Το Βήμα – The Project Syndicate
Οι ηγέτες των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) κάνουν μεγάλο λάθος πιστεύοντας ότι ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν είναι πιθανός σύμμαχος στη μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους. Τα στοιχεία τους διαψεύδουν. Στόχος του Πούτιν τώρα είναι να συμβάλει στην αποδόμηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ο καλύτερος τρόπος για να το κάνει αυτό είναι να την πλημμυρίσει με Σύριους πρόσφυγες. Τα ρωσικά μαχητικά βομβαρδίζουν πολίτες στη νότια Συρία, υποχρεώνοντάς τους να ζητήσουν καταφύγιο στην Ιορδανία και στον Λίβανο. Υπάρχουν 20.000 Σύριοι πρόσφυγες που έχουν κατασκηνώσει στην έρημο περιμένοντας να τους επιτρέψουν να μπουν στην Ιορδανία. Ένας μικρότερος αριθμός περιμένει να μπει στον Λίβανο. Ο αριθμός αμφοτέρων αυξάνεται.
Η Ρωσία επίσης εξαπέλυσε μίας μεγάλης κλίμακας αεροπορική επίθεση σε πολίτες στη βόρεια Συρία. Ακολούθησε μία χερσαία επίθεση του στρατού του σύριου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ στο Χαλέπι, μία πόλη που είχε 2 εκατομμύρια κατοίκους. Οι βόμβες – βαρέλια (σσ. αυτοσχέδιοι εκρηκτικοί μηχανισμοί μεγάλης ισχύος σε βαρέλια ή κυλίνδρους) υποχρέωσαν 70.000 πολίτες να καταφύγουν στη Τουρκία. Και οι χερσαίες επιθέσεις θα ξεριζώσουν ακόμη περισσότερους. Αυτές οι οικογένειες δεν θα σταματήσουν στα σύνορα της Ευρώπης.
Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ στις 9 Φεβρουαρίου προχώρησε σε μία συμφωνία του τελευταίου λεπτού με τη Τουρκία ώστε οι πρόσφυγες που βρίσκονται εκεί να παρατείνουν την παραμονή τους. Προσφέρθηκε να μεταφέρει αεροπορικά 200.000-300.000 Σύριους πρόσφυγες τον χρόνο κατευθείαν στην Ευρώπη με την προϋπόθεση η Τουρκία να τους αποτρέπει να πηγαίνουν στην Ελλάδα και να τους δέχεται πίσω αν το κάνουν.
Ο Πούτιν είναι ένας χαρισματικός τακτικιστής αλλά όχι και στρατηγιστής. Είναι πιθανό να επενέβη στη Συρία με σκοπό να κλιμακώσει την προσφυγική κρίση της Ευρώπης. Όμως η επέμβαση στρατηγικά ήταν ατόπημα γιατί η Ρωσία ενεπλάκη σε μία σύγκρουση με τον τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, γεγονός που έχει βλάψει τα συμφέροντα και των δύο.
Αλλά από τη στιγμή που ο Πούτιν οσμίστηκε ότι θα μπορούσε να επιταχύνει την αποδόμηση της ΕΕ, άδραξε την ευκαιρία. Δικαιολόγησε τις ενέργειές του, μιλώντας για συνεργασία στη μάχη ενάντια στον κοινό εχθρό, το Ισλαμικό Κράτος. Ακολούθησε μία παρόμοια προσέγγιση στην Ουκρανία, υπογράφοντας τη συμφωνία του Μινσκ, την οποία όμως παραβιάζει. Δεν είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί οι ηγέτες τόσο των ΗΠΑ όσο και της ΕΕ εμπιστεύονται τον Πούτιν αντί να επικρίνουν τη συμπεριφορά του. Η μόνη εξήγηση που μπορώ να βρω είναι ότι οι δημοκράτες πολιτικοί προσπαθούν να καθησυχάζουν τους λαούς τους, παρουσιάζοντας μία εικόνα καλύτερη από εκείνη που η πραγματικότητα δικαιολογεί.
Αυτό που είναι δεδομένο είναι ότι η Ρωσία του Πούτιν και η ΕΕ έχουν επιδοθεί σε έναν αγώνα δρόμου. Το ερώτημα είναι ποιος θα καταρρεύσει πρώτος. Το καθεστώς Πούτιν μπορεί να έρθει αντιμέτωπο με την χρεοκοπία το 2017. Η δημοτικότητα του Πούτιν βασίζεται στην οικονομική σταθερότητα και στην αργή αλλά σταθερή βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών. Οι δυτικές κυρώσεις σε συνδυασμό με την απότομη πτώση της τιμής του πετρελαίου, θα αναγκάσουν το καθεστώς να αποτύχει. Ο μόνος τρόπος που θα μπορέσει ο Πούτιν να αποτρέψει την κατάρρευση του καθεστώτος θα είναι να καταρρεύσει πρώτα η ΕΕ. Και όπως έχουν τα πράγματα, η κατάρρευση της ΕΕ είναι επικείμενη.
Από την αρχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης και τη διάσωση της Ελλάδας, η ΕΕ έμαθε πως τα να κουτσοφέρνει περνώντας από τη μία κρίση στην άλλη. Αλλά σήμερα είναι αντιμέτωπη με πέντε ή έξι κρίσεις ταυτόχρονα, που ίσως αποδειχθούν πολλές. Όπως η Μέρκελ σωστά προέβλεψε, η προσφυγική κρίση μπορεί να καταστρέψει την ΕΕ. Όταν τα κράτη έρχονται αντιμέτωπα με έναν θανάσιμο κίνδυνο, είναι καλύτερο οι ηγέτες τους να αντιμετωπίσουν την σκληρή πραγματικότητα από το να την αγνοούν. Η μάχη για την επιβίωση φέρνει την ΕΕ αντιμέτωπη με τη Ρωσία του Πούτιν. Το Ισλαμικό Κράτος συνιστά απειλή και για τους δύο, αλλά δεν θα πρέπει να την υπερεκτιμούμε.
Οι επιθέσεις που εξαπολύουν οι τζιχαντιστές, όσο τρομακτικές και να είναι, δεν συγκρίνονται με την απειλή της Ρωσίας. Η ρωσική απειλή θα είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί. Μία αποτυχία αναγνώρισής της θα καταστήσει αυτό το έργο ακόμη πιο δύσκολο.

O Τζορτζ Σόρος είναι πρόεδρος του Soros Fund Management και του Ινστιτούτου για την Ανοιχτή Κοινωνία.