Ενας Ινδιάνος στη χώρα μας

«Υπάρχει μόνο ο Καρλ Μάι και ο Χέγκελ»

Ernst Bloch

Για τους παλιούς ο Βινετού (Winettou) ήταν γνωστός από τα τελευταία φιλμ που γυρίστηκαν με τον Λεξ Μπάρκερ και την ταινία του αμφιλεγόμενου σκηνοθέτη Χανς Γιούργκεν Ζίμπερμπεργκ «Καρλ Μάι». Για τους πολύ παλιούς ήταν ένας Ινδιάνος μιας φυλής των Απάτσι που στις αρχές του 20ού αιώνα είχε κατακτήσει το γερμανικό κοινό. Για τους νεότερους δεν είναι παρά μια ετήσια εορτή προς τιμήν του σε κάποια πόλη της Σαξονίας.

Ο Καρλ Μάι, συγγραφέας των έργων που κυκλοφορούσαν κατά εκατομμύρια, υπήρξε από τους πλέον εμπορικούς συγγραφείς όλων των εποχών. Τα βιβλία του με ήρωα τον διάσημο Ινδιάνο κατέκτησαν την προπολεμική Γερμανία. Και μιλάμε για την εποχή πριν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Ινδιάνος συνοδεύεται πάντοτε από το alter ego του συγγραφέα, έναν Γερμανό της Αγριας Δύσης, το Πράσινο Κέρατο (Greenhorn). Η σχέση των δύο ανδρών μεταλλάσσει κατά τη διάρκεια των βιβλίων τον Ινδιάνο από έναν άξεστο, άγριο που παίρνει τα σκαλπ των εχθρών του σε έναν σοφό αρχηγό φυλής, με χριστιανικές αξίες και καλοσύνη.

Σας θυμίζει κάτι αυτή η συμπόρευση; Και η μετάλλαξη του ερυθρόδερμου, τον οποίο στα φιλμ που γυρίστηκαν αργότερα υποδυόταν λευκός βαμμένος κόκκινος; Εμένα, ναι.

Ας υποθέσουμε ότι ο νεαρός αρχηγός της ελληνικής φυλής είναι ένας έλληνας πρωθυπουργός και αδελφοποιητός του ένας γερμανός υπουργός Οικονομικών. Ο Ελληνας από άγριο αγόρι που ζει στο άλογό του και παίρνει ή μάλλον προτίθεται να πάρει σκαλπ μνημονιακών μεταλλάσσεται στη δική μας σάγκα σε έναν καλόβολο σοφό που συνεργάζεται άριστα με τον γερμανό φίλο του.

Και έτσι οι προαιώνιες ινδιάνικες αξίες για εθνική κυριαρχία και απαλλαγή από τα χρέη που οι λευκοί της άγριας Δύσης είχαν επιβάλει στον λαό των Απάτσι, δηλαδή σε μας, και πολλά άλλα εγκαταλείπονται στην πορεία εξευγενισμού και εξευρωπαϊσμού του δικού μας Βινετού.

Τι έγινε με την εθνική κυριαρχία; Μα θυσιάστηκε για 99 χρόνια. Και η πίπα της ειρήνης άναψε για τα καλά. Και τι έγινε με τα καλούδια που υποσχέθηκαν οι λευκοί με αντάλλαγμα τη γη στην οποία πέρασε ο σιδηρόδρομος; Μας τα δίνουν με το σταγονόμετρο και μας τα παίρνουν με το άλλο χέρι. Και οι όροι για κάθε εκταμίευση αποτυπώνουν το μέτρο αναξιοπιστίας των αγρίων φυλών της Βαλκανικής.

Και είναι φυσικό. Στην πρώτη φάση ο δικός μας Βινετού συμβουλεύεται έναν άλλον πολεμοχαρή Απάτσι της Αυστραλίας, τον Καθιστό Βούβαλο. Και έναν Ινδιάνο που είχε μεγαλώσει στο Κρεμλίνο και είχε σπουδάσει στο Λομονόσοφ. Με άγριες διαθέσεις παρασύρουν τον αρχηγό σε μετωπική σύγκρουση με τον στρατό των λευκών. Ενα μπουλούκι ερυθρόδερμων εξορμά και παραλίγο να οδηγήσει τη φυλή σε αφανισμό. Ευτυχώς το σοφό Πράσινο Κέρατο επικρατεί στη σκέψη του Βινετού και η πίπα της ειρήνης ανάβει.

Το μέλλον των Ινδιάνων είναι πλέον προδιαγεγραμμένο. Θα καταλήξουν σε ένα γκέτο μαζί με άλλες διωκόμενες φυλές. Και θα τους δοθούν άδειες για λειτουργία καζίνου χαμηλού κόστους για να διασκεδάζουν καουμπόηδες τουρίστες από τη Δυτική Ακτή. Εκτός και αν… Εκτός και αν… Μμμμ, δύσκολο να πω τι εκτός αν.

Για να ολοκληρώσουμε τον μύθο, θα πρέπει να πούμε και δυο λόγια για τον συγγραφέα. Ο Καρλ Μάι ήταν ένας «απατεώνας». Ουδέποτε ταξίδεψε στο Φαρ Ουέστ. Ολα όσα έγραφε και περιέγραφε στις 40 σελίδες καθημερινής συγγραφής ήταν από το κεφάλι του. Στους φανατικούς αναγνώστες του απαντούσε ότι πράγματι είχε αλωνίσει την Αμερική. Και αν και η γραφή και τα φιλμ ζωντάνευαν το κιτς, η λατρεία του κοινού ήταν απεριόριστη. Γιατί άραγε; Μα γιατί ο Βινετού ενσάρκωνε τον ελεύθερο άνθρωπο που κάλπαζε στη Φύση καβάλα σε ένα άλογο στα τέσσερα, τον Ανεμο (Iltschi), και ξυπνούσε νοσταλγίες φυγής από τη μίζερη πραγματικότητα που βίωναν οι Γερμανοί πριν από τον Μεγάλο Πόλεμο και την έναρξη της Βιομηχανικής Επανάστασης.

Ο Ζίμπερμπεργκ που λέγαμε είχε γυρίσει την τριλογία της γερμανικής ψυχής. Τα φιλμ τα είδαμε στα μέσα του ’70 στην Αλκυονίδα – Σινέ Αρτ. Και είχαν ως πρωταγωνιστές τρία πρόσωπα: τον Λουδοβίκο τον ΙΙ της Βαυαρίας, φανατικό υποστηρικτή του Βάγκνερ. Τον Χίτλερ, γνωστό σφαγέα, που ενσάρκωνε τους άγριους μύθους των γερμανικών φυλών και τη νοσταλγία για εκδίκηση γενικώς. Και τον Καρλ Μάι. Νιμπελούνγκεν, νεράιδες, Γερμανοί Ινδιάνοι και άλλα εκτοπλάσματα στοίχειωσαν τη γερμανική ψυχή.

Η ήττα έφερε επιτέλους την άγρια γερμανική ψυχή στον ορθό λόγο. Και αφού απηλλάγη από τις νοσταλγικές αυταπάτες της μυθολογίας της, τώρα επιτάσσει στην Ελλάδα να αφιππεύσει από τα πράσινα άλογα της παρακμής και να αποτινάξει τους Βινετού, τα άλογα άλογα, τις μάγισσες και τη ρομαντική ανεμελιά ενός παρελθόντος χαμένου κάπου στο μέλλον. Κι ο κλήρος έπεσε στον γελαστό μας Σμάιλι. Θα τα καταφέρει; Ή θα οδηγήσει τη φυλή του σε αφανισμό;

Χρειαζόμαστε επειγόντως έναν ποιητή ή έστω έναν πεζογράφο για να διαλύσει την ομίχλη που εμποδίζει να δούμε πέρα από τη μύτη μας.

Ο κ. Αντώνης Τριφύλλης είναι τέως στέλεχος της ΕΕ.