Η πολιτική είναι μια πυραμίδα που έχει πολλά επίπεδα. Από μια πλατιά βάση όπου συμμετέχουν όλοι, περνάμε από ενδιάμεσα στάδια (τοπικοί, επαγγελματικοί, κοινωνικοί και άλλοι φορείς) για να καταλήξουμε στην εθνική αντιπροσωπεία και στην κυβέρνηση. Το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι ότι πολλές από αυτές τις θέσεις σε όλη την πυραμίδα είναι πιασμένες για να εξυπηρετούν μηχανισμούς, νοοτροπίες και πρακτικές που αναπαράγουν το παρελθόν.
Από το ΠΑΣΟΚ στη ΝΔ και στον ΣΥΡΙΖΑ οι ίδιοι μηχανισμοί, η ίδια λογική ακόμα και τα ίδια πρόσωπα. Οι μηχανισμοί τέτοιοι που να αποξενώνουν την πλατιά βάση. Η λογική τέτοια που να εξυπηρετεί τα μικροσυμφέροντα του τώρα και για το αύριο «έχει ο Θεός». Λίγοι οι πραγματικά φωτισμένοι που ξεπερνούν κομματικά ή συντεχνιακά ή τοπικά στεγανά και προσπαθούν να δουν την μεγαλύτερη εικόνα (και συνήθως δεν μακροημερεύουν). Που τους ενδιαφέρει να δημιουργήσουν κι όχι να συντηρήσουν, να κινητοποιήσουν κι όχι να βολέψουν, να ανοιχτούν κι όχι να ταμπουρωθούν, να επιχειρηματολογήσουν κι όχι να συνθηματολογήσουν, να προτείνουν αλλαγές κι όχι να απλώς να τις αρνούνται. Που μπορούν να δουν την μεγάλη εικόνα, αντί να ζουμάρουν στο κομματάκι εκείνο που πρόσκαιρα τους συμφέρει.
Η Ελλάδα χρειάζεται αλλαγή παραδείγματος. Ο κόσμος απέχει από τις πολιτικές διαδικασίες γιατί έχει απογοητευθεί από τις πρακτικές της πελατοκρατίας, της κομματοκρατίας, του μικρού και μεγάλου παρασιτισμού, του βολέματος των ημετέρων. Αυτές οδήγησαν σε κατάλυση των όποιων αξιών (π.χ. «δεν θέλει κόπο, θέλει τρόπο») και διαβρώνουν συνεχώς το καράβι της κοινωνικής συνοχής. Και όσο δεν κάνουμε κάτι για να ενισχύσουμε τις μεταρρυθμίσεις προς αυτήν την κατεύθυνση, ότι οικονομικά μέτρα και να παίρνουμε θα είναι ανεπαρκή. Όσο το κράτος είναι ο πρώτος διδάξας αυτών των πρακτικών κι όχι ο βασικός τους αντίπαλος είμαστε καταδικασμένοι.
Η αξιοκρατία είναι καλή για τους πολλούς αλλά όχι γι αυτούς που είναι κοντά στην εξουσία ή την βλέπουν απλώς ως μέσο διευθέτησης των ζητημάτων τους. Η «κολλητοκρατία» και η «πελατοκρατία» λοιπόν είναι το κυρίαρχο μοντέλο γιατί οι δομές του κράτους είναι τέτοιες που τις ευνοούν. Ποτέ δεν αξιολογείται κάτι, παρά μόνο ως προς τον αριθμό των βολεμένων και δυνάμει ψηφοφόρων. Όμως για κάθε έναν «βολεμένο», απογοητεύονται 10 ή 100 άλλοι οι οποίοι σιγά-σιγά αρχίζουν να παραιτούνται από τη συμμετοχή στα κοινά, να απέχουν. Και το επόμενο στάδιο από την αποχή είναι η οργή…
Η μάχη κατά των παθογενειών του παρελθόντος είναι η μάχη υπέρ της αξιοκρατίας, της διαφάνειας και της ισονομίας. Λέξεις που βαρύγδουπα λένε σήμερα τα στελέχη της κυβέρνησης αλλά δυστυχώς κάνουν ελάχιστα σε αυτά, πατώντας στα βήματα των προηγούμενων. Η εξουσία είναι φαίνεται ένα άκαμπτο κουστούμι που δεν προσαρμόζεται στον κάτοχό του, αλλά ο κάτοχος προσαρμόζεται σε αυτό.
Πεποίθησή μου είναι ότι για να αλλάξουν αυτά δεν αρκεί ένα κόμμα όσο καλές προθέσεις κι αν έχει. Πρέπει να βγουν στην επιφάνεια άνθρωποι απ ‘όλους τους χώρους που θαστηρίξουν αυτήν την αλλαγή παραδείγματος. Να μπει ένα τέλος στις ατελέσφορες κοκκορομαχίες που μας έχουν οδηγήσει εδώ. Σαν να μην μάθαμε τίποτε αυτά τα έξι χρόνια. Δεν είναι όλα επικοινωνία, υπάρχει και η κοινωνία. Ας κλείσουμε λίγο τα αυτιά στην επικοινωνία που ζητά τη σύγκρουση κι ας ακούσουμε λίγο την κοινωνία που ζητά τη σύνθεση. Τη σύνθεση όμως των γόνιμων δυνάμεων με στόχο την πραγματική αλλαγή προς μια σύγχρονη πορεία για τη χώρα. Κατά τη γνώμη μου γόνιμες δυνάμεις υπάρχουν σε όλους τους χώρους, αλλά ασφυκτιούν κάτω από τις άγονες πρακτικές που κυριαρχούν και το ζητούμενο είναι πώς θα βγουν στην επιφάνεια. Κι εδώ ξαναερχόμαστε όμως πάλι στο πρόβλημα του τίτλου, τις πιασμένες καρέκλες. Κι όσο η χώρα μας είναι μια χώρα με «πιασμένες καρέκλες» τόσο ο κόσμος θα γυρνάει την πλάτη του στο έργο…
O Γιώργος Μαυρωτάς είναι βουλευτής Αττικής με το Ποτάμι
