Πρωτοκαθεδρία όσον αφορά την πράσινη ανάπτυξη – Μια επένδυση που αποδίδει

Τι είναι εκείνο που θα δημιουργήσει υγιείς πόλεις, πράσινη ύπαιθρο, καθαρές θάλασσες και ένα μέλλον για τα παιδιά μας; Με μια λέξη: επενδύσεις. Από τις 30 Μαΐου έως τις 3 Ιουνίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα διοργανώσει την πράσινη εβδομάδα: μια εβδομάδα που θα δείξει – σε όλη την Ευρώπη- γιατί η ιδέα της «αντιστάθμισης» μεταξύ οικονομίας και περιβάλλοντος είναι παρωχημένη. Αντί γι’ αυτό, το μέλλον μας θα βασίζεται σε επενδύσεις που ενσωματώνουν τις οικονομικές ευκαιρίες στην βιώσιμη περιβαλλοντική πρακτική. Θα γιορτάσουμε τη σύνδεση ανάμεσα στις επενδύσεις και το περιβαλλοντικό μας μέλλον εστιάζοντας κάθε ημέρα σε διαφορετικό θέμα.

Λέγεται ότι η «ανάγκη είναι η μητέρα της εφεύρεσης». Στην περίπτωση αυτή οι επενδύσεις είναι η «πλούσια θεία». Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας μας θα φανεί ότι για να σημειωθεί πρόοδος πρέπει να ενθαρρύνουμε όσους αναλαμβάνουν κινδύνους και όσους καινοτομούν. Και δεν μιλάμε μόνο για ενθάρρυνση των εφευρετών. Οι επενδυτές αναλαμβάνουν ορισμένους από τους μεγαλύτερους κινδύνους και πραγματοποιούν ορισμένες από τις μεγαλύτερες καινοτομίες. Η πρόσβαση στη χρηματοδότηση μπορεί να είναι δύσκολη για τις επιχειρήσεις στους περιβαλλοντικούς τομείς, λόγω έλλειψης κατανόησης των νέων επιχειρηματικών μοντέλων που τους διέπουν. Τα έργα μπορεί να ενέχουν πολλούς κινδύνους ή να έχουν υπερβολικά μεγάλη διάρκεια για τους παραδοσιακούς επενδυτές.

Ωστόσο, αν δεν ληφθούν υπόψη οι περιβαλλοντικές πιέσεις, αυτό και μόνο συνεπάγεται κίνδυνο για τους επενδυτές. Η πίεση που ασκείται στους πόρους μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές του εφοδιασμού και σε διακύμανση των τιμών που έχουν ισχυρό αντίκτυπο στην απόδοση των επενδύσεων, και οι παράγοντες αυτοί πρέπει να λαμβάνονται όλο και περισσότερο υπόψη από τους διαχειριστές κεφαλαίων και τους επενδυτές. Πολλές επιχειρήσεις ακολουθούν επίσης μια πιο μακροπρόθεσμη προοπτική, αναγνωρίζοντας ότι οι επενδύσεις βάσει τριμηνιαίων επιδόσεων είναι κοντόφθαλμες και δεν συνεπάγονται διατηρήσιμα κέρδη. Οι κυβερνήσεις εξετάζουν επίσης τους κανόνες που διέπουν τα διαχειριστικά καθήκοντα, τη διακυβέρνηση και την υποβολή στοιχείων με σκοπό την αντιμετώπιση αυτών των αδυναμιών της αγοράς στα χρηματοπιστωτικά μας συστήματα.

Το επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη πραγματεύεται ακριβώς αυτό το στοιχείο. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ), που είναι η καρδιά του επενδυτικού σχεδίου, έχει γενικό στόχο να κινητοποιήσει επενδύσεις ύψους τουλάχιστον 315 δισ. ευρώ στην Ευρώπη σε διάστημα τριών ετών και υπολογίζεται ότι επενδύσεις ύψους 50 δισ. ευρώ έχουν ήδη δρομολογηθεί από το τέλος του 2015. Οι επενδύσεις του ΕΤΣΕ θα συμβάλουν στην αύξηση της ιδιωτικής χρηματοδότησης, ιδίως σε τομείς στους οποίους οι εμπορικές τράπεζες είναι απρόθυμες να συμμετάσχουν. Από τα 54 έργα που έχει προεπιλέξει συνολικά η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για χρηματοδότηση από το ΕΤΣΕ, τα 18 αφορούν το περιβάλλον. Αυτό αποτελεί πραγματική καινοτομία. Με άλλα μέσα, όπως ο μηχανισμός χρηματοδότησης φυσικού κεφαλαίου, αντιμετωπίζεται με επιτυχία η υποβάθμιση του φυσικού κεφαλαίου και αξιοποιούνται οι δυνατότητες των υπηρεσιών οικοσυστήματος, ενώ ορισμένα κράτη μέλη είναι πρωτοπόρα στην έκδοση πράσινων ομολόγων.

Επισημαίνεται επίσης ότι η «ηγετική θέση είναι μια προσοδοφόρα επένδυση». Αυτό ισχύει σίγουρα στην περίπτωση της ηγετικής θεσηςστον τομέα του περιβάλλοντος, όπως έχουμε διαπιστώσει τα τελευταία χρόνια. Οι επιχειρήσεις που έχουν αντισταθεί με τον καλύτερο τρόπο στη θύελλα της ύφεσης είναι εκείνες που κατείχαν ηγετικές θέσεις, αγκάλιασαν τις περιβαλλοντικές ανησυχίες και επένδυσαν σε μελλοντοστραφή έργα. Κατά το διάστημα από το 2000 έως το 2011 οι πράσινες βιομηχανίες αναπτύχθηκαν κατά περισσότερο από 50 % στην ΕΕ, ενώ ο αριθμός των θέσεων εργασίας στους τομείς των περιβαλλοντικών αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκε από τα 2,9 στα 4,3 εκατομμύρια μεταξύ του 2000 και του 2012[1].

Η κυκλική οικονομία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Αν σχεδιαστούν σωστά, τα μοντέλα κυκλικής οικονομίας μπορούν να αποφέρουν τριπλό κέρδος. Υπάρχουν οικονομικά οφέλη που μπορούν να αντληθούν από την αποτελεσματικότερη χρήση πρώτων υλών και πόρων και τον περιορισμό της εξάρτησης από τις εισαγωγές. Υπάρχουν περιβαλλοντικά οφέλη από την απομάκρυνση από τη γραμμική οικονομία στην οποία απορρίπτουμε προϊόντα που μπορούν να επιδιορθωθούν ή να ανακυκλωθούν. Υπάρχουν κοινωνικά οφέλη από τα μακροβιότερα και αποδοτικότερα προϊόντα, από την πρόληψη των αποβλήτων, την περαιτέρω βελτίωση των τοπικών υπηρεσιών διαχείρισης αποβλήτων, ανακύκλωσης, επιδιόρθωσης και επαναχρησιμοποίησης. Και όλα αυτά χωρίς να αναφέρουμε καν τις σημαντικές πρόσθετες ευκαιρίες απασχόλησης που δημιουργεί η μετάβαση προς την κυκλική οικονομία.

Για να γίνουν πράξη οι εν λόγω αλλαγές, πρέπει να παρέχουμε τις βασικές συνθήκες για την εμπιστοσύνη των επενδυτών και χρειάζεται να αξιοποιήσουμε το χρηματοπιστωτικό σύστημα για βιώσιμα έργα, όχι μόνο για πράσινα προϊόντα και υπηρεσίες, αλλά και για χρηματοδότηση βιώσιμων λύσεων στους τομείς της γεωργίας, της βιομηχανίας, της ενέργειας, των υδάτων, των κατασκευών, των μεταφορών, της αποχέτευσης, καθώς και σε πολλούς άλλους τομείς.

Κάθε ημέρα της πράσινης εβδομάδας θα θέτουμε μία από τις ακόλουθες ερωτήσεις:

· Πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε καλύτερες συνθήκες διαβίωσης στις πόλεις;

· Πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι η ύπαιθρος θα παραμείνει υγιής και αποδοτική μακροπρόθεσμα;

· Πώς θα χρηματοδοτήσουμε τις αλλαγές που είναι αναγκαίες για ένα πιο πράσινο μέλλον;

· Πώς θα διασφαλίσουμε ότι οι θάλασσές μας είναι υγιείς και αποδοτικές μακροπρόθεσμα;

· Πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε μακροπρόθεσμα την ευμάρεια και την ευημερία των μελλοντικών γενεών;

Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των προσπαθειών για την οικοδόμηση ενός χρηματοπιστωτικού συστήματος που στηρίζει τη βιώσιμη ανάπτυξη. Ωστόσο, πρέπει να γίνουν πολλά ακόμη. Αν συνδυάσουμε όλες μας τις προσπάθειες και το δημιουργικό μας μυαλό,μπορούμε ασφαλώς να βρούμε απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά και να δεσμευτούμε να λάβουμε ορισμένα μέτρα για επενδύσεις σε ένα πιο πράσινο μέλλον. Ελπίζω ότι η πράσινη εβδομάδα θα σας εμπνεύσει και ότι θα συμμετάσχετε στους διαλόγους και τις συζητήσεις, όπου κιαν βρίσκεστε και ανεξάρτητα από τον χρόνο που μπορείτε να αφιερώσετε.