ΤΟ ΒΗΜΑ –NEW YORK TIMES
Σουλεϊμανίγια, Ιράκ
Επιστρέφοντας στο Ιράκ ύστερα από δύο χρόνια, συνειδητοποίησα το βασικό ζήτημα που περιπλέκει την αμερικανική εξωτερική πολιτική στη Μέση Ανατολή σήμερα: τι κάνεις όταν το απαραίτητο είναι αδύνατο, αλλά το αδύνατο είναι αδύνατο να το αγνοήσεις _ και οι βασικότεροι σύμμαχοί σου είναι επίσης αδιανόητοι;
Η πάταξη του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) είναι απαραίτητη για να σταθεροποιηθούν το Ιράκ και η Συρία αλλά είναι αδύνατη όσο οι εκεί σιίτες και σουνίτες αρνούνται να μοιραστούν πραγματικά την εξουσία ενώ είναι επίσης αδύνατο να αγνοούμε τον καρκίνο του ISIS και την ικανότητά του να κάνει μετάσταση. Βλέπε: Βέλγιο.
Και σαν όλα αυτά να μην ήταν αρκετά αδύνατα, η προσπάθειά μας να εγκαθιδρύσουμε την δημοκρατία στο Ιράκ απαιτεί να κάνουμε τα στραβά μάτια στο γεγονός ότι ο σημαντικότερός μας «σύμμαχος» στην περιοχή, η Τουρκία, μετατρέπεται από δημοκρατία σε δικτατορία εξ αιτίας του προέδρου της, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τον οποίο θα έπρεπε να αποκαλούμε «Σουλτάνο Ερντογάν».
Και να στεφτεί κανείς ότι στις ΗΠΑ ένα σωρό άνθρωποι ανταγωνίζονται για να εκλεγούν στον Λευκό Οίκο και να αναλάβουν αυτό το πρόβλημα!
Ας επιστρέψουμε στο μέλλον του Ιράκ. «Το πρόβλημα στο Ιράκ δεν είναι το ISIS», μου είπε ο Νατζμαλντίν Καρίμ, ο συνετός κυβερνήτης της επαρχίας του Κιρκούκ την οποία κατέχει εν μέρει το ISIS. «Το ISIS αποτελεί το σύμπτωμα της κακοδιαχείρισης και της μισαλλοδοξίας». Συνεπώς, πρόσθεσε, ακόμη και αν το ISIS εκδιωχθεί από το προπύργιό του, τη Μοσούλη, αν δεν εκτονωθούν οι διαμάχες και η κακοδιαχείριση στη Βαγδάτη καθώς και οι εντάσεις ανάμεσα σε σιίτες και σουνίτες, «η κατάσταση στο Ιράκ μπορεί να γίνει ακόμη χειρότερη μετά την πτώση του ISIS».
Γιατί; Διότι θα υπάρξει άλλη μια τεράστια διαμάχη ανάμεσα στους σουνίτες, τους Κούρδους, τους Τουρκμένους και τις σιιτικές πολιτοφυλακές του Ιράκ, την Τουρκία και το Ιράν για το ποιος θα ελέγξει τις περιοχές που σήμερα κατέχει το ISIS. Γι’ αυτό αν μια μέρα ακούσετε ότι εξολοθρεύσαμε τον χαλίφη του ISIS Αμπού Μπακρ αλ-Μπαγκντάντι και ότι η σημαία του ISIS έπαψε να κυματίζει στη Μοσούλη, μην χειροκροτήσετε.
Ιδού ένα ακόμη ανησυχητικό στοιχείο από το Βόρειο Ιράκ: παρά τα όσα έχετε διαβάσει για τους «ξένους μαχητές» που κατατάχθηκαν στις τάξεις του ISIS, οι περισσότεροι απ’ όσους πολεμούν στο πλευρό του ISIS στο Κιρκούκ είναι ντόπιοι σουνίτες οι οποίοι βλέπουν το Ισλαμικό Κράτος ως μια δύναμη που τους προστατεύει από την φιλοϊρανική σιιτική κυβέρνηση της Βαγδάτης.
Επίσης, πολλές σουνιτικές φυλές στην περιοχή της Μοσούλης είναι διχασμένες καθώς μερικά μέλη τους έχουν συνταχθεί με το ISIS και άλλα όχι. Αν και εφόσον το ISIS ηττηθεί, οι σουνίτες που δεν συντάχθηκαν με το ISIS θα εκδικηθούν εκείνους που συντάχθηκαν.
Δεν γνωρίζω πλέον τι θα χρειαζόταν για να εξοντωθεί το ISIS αλλά είναι προφανές τι είναι απολύτως απαραίτητο: ο ανταγωνισμός ανάμεσα σε σουνίτες και σιίτες, που τροφοδοτείται από την Σαουδική Αραβία και το Ιράν, πρέπει να καταλαγιάσει.
Το ISIS είναι ένας πύραυλος του οποίου το σύστημα πλοήγησης προέρχεται από την πουριτανική, αντισιιτική, αντιπλουραλιστική, σαουδαραβική ουαχαμπίτικη ιδεολογία ενώ τα καύσιμά του αποτελούν άμεση αντίδραση στην εντατική προσπάθεια του Ιράν να παραμείνουν οι σουνίτες του Ιράκ αιωνίως αδύναμοι. Όσο ανταγωνίζονται το Ιράν και η Σαουδική Αραβία, θα υπάρχει πάντα κάποιο ISIS. Γι’ αυτό η «ειρηνευτική διαδικασία» που έχει περισσότερο ανάγκη η Μέση Ανατολή σήμερα είναι ανάμεσα στη Σαουδική Αραβία και το Ιράν.
Αλλά ούτε το να περιμένουμε απλώς αποτελεί εύκολη επιλογή. Το αδύνατο είναι αδύνατο να το αγνοήσουμε διότι όσο περισσότερο διατηρείται το ISIS, τόσο πιο επικίνδυνο γίνεται.
Ο Ομπάμα κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί κάποιος να κάνει με το ISIS: το πλήττει και παράλληλα προσπαθεί να παρακινήσει τους σουνίτες και τους σιίτες να έρθουν στα συγκαλά τους.
Μόνο οι Άραβες και οι μουσουλμάνοι μπορούν πραγματικά να νικήσουν το ISIS αλλά σήμερα είναι υπερβολικά διχασμένοι, οργισμένοι, αμφίθυμοι και μπερδεμένοι για να το κάνουν.