Κάθε φορά που το ΔΝΤ προτείνει κάποιο είδος «κουρέματος» στο ελληνικό χρέος, σπεύδει ο Wolfgang Schäubleνα το απορρίψει. Η τελευταία πρόταση του ΔΝΤ, την οποία δημοσίευσε η WallStreetJournal, προτείνει τα ευρωπαϊκά δάνεια της Ελλάδας να καταστούν ληξιπρόθεσμα σταδιακά τις επόμενες δεκαετίες, από το 2040 έως ακόμα και το 2080. Η πρόταση (αν και «βολικά» εξαιρεί τα δάνεια του ΔΝΤ) έχει λογική. Και τούτο διότι, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα χρέους της WallStreetJournal (βλέπε: http://graphics.wsj.com/greece-debt-timeline/), ο εξαιρετικά βραχυπρόθεσμος βρόχος χρέους θα στραγγαλίσει κάθε προσπάθεια ανάκαμψης της οικονομίας.
Αναφέρω ενδεικτικά ότι (ακόμα και εαν αποπληρώσουμε 2,3 δις Ευρώ στην ΕΚΤ τον Ιούλιο 2016), οφείλουμε να αποπληρώσουμε, αρχής γενομένης από τον Φεβρουάριο του 2017, 3 δις Ευρώ στο European Stability Mechanism στις 20 Φεβρουαρίου 2017, 1,4 δις Ευρώ στην ΕΚΤ τον Απρίλιο 2017 και 2,1 δις Ευρώ σε ιδιώτες επενδυτές στις 17 Ιουλίου 2017.
Μπορούμε λοιπόν, στο βαθμό κατά τον οποίο οWolfgang Schäubleκαι οι λοιποί Ευρωπαϊοι «μπλοκάρουν», έστω βραχυπρόθεσμα,το θέμα του χρέους, να καλύψουμε τις δανειακές μας υποχρεώσεις με «δεδομένο» ότι η οικονομία μας αναμένεταινα συρρικνωθεί κατά 0,3% το 2016 (εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής) και μετά να επιστρέψει σε ανάπτυξη 2,7% το 2017;
Η απάντηση είναι μάλλον αρνητική αν κρίνω από την προτεραιότητα που δίνει η κυβέρνηση στη δημοσιονομική προσαρμογή μέσω φόρων. Η συλλογιστική μου βασίζεται στην υπάρχουσα βιβλιογραφία και ειδικότερα σε μία νέαεμπειρική ανάλυση (βλέπε την έκδοση, το 2016, του επιστημονικού περιοδικού InternationalEconomics: http://authors.elsevier.com/sd/article/S2110701716300087).
Σύμφωνα με την ανάλυση, oι αρνητικές επιπτώσεις της δημοσιονομικής προσαρμογής στην ελληνική οικονομία είναι μεγαλύτερες στην περίπτωση κατά την οποία προτεραιότητα δίνεται στο σκέλος των φόρων αντί εκείνου των δαπανών. Για παράδειγμα, η αύξηση στον ΦΠΑ (η κυβέρνηση προγραμματίζει αύξηση από το 23% στο 24%) έχει άμεση αρνητικήεπίδραση στις επενδύσεις και το ΑΕΠ. Επιπλέον, επηρεάζει αρνητικά τόσο την επίδοση του ελληνικού χρηματιστηρίου όσο και τον δείκτη οικονομικού κλίματος με τελικό αποτέλεσμα την σημαντική καθυστέρησηστην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι οι εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ύφεση 0,3% το 2016 και ανάπτυξη 2,7% το 2017 θα πρέπει πολύ σύντομα να αναιρεθούν προς τα κάτω.
Από την άλλη πλευρά, η δημοσιονομική προσαρμογή με «αιχμή του δόρατος» τις μειώσεις των δαπανών έχει ηπιότερη, και μικρότερης διάρκειας, αρνητική επίπτωση στο ΑΕΠ. Επιπλέον, σε αυτήν την περίπτωση, τόσο ο δείκτης οικονομικού κλίματος, όσο και το χρηματιστήριο, αντιδρούν θετικά με αποτέλεσμα την επιστροφή της ελληνικής οικονομίας σε ανάκαμψη πολύ πιο γρήγορα από την περίπτωση της δημοσιονομικής προσαρμογής μέσω αύξησης φόρων.
Τα παραπάνω σημαίνουν στην πράξη ότι οι προτεραιότητες δημοσιονομικής προσαρμογής της ελληνικής κυβέρνησης θα καθυστερήσουν σημαντικά την επιστροφή στην ανάπτυξη με αποτέλεσμα να χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ την ελάφρυνση χρέους! Δεν ξέρω εαν αυτό είχε (ως μέσο πίεσης) στο μυαλό της η ελληνική κυβέρνηση αποφασίζοντας την αύξηση των φόρων. Το πρόβλημα, σε αυτήν την περίπτωση όμως, είναι ότι ο (κάθε) Schäubleενδεχομένως να μας πει «μην περιμένετε ελάφρυνση χρέους όταν, από μόνοι σας, προκρίνετε ως βέλτιστη λύση, την χειρότερη δυνατή λύση της αύξησης φόρων».
