Το ΠαΣοΚ ξαφνικά έγινε µόδα. Τrend. Τάση. Ο πράσινος ήλιος είναι αντικείμενο λατρείας της ποπ κουλτούρας. Οχι ακριβώς με ευγενή κίνητρα, αλλά με έναν γλυκό, ενίοτε σκληρό, νοσταλγικό τρόπο. Το ΠαΣοΚ είναι viral, κάτι που δείχνει είτε –στην καλή εκδοχή των πραγμάτων –πως είμαστε ένας λαός που μπορεί να διακωμωδήσει τα πάντα, άρα ένας λαός που ξέρει να ζει, είτε –στην κακή και μάλλον πιο αληθινή εκδοχή – πως είμαστε αμείλικτα καθηλωμένοι στο παρελθόν.
Το κίνημα που έγινε κόμμα, μετά καθεστώς, η κυβέρνηση που συμβόλισε το τέλος της Μεταπολίτευσης και τον καταποντισμό του πρώτου Μνημονίου, έχει επιστρέψει –με τον λάθος σημειολογικό τρόπο –για να κατακτήσει το Internet.
Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να το εξηγήσεις, απλώς να το μελετήσεις κοινωνιολογικά. Υπάρχει ένας υπόγειος τρόπος με τον οποίο συνέβη και το ΠαΣοΚ, σαν lifestyle, όχι ως εκλογική δύναμη, έχει κατακλύσει τα social media, εκεί που οι μόδες γεννιούνται, θεριεύουν και πεθαίνουν. Δεκάδες σελίδες που σατιρίζουν, ωραιοποιούν, νοσταλγούν, συγκρίνουν και προβοκάρουν την παλιά Ελλάδα που περιγράφεται ως «εποχή ΠαΣοΚ», συστήνονται στη νέα γενιά. Σελίδες που συγκρίνουν την τωρινή εποχή, διαλέγοντας μια από τις πολλές μίζερες εικόνες της, με μια αντίστοιχη αλλά λαμπρή του παρελθόντος, φωνάζουν πως «το ΠαΣοΚ έκανε έργα», πως «τότε ζούσαμε καλύτερα», πως «δεν θέλαμε το ΠαΣοΚ, και είδαμε τώρα».

Δεκάδες λογοπαίγνια και μεταφορές κάνουν το σοσιαλιστικό κίνημα να αναβιώνει στις μέρες μας, με τον ίδιο τρόπο που κουρασμένοι 35άρηδες νοσταλγούν το Atari τους και τις παλιές TDK 90άρες κασέτες. Στο slang.gr, ένα site που ασχολείται με έξυπνο τρόπο με τη διάλεκτο της νέας εποχής, στο λήμμα ΠαΣοΚ υπάρχει το παράδειγμα: «Η φάση στο χθεσινοβραδινό πάρτυ ήταν τελείως ΠΑΣΟΚ», εννοώντας δύο πράγματα: Είτε πως ήταν κατώτερο των περιστάσεων είτε πως επρόκειτο για ένα ξέφρενο πάρτι όπου τα χρήματα δεν είχαν καμία σημασία, καθώς άνθρωποι με ζιβάγκο χόρευαν ζεϊμπέκικο ενώ τους έραιναν με λουλούδια και επιδοτήσεις. Μια άλλη ερμηνεία ακούστηκε τις προάλλες σε μια ταβέρνα: «Να παραγγείλουμε και κάτι άλλο; Ας κάνουμε μια πασοκιά (sic) και εμείς μια στις τόσες», εννοώντας τον πλούσιο εξοπλισμό του τραπεζιού χωρίς να υπάρχουν δεύτερες σκέψεις και τέταρτα μνημόνια.
Είναι σαφές πως στο συλλογικό υποσυνείδητο που όσο περνάει ο καιρός παγιώνεται, η έννοια «ΠαΣοΚ» είναι η ξεκάθαρη ανάμνηση μιας εποχής όπου όλα ήταν πιο απλά, πιο εύρωστα, λιγότερο υπεύθυνα, πιο ανέμελα. Κάπως σαν τη νεότητα. Πρόκειται μάλλον για μια εξωραϊσμένη μελαγχολία της γενιάς μου, των ανθρώπων που γεννήθηκαν κοντά στα τέλη των 70s και στις αρχές των 80s, μεγάλωσαν στη σέπια δεκαετία του ’80, πέρασαν εφηβεία στην απολιτίκ και εκσυγχρονιστική δεκαετία του ’90, ανδρώθηκαν στα εύρωστα 00s (με ΠαΣοΚ και με τη διακυβέρνηση Καραμανλή που θύμιζε ιδιαίτερα σοσιαλιστική με τις 850.000 προσλήψεις στο Δημόσιο επί υπουργίας του νυν Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου) και έζησαν τη χρεοκοπία νοσταλγικά σερνάμενοι στο Facebook.
Η όλη ιστορία ασφαλώς δεν έχει καμία εκλογική σημασία. Το ΠαΣοΚ που στις τελευταίες εκλογές πήρε 6,29% πολύ δύσκολα θα επιστρέψει στην παλιά του παντοδυναμία –άλλωστε το ελκυστικό του πράσινο ντύθηκε πια με ροζ χρώμα και τα ζιβάγκο συμβολίζονται ενδυματολογικά από την «επαναστατική» μεν, στυλιστικά αποτρόπαιη δε έλλειψη γραβάτας. Οπως εξαφανίστηκαν τα ζιβάγκο, θα εμφανιστούν και οι γραβάτες· όλα είναι θέμα ωρίμανσης.

Ποια είναι η εξήγηση για όλα αυτά; Οι ψυχολόγοι εκτιμούν πως όταν τα πράγματα είναι σκούρα, όταν η πραγματικότητα φαίνεται αφόρητη, ο μόνος τρόπος είναι το μπλοκάρισμα του παρόντος και η επιστροφή στη νοσταλγία. Και, κάπως έτσι, η καθήλωση έχει περάσει και στον Αλέξη Τσίπρα, τον πρωθυπουργό που ξεκίνησε για να γίνει Τσε, έπειτα πέρασε χρόνο βλέποντας στο YouTube πώς μιλούσε ο Ανδρέας και πρόσφατα επιχείρησε να εκμεταλλευτεί επικοινωνιακά τη συμπλήρωση είκοσι ετών από τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου. Περιμένει και αυτός να ζήσει τη δική του στιγμή ΠαΣοΚ. Οπως όλα τα σίκουελ, βέβαια, και αυτό είναι καταδικασμένο στην ιστορική αποτυχία.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 22 Μαΐου 2016

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ