Η αλλαγή του εκλογικού συστήματος ήταν και για τις δύο παρατάξεις που εναλλάσσονταν στην εξουσία μια ευκαιρία για να εξαντλήσουν την κακοήθειά τους. Συνήθως γινόταν λίγο πριν αρχίσει η τελική ευθεία για τις εκλογές, μερικούς μήνες πριν από την τέλεσή τους. Οι θέσεις ήταν συνήθως ευκαιριακές: αυτός που κυριαρχούσε στις δημοσκοπήσεις ήθελε ένα εκλογικό σύστημα που να μεγιστοποιεί την απόδοση σε έδρες της εκλογικής του πρωτοπορίας. Ο άλλος που υστερούσε ήθελε αντίστροφα ένα σύστημα που θα μείωνε τις συνέπειες της ήττας. Και οι μεν και οι δε προσπαθούσαν να μετακινήσουν τις πριμοδοτήσεις σε έδρες σε βάρος των μικρότερων σχηματισμών, ανάμεσα στους οποίους βρισκόταν το κόμμα ή τα κόμματα της Αριστεράς.
Αυτή την απαράδεκτη κατάσταση αποπειράθηκε και μέχρι ενός σημείου πέτυχε να βελτιώσει ο βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας του ΠαΣοΚ Χρήστος Ροκόφυλλος. Εισήχθη και έγινε δεκτή από την τότε πλειοψηφία η πρόβλεψη που ισχύει σήμερα, δηλαδή ότι οποιαδήποτε αλλαγή του εκλογικού συστήματος θα ισχύει μόνο για τις μεθεπόμενες εκλογές. Η Νέα Δημοκρατία αντέδρασε με μεγάλο πάθος σε αυτή την εκσυγχρονιστική μεταρρύθμιση. Για να κατευναστούν τα πνεύματα, έγινε δεκτή η πρόβλεψη ότι αν μια πρόταση αλλαγής του εκλογικού συστήματος συγκέντρωνε τα 2/3 των ψήφων, δηλαδή ψηφιζόταν από 200 βουλευτές, θα μπορούσε να εφαρμοστεί, όπως στο παρελθόν, από τις επόμενες εκλογές.
Ο κ. Τσίπρας έχει δύο επείγουσες ανάγκες. Η πρώτη είναι η προσαρμογή με το συμφέρον, καθαρά κομματικό, του δευτέρου στις επόμενες εκλογές. Αυτό είναι το συμπέρασμα που προκύπτει μετ’ επιτάσεως από τις δημοσκοπήσεις. Θέλει λοιπόν να ελαττωθεί, από 50 σε 30 ας πούμε, η επιδότηση του πρώτου, αφού ο πρώτος θα είναι κατά πάσα πιθανότητα ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Δεν τον ενδιαφέρει καθόλου αν προκύψει από μια τέτοια αλλαγή ακυβερνησία. Ιδιοτελώς ασχολείται μόνο με τη δυνατότητα των στελεχών του να επανεκλεγούν.
Η δεύτερη είναι να μεταθέσει τη συζήτηση από τα συνεχώς οξυνόμενα βιοποριστικά προβλήματα των λαϊκών στρωμάτων σε θεσμικές συζητήσεις περί ανέμων και υδάτων. 200 ψήφους δεν έχει. Για να μην είναι εντελώς εκτός πραγματικότητας η συζήτηση θα περιστρέφεται συνεχώς γύρω από την απόκτηση αυτών των ψήφων που μόνο η Νέα Δημοκρατία μπορεί να προσφέρει.
Πιστεύω ότι είναι λάθος και δημιουργεί κολοσσιαίες ευθύνες η προθυμία της ηγεσίας της Νέας Δημοκρατίας να μπει στην ουσία της συζήτησης. Αν πρέπει να γίνει αλλαγή του εκλογικού νόμου, ας γίνει, όπως προβλέπεται, για τις μεθεπόμενες εκλογές. Ως προς την ουσία, αν πράγματι η Νέα Δημοκρατία θέλει να εκφράσει ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, ας αξιώσει να ξεκινήσει η συζήτηση από την αιτία της φθοράς του πολιτικού μας συστήματος, ας απαιτήσει να ξεκινήσουν από τη ρίζα του συστήματος της εκλογικής πελατείας, που είναι ο σταυρός προτίμησης.
Το 1990 είχα προτείνει, από τούτες εδώ τις σελίδες, την εισαγωγή ενός ολότελα νέου εκλογικού συστήματος, που τσάκιζε το σύστημα εκλογικής πελατείας. Ελάχιστοι εν τη Βουλή συνάδελφοι με υποστήριξαν. Ενα πλήθος αντέδρασαν αρνητικά και ένας μεγάλος αριθμός, ιδίως από το ΠαΣοΚ, έκαναν ότι δεν καταλάβαιναν, γιατί είχαν την ψευδαίσθηση ότι το σύστημα, που τους εξέλεξε, θα τους προτιμούσε και για το μέλλον. Οι ατυχείς δεν είχαν προσέξει ότι από τους 300 οι 150 περίπου ανανεώνονται σε κάθε εκλογική αναμέτρηση.
Το νέο αυτό σύστημα προέβλεπε μια λίστα βουλευτών επικρατείας, που θα προέκυπτε από τα κόμματα ή από ανεξάρτητους. Με απόλυτα απλή αναλογική θα εκλέγονταν από αυτή τη λίστα χωρίς σταυρό προτίμησης βουλευτές σύμφωνα με τη σειρά αρχικής κατάταξης. Ετσι κάποιος που είχε 100 φίλους για να συγκροτήσει λίστα και αν έπαιρνε 1% θα έμπαινε στη Βουλή. Διακόσιοι ή 100, ανάλογα με το αν θα γινόταν μείωση του αριθμού των βουλευτών ή όχι, θα εκλέγονταν σε μονοεδρικές περιφέρειες με δύο γύρους όπου τη δεύτερη Κυριακή θα μετείχαν οι δύο πρώτοι της προηγούμενης αναμέτρησης που θα ήταν ανοιχτή σε όλους. Αν στο Σύνταγμα περιλαμβανόταν διάταξη που θα απέκλειε την υπουργοποίηση βουλευτών, θα προβλεπόταν και αναπληρωτής του βουλευτή ο οποίος, για το διάστημα της υπουργοποίησής του, θα παραιτείτο από τη Βουλή. Τέλος θα ήταν δυνατό να ψηφίσεις άλλο ψηφοδέλτιο για την εθνική λίστα και άλλο για τον συγκεκριμένο βουλευτή.
Αυτό είναι αλλαγή του εκλογικού νόμου, κύριε Τσίπρα. Αυτό είναι μεταρρύθμιση. Αξίζει τον κόπο και τη φασαρία. Τα άλλα όλα, πέραν του αντιπερισπασμού, είναι έπεα πτερόεντα.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ