Ο Μπαράκ Ομπάμα έχει μια έκφραση απόγνωσης, μια προσομοίωση κρίσης μέσης ηλικίας στο βλέμμα. Ξέρει ότι σύντομα δεν θα έχει δουλειά και υποκρίνεται πως δεν αντέχει να κάθεται σε έναν καναπέ για την υπόλοιπη ζωή του. Προσπαθεί να βγάλει άδεια οδήγησης μπροστά από μια ανόρεχτη υπάλληλο του υπουργείου Μεταφορών που ενοχλείται από το όνομά του (Μπαράκ Χουσεΐν Ομπάμα). Ξαπλώνει στον καναπέ, ξεφυσάει, τρώει λίγη γκρίνια από τη σύζυγό του, βλέπει ταινία, σκέφτεται και να ανάψει ένα τσιγάρο –μήπως η συνταξιοδότηση δεν είναι τόσο κακή ιδέα γενικά; Το βίντεο είναι τόσο άνετο που μοιάζει ενοχλητικό.
Ο Μπαράκ Ομπάμα μιλάει στο κοινό των αμερικανών ανταποκριτών του Λευκού Οίκου, μια εκδήλωση στην οποία παραδοσιακά η πολιτική ορθότητα καταπατείται και η σοβαροφάνεια τσαλακώνεται. Μοιάζει φτιαγμένος για αυτό, όταν λέει ατάκες όπως αυτή μέσα σε ουρλιαχτά προοδευτικής αποθέωσης: «Ο Τεντ Κρουζ (σ.σ.: ρεπουμπλικανός υποψήφιος μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα) είχε μια δύσκολη εβδομάδα. Μπήκε σε ένα γήπεδο μπάσκετ και αποκάλεσε το καλάθι «κλοιό μπάσκετ». Και μετά λένε πως εγώ είμαι ο ξένος…».
Η άνεσή του είναι συγκλονιστική. Για μισή ώρα σατίριζε τους μαύρους, τους λευκούς, τον Τραμπ, τη Χίλαρι, τους celebrities, τους δημοσιογράφους, την Αμερική, τον εαυτό του. Είναι προφανές πως το χιούμορ των λογογράφων του ήταν ενός επιπέδου συνειδητά ανώτερου. Δεν είχε σκοπό να χαϊδέψει τον μέσο όρο, το αντίθετο, είχε σκοπό να μιλήσει στον μέσο άνθρωπο που έχει μια λογική σκέψη, που δεν βλέπει τα πράγματα με αυτή την όλο και πιο διαδεδομένη διχρωμία, που δεν χωρίζει τον κόσμο σε καλούς και σε κακούς.
Είναι αυτό πολιτική ή (πολύ καλό) stand up comedy, τέτοιο που στην Ελλάδα δεν κάνουν ούτε οι επαγγελματίες του είδους; Σε έναν βαθμό είναι. Οι πολιτικοί πρέπει να είναι και ηθοποιοί –πάντα έπρεπε -, απλώς στην εποχή των social media πρέπει να δημιουργούν εικόνες, να δίνουν τον ρυθμό, να μη σχολιάζονται, αλλά να σχολιάζουν.
Η πολιτική κληρονομιά του Ομπάμα θα κριθεί από τον χρόνο, αλλά σίγουρα η παρουσία του είχε έναν καθησυχαστικό τόνο φιλελεύθερης δημοκρατίας σε έναν κόσμο όλο και πιο εξαρτημένο από τη σαγήνη των social media.
Δυστυχώς έχει δημιουργήσει και κλώνους. Οπως τον πρωθυπουργό του Καναδά Τζάστιν Τριντό που κινείται σαν μια πολιτική κούκλα, σαν τον σύντροφο της Μπάρμπι, τον Κεν. Είναι ένας όμορφος τύπος που παίζει μποξ, κάνει πουσάπς, κάνει γιόγκα, χορεύει, χαμογελάει, γοητεύει, δίνει διαρκώς ένα σόου άνεσης, μόνο που το παρακάνει, δεν έχει αυτή την ισορροπία του Ομπάμα, μοιάζει να βιάζεται τόσο πολύ να γοητεύσει που φαίνεται περισσότερο απελπισμένος παρά cool. Και στον αντίποδα της έννοιας «πολιτικός-διασκεδαστής» υπάρχει και ο Ντόναλντ Τραμπ, ένας Μουσολίνι σε τηλεοπτική βερσιόν.
Και στην Ελλάδα; Στην Ελλάδα το χιούμορ δεν είναι δημοφιλές, η χοντροκομμένη πλάκα μάς ταιριάζει περισσότερο. Η τελευταία φορά που ο Αλέξης Τσίπρας έκανε δημόσια ένα αστείο ήταν όταν είπε γελώντας πως «το προσφυγικό είναι ένα καθολικό πρόβλημα και γι’ αυτό μάλλον ήρθε εδώ ο προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας», ένα αστείο που ίσως να έκανε τον Μάρκο Σεφερλή να χαμογελάσει –για λίγο.
Στην Ελλάδα, η τάση του πολιτικού-ηθοποιού είναι η σοβαροφάνεια, είναι πάντα η πιο ασφαλής επιλογή. Ο έλληνας πολιτικός-ηθοποιός είναι ο Κώστας Σημίτης όταν σηκώνει το τηλέφωνο και εξυπηρετεί δήθεν αυθόρμητα έναν πολίτη σε ένα ΚΕΠ. Είναι ο Κώστας Καραμανλής όταν προσπαθεί να παίξει ποδόσφαιρο και καταλήγει με πατερίτσες. Είναι ο Αντώνης Σαμαράς όταν κάνει σαματά μπροστά στις κάμερες για κάτι κατεβασμένες θρησκευτικές εικόνες σε ένα σχολείο. Είναι ο Γιώργος Παπανδρέου να τρέχει σε μαραθώνιο με τις κάμερες στραμμένες πάνω του. Ο Αλέξης Τσίπρας να εμφανίζεται με μαύρο γυαλί σε ένα πολεμικό πλοίο για να κατηγορήσει τους εχθρούς της Ελλάδας. Είναι ο φίλος του, Πάνος Καμμένος, να δοκιμάζει κάθε δυνατή στολή στρατιωτικού, από την εμφάνιση του παλιού φαντάρου, μέχρι αυτή του πιλότου F-16, όλες με τον λάθος τρόπο.
Και εμείς έχουμε performers πολιτικούς, δεν χρειάζεται να νιώθουμε άσχημα βλέποντας τον Ομπάμα. Απλώς δεν έχουν ταλέντο ούτε σε αυτό.
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino το Σάββατο 7 Μαΐου 2016
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
