Η Χίλαρι παλεύει χρόνια τώρα να το απωθήσει στο υποσυνείδητό της (στο πιο ανήλιαγο μπουντρούμι του), αλλά ο Μπιλ Κλίντον είναι δεινός multitasker. Οπως θα επιβεβαιώσει με ανατριχιαστική λεπτομέρεια το 1998 η έκθεση του ειδικού ανακριτή Κένεθ Σταρ, ο 42ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών επιδεικνύει μια πρωτοφανή δεξιότητα στη «διαχείριση πολλαπλών πράξεων» (ή κρίσεων ή απαιτήσεων): «Και ενώ ο πρόεδρος συνέχισε να μιλάει στο τηλέφωνο (η κυρία Λεβίνσκι κατάλαβε ότι ο συνομιλητής του πρέπει να ήταν κάποιο μέλος του Κογκρέσου ή κάποιος γερουσιαστής), εκείνη τού έκανε στοματικό έρωτα».
Μέχρι πρότινος το multitasking ήταν το ζητούμενο του νέου, «καλωδιωμένου» κόσμου. Το να μπορείς δηλαδή ταυτόχρονα να δουλεύεις, να τυπώνεις μια συνταγή για σαλάτα με κέιλ και μέντα, να ποστάρεις ασυναρτησίες στη σελίδα σου στο Facebook, να φτιάχνεις παζλ με τη δίχρονη κόρη σου που κάθεται δίπλα σου στη μοκέτα, να πληρώνεις μέσω web banking τη δόση του ΕΝΦΙΑ και να περιμένεις να χτυπήσει το χρονόμετρο στην κουζίνα (ώστε το σουφλέ σπανάκι να βγει όταν είναι έτοιμο και έχει «πιει» όλα τα υγρά του) ήταν το ενδεδειγμένο, απείρως ναρκισσευόμενο λάιφσταϊλ για τον νέο, «networked» άνθρωπο. Αν δεν μπορούσες να ακολουθήσεις αυτή την ταχύτητα και αυτή την ατέρμονη «busyness» (συνεχή δραστηριότητα), καλό θα ήταν να αποσυρθείς στη φύση, έρμαιο των αρκούδων γκρίζλι και του χιονιά (όπως ο υποψήφιος για Οσκαρ Λεονάρντο Ντι Κάπριο στην «Επιστροφή»).
Σήμερα, όμως, το multitasking αναδεικνύεται πανηγυρικώς ως παθογένεια του «καλωδιωμένου» κόσμου. Και δεν είναι μόνο τα τρομακτικά στατιστικά στους δρόμους –για παράδειγμα, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση (2014) του Εθνικού Συμβουλίου Οδικής Ασφάλειας των ΗΠΑ για τους τραυματισμούς στην άσφαλτο, ένα στα τέσσερα τροχαία προκαλείται από οδηγούς που «παίζουν» με το κινητό τους τηλέφωνο. Οι νευροεπιστήμονες περισυλλέγουν πλέον νυχθημερόν στοιχεία για το πώς αυτός ο πολυπράγμων εγκέφαλος-ελβετικός σουγιάς που νομίζει ότι μπορεί να φέρει εις πέρας ταυτόχρονα πολλές διαφορετικές εργασίες στην πραγματικότητα αυτοτραυματίζεται. Και αυτό επειδή δεν είμαστε τελικά οι δεινοί multitaskers που θέλουμε να νομίζουμε (εκτός ίσως από τον προανεφερθέντα Μπιλ Κλίντον). Υπάρχουν ασφαλώς, αποφαίνονται οι ειδικοί, δραστηριότητες στις οποίες μπορούμε να ανταποκριθούμε χωρίς κόπο, τις περισσότερες φορές, όμως, η δυνατότητά μας να αντεπεξέλθουμε σε δύο (ή και παραπάνω) νοητικές δραστηριότητες παράλληλα είναι αποκαρδιωτικά περιορισμένη. Με άλλα λόγια, Οk, είναι εύκολο να περπατάς και ταυτόχρονα να μασάς τσίχλα. Είναι, όμως, εντελώς διαφορετικό να περπατάς και ταυτόχρονα να παρακολουθείς (χωρίς να σε πατήσει μηχανάκι) σε πραγματικό χρόνο τις τιμές των μετοχών στο (καταποντισμένο) Χρηματιστήριο Αθηνών.
Ολο και πιο πολλές έρευνες έρχονται να αποκαλύψουν ότι η «διαχείριση πολλαπλών πράξεων» κουβαλά πολύ περισσότερες ζημίες απ’ ό,τι οφέλη. Αυτή η φρενήρης διάσπαση της προσοχής, μεταξύ άλλων, επιβραδύνει τη σκέψη σου, ροκανίζει σαν αφηνιασμένο τρωκτικό τις ώρες σου (αντί να σου εξοικονομεί χρόνο, όπως θέλεις να πιστεύεις), σε καθιστά πιο επιρρεπή σε σφάλματα, και εν γένει φθείρει τη νοητική σου απόδοση. Σύμφωνα με την έρευνα του Γκλεν Γουίλσον, καθηγητή Ψυχολογίας στο Κολέγιο Γκρέσαμ του Λονδίνου, όταν αγωνίζεσαι να συγκεντρωθείς σε μία (νοητική) εργασία, ένα αναπάντητο e-mail που χάσκει στο Ιnbox σου μπορεί να μειώσει το IQ σου κατά 10 βαθμούς!
Η βαρυχειμωνιά, όμως, του multitasker συνίσταται κυρίως στη φθορά που προκαλεί στον ψυχισμό του όλη αυτή η (επιδεινούμενη από την τεχνολογία) αυταπάτη ότι μπορεί να κάνει επιτυχώς πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Σε άρθρο που φιλοξένησε προ καιρού η ισπανική «El País» (με τίτλο «H ζωή είναι πολύ περισσότερα από μια λίστα με πράγματα που πρέπει να γίνουν») περιγράφονται οι αγχώδεις διαταραχές που γεννά όλος αυτός ο κατακερματισμός της προσοχής –και της ενέργειάς μας –σε εκατοντάδες διαφορετικές, συχνά ανούσιες, ασχολίες. Αποτέλεσμα; Η απουσία ενέργειας και πάθους γι’ αυτή τη μία ασχολία που θα μπορούσε να μας εμφυσήσει αληθινή ζωή. Δεν γίνεται να συνεχίσουμε έτσι. Ο multitasker μέσα μας πρέπει να πεθάνει.
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 21 Φεβρουαρίου 2016
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
