Σε ένα µεγαλοπρεπές, ηµιφωτισµένο από κεριά δωµάτιο, άνδρες με περίεργες γενειάδες και περίτεχνες κομμώσεις σιγοψιθυρίζουν στα ελληνικά. Βρισκόμαστε στο 1776, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν κερδίσει την ανεξαρτησία τους και θέλουν, λέει ο μύθος, να αποφασίσουν ποια θα είναι η επίσημη γλώσσα του μεγάλου ελεύθερου κράτους τους. Τα αγγλικά θύμιζαν τους παλιότερους καταπιεστές τους, και έτσι κάποιοι πρότειναν με δέος να επιλεγούν τα ελληνικά σαν επίσημη γλώσσα του κράτους. Γιατί; Επειδή είμαστε αυτοί που εφηύραμε τη δημοκρατία, όταν εκείνοι έτρωγαν βελανίδια. Η ψηφοφορία έγινε βασανιστικά αργά, καθώς έλιωναν τα κεριά, αλλά για μία ψήφο –για μία καταραμένη ψήφο –χάσαμε την ευκαιρία να ακούμε σήμερα τον Ντόναλντ Τραμπ να μας μιλάει στα νεοελληνικά.
Αυτός ο αγαπημένος εθνικός μύθος δεν έχει καμία ιστορική υπόσταση και όμως διακινείται με αυξομειώσεις εδώ και δεκαετίες. Η αλήθεια είναι πως υφίσταται για διάφορες γλώσσες, μεταξύ των οποίων και τα γερμανικά. Και η πραγματικότητα είναι πως στις 13 Ιανουαρίου 1795 απορρίφθηκε για μία ψήφο από το Κογκρέσο το αίτημα γερμανόφωνων πολιτών της Αμερικής να κυκλοφορήσει μια γερμανική μετάφραση των νόμων του αμερικανικού κράτους. Και, κάπως έτσι, με τη βοήθεια της πατριδοκαπηλίας, της ανάγκης μας για μύθους, με την τριβή του χρόνου και του αναξιόπιστου Internet, η ιστορία έφτασε παραμορφωμένη και στα μέρη μας.
Δεν είναι ο μοναδικός μύθος. Υπάρχει και αυτός της περίφημης δήλωσης του Χένρι Κίσινγκερ που διάφοροι (μεταξύ των οποίων η Λιάνα Κανέλλη και ο Λάκης Λαζόπουλος, ασφαλώς) διακινούν πως το 1994 είχε πει «Ο ελληνικός λαός είναι δυσκολοκυβέρνητος και γι’ αυτό πρέπει να τον πλήξουμε βαθιά στις πολιτισμικές του ρίζες.Τότε ίσως συνετιστεί». Το ότι δεν υπάρχει καμία επίσημη πηγή, το ότι έχει διαψευστεί, το ότι ο αμερικανός διπλωμάτης είναι πολύ πιο έξυπνος απ’αυτό, είναι λεπτομέρειες. Ο συγκεκριμένος μύθος δεν δικαιολογεί χαμένα μεγαλεία, περισσότερο συσπειρώνει, ταιριάζει ιδανικά στην ανάγκη μας να είμαστε δυνατοί αλλά κατατρεγμένοι, εκλεκτοί αλλά αδικημένοι, υπέροχοι αλλά θύματα σκοτεινών κύκλων.
Είμαστε ένας λαός που έχει το σύμπτωμα της μυθοπλασίας. Την ανάγκη να δημιουργούμε ιστορίες που δικαιολογούν τη δυστυχία μας. Υπάρχουν και άλλοι εθνικοί μύθοι, πιο δύσκολοι, όπως το Κρυφό Σχολειό ή ο Χορός του Ζαλόγγου, μύθοι που όποιος θέλησε να τους αντιμετωπίσει, όπως η Μαρία Ρεπούση ή ο γερμανός ιστορικός Χάινς Ρίχτερ που έγραψε μια περίεργη άποψη για τη Μάχη της Κρήτης, συνάντησε ή διαπόμπευση ή δίκη.
Ο νέος εθνικός μας μύθος, η ανάγκη επιβεβαίωσής μας, το λιθαράκι στο μονίμως αγωνιώδες και επαρχιώτικο «πώς μας βλέπουν οι ξένοι», είναι η υποψηφιότητα της Ελλάδας για το βραβείο Νομπέλ. Γράφω «της Ελλάδας» γιατί έτσι διακινείται εδώ και καιρό, ενώ στην πραγματικότητα είναι μια πρόταση υποψηφιότητας που υποστηρίζει συγκεκριμένους έλληνες εθελοντές με συμβολικό τρόπο εστιάζοντας στο πρόσωπο της 85χρονης γιαγιάς της Συκαμιάς Αιμιλίας Καμβύση και του ψαρά Στρατή Βαλαμιού.
Να διευκρινίσουµε κάτι: Οι υποψήφιοι είναι υπέροχοι. Δεν υπάρχει κανένας λόγος για να μη βραβευτούν, ακόμη και αν χάσουν τη διάκριση, το Νομπέλ Ειρήνης για το οποίο, ας μην ξεχνάμε, πως έχουν βραβευτεί και ο Μπαράκ Ομπάμα (2009) και η Ευρωπαϊκή Ενωση (2012).
Αυτό που έχει σημασία είναι η έκδηλη ανάγκη όλης της αμήχανης Ελλάδας να αναγνωριστεί, να δείξει πως είναι αδικημένη, πως δεν αξίζει τόση καταφρόνηση. Να κρύψει έτσι και την (πλειοψηφική) σιωπηλή στάση της απέναντι στο προσφυγικό, να ξεχάσει πως έχει εκλέξει τη Χρυσή Αυγή, να θάψει πως η Ευρωπαϊκή Ενωση στην οποία ανήκουμε κρύβει το πρόβλημα κάτω από το χαλί, εγκληματικά αδιάφορη, επιλεκτικά ευαισθητοποιημένη, κυνικά πρακτική.
Δεν είναι κακό· είναι απλώς λίγο ανούσιο. Οι άνθρωποι που προτάθηκαν έχουν ήδη σώσει την ψυχή τους. Οι υπόλοιποι περιμένουμε απλώς ένα υποστηρικτικό χτύπημα στην πλάτη. Και αν δεν κερδίσουμε, ίσως αποκτήσουμε μια νέα δικαιολογία. Ποιος ξέρει, μπορεί να το χάσουμε αν αποφασίσει εναντίον μας ο Χένρι Κίσινγκερ, που το 1973 είχε κερδίσει και αυτός –άγνωστο γιατί –ένα Νομπέλ Ειρήνης. Ή ακόμη καλύτερα, να το χάσουμε για μία καταραμένη ψήφο…

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 7 Φεβρουαρίου 2016

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ