα του «City» – της Μητρόπολης του χρήματος – να συνειδητοποιήσει ότι στα χρόνια της Παγκοσμιοποίησης απαιτούνται μεγάλες οικονομικές ενότητες (ο μοναχικός λύκος είναι ξοφλημένος); Μήπως αυτό δείχνει την παντελή έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ του Βρετανικού λαού και των οικονομικών κύκλων της χώρας του; Μήπως οι πολιτικοί τους διέπονταν στο παρελθόν από φιλοπατρία ενώ τώρα λαϊκίζουν; Μήπως η εκστρατεία κορεσμού επιχειρημάτων και από τις δύο πλευρές μπέρδεψε τον κόσμο ακόμα περισσότερο οπότε πολλοί έκαναν στην άκρη την πληροφόρηση και τη λογική και ψήφισαν με βάση το παράπονο και την ανασφάλεια; Ό, τι και νάταν, η χώρα μπαίνει σε μια δύσκολη τροχιά. Το αποτέλεσμα του Δημοψηφίσματος δεν είναι υποχρεωτικό για την Κυβέρνηση και θα μπορούσε είτε να αγνοηθεί είτε να επαναληφθεί.
Στην όχι πιθανή αυτή περίπτωση θα πρέπει τουλάχιστον να τηρηθούν επιμελώς τα προσχήματα για λόγους “εθνικής αξιοπρέπειας”.
Φαίνεται λοιπόν ότι δεν έχουμε μόνο εμείς την αποκλειστικότητα της αφέλειας, της παραπλάνησης και του λαϊκισμού. Συμβαίνουν και εις… Παρισίους! Πιο «σοφά» όμως φαίνεται ότι χειρίστηκαν το δικό μας “δημοψήφισμα” οι δικοί μας με το αμφίσημο ΝΑΙ – ΟΧΙ που οδήγησε σε όποια ερμηνεία τους βόλευε! Άρα εμείς είμαστε πιο προχωρημένοι: διαθέτουμε επί πλέον και την τεχνική της ασάφειας και της “κωλοτούμπας” ενώ αυτοί, έστω και προσχηματικά, παραιτούνται…
Ό,τι και νάναι, ανακύπτει το ερώτημα αν στις μέρες μας, που όλα είναι πολύπλοκα και οι καταστάσεις αλλάζουν καθημερινά, είναι σωστό να παραπέμπονται στον αμήχανο πληθυσμό τέτοια κρίσιμα θέματα. Διότι στην ουσία αυτό που συνήθως γίνεται είναι να καθιστούν το λαό συνυπεύθυνο οι υπάρχοντες πολιτικοί, επειδή οι ίδιοι είναι μικρού αναστήματος και δεν αντέχουν το πολιτικό κόστος… Και, ελλείψει ουσιαστικής ηγεσίας, άλλα πράγματα λέγονται
ανοιχτά και άλλα παραλείπονται. Θα χρειαζόταν λοιπόν ένας Winston Churchill για να πει στο λαό τα πράγματα απλά και με τ’ όνομά τους, όσο δυσάρεστα και αν είναι. Αλλά μια άτολμη και πονηρή ηγεσία καταφεύγει στο τέλος σε λαϊκίστικα κόλπα και μεταθέτει την ευθύνη στο λαό… Και ποια θα είναι τώρα η αντίδραση της κραταιάς Γερμανίας;
Οι Γερμανοί τρέφουν μέσα τους ένα μεγάλο παράπονο για τα πρωτοξάδελφά τους, τους Βρετανούς: Τους κατηγορούν ότι με το “διαίρει και βασίλευε” δεν άφηναν επί αιώνες να δημιουργηθεί ένα ενιαίο Γερμανικό κράτος. Μήπως ήρθε λοιπόν ο καιρός να πάρουν εκδίκηση;
Κρίνοντας από τον τρόπο που αντιδρά ιστορικά η ηγεσία τους θα περίμενε κανείς μια σκληρή αλαζονική, ταπεινωτική και τιμωρητική αντίδραση προς παραδειγματισμό και των άλλων εταίρων ώστε να αποτραπεί η δημιουργία κύματος αποσχιστικών τάσεων στα πλαίσια της Ε.Ε. και να εμπεδωθεί το “ποιός κάνει εδώ κουμάντο”. Εμείς εδώ στην Ελλάδα γνωρίζουμε καλά τί μπορεί αυτό να σημαίνει…
Επειδή όμως και στη Γερμανία κυριαρχούν οι οικονομικοί κύκλοι, τα κριτήρια δεν μπορούν και εδώ να είναι αμιγώς εθνικά. Αλλά και το τί ακριβώς θα κάνουν οι Βρετανοί δεν είναι επίσης σαφές. Γι’ αυτό και η τελική συνισταμένη είναι ακόμα άδηλη.
Θα δούμε λοιπόν σύντομα κατά πόσον η Γερμανία, ο φυσικός κατ΄ ανάγκην ηγέτης της ΕΕ, έχει αφομοιώσει τα ιστορικά της μαθήματα και αν πραγματικά μπορεί να ανταποκριθεί επάξια στο ρόλο του αρχηγού με ευελιξία, χωρίς προκαταλήψεις και με σεβασμό στο Ευρωπαϊκό κεκτημένο.
