Μαθήματα σεξουαλικής άγνοιας

Μια φίλη που ζει σε µικρή κωµόπολη της Βορειοανατολικής Αγγλίας μού περιέγραφε τις προάλλες κάποια μαθήματα σεξουαλικής αγωγής που έχουν κάνει τα παιδιά της (ένα αγόρι και ένα κορίτσι ηλικίας 14 ετών) στο (δημόσιο) σχολείο όπου φοιτούν. Απλά, ντόμπρα πράγματα. Στο ένα μάθημα κάθε μαθητής έλαβε ένα ομοίωμα πέους και ένα προφυλακτικό, προκειμένου να μην υπάρξει η παραμικρή παρανόηση για τη σωστή και ασφαλή χρήση προφύλαξης. Σε έτερο μάθημα, έγινε προβολή ντοκιμαντέρ για την εφηβική εγκυμοσύνη και τη «ζωή μετά» ενός ζεύγους τινέιτζερ που παντελώς ανέτοιμο να αντεπεξέλθει στο μεγάλωμα ενός παιδιού, στο τέλος χωρίζει. Υποθέτω ότι τέτοια μαθήματα σε ένα ελληνικό σχολείο θα προκαλούσαν πικετοφορίες, βανδαλισμούς, αναθέματα.

Στην ελληνική εκπαίδευση του 2016, ο όρος «σεξουαλική αγωγή» εξακολουθεί να ηχεί κατά τι χειρότερα από το «συστηματικός ερυθηματώδης λύκος». Υπάρχει, βέβαια, στα «χαρτιά» (π.χ. κάτι σποραδικές, ανθρωπολογικού τύπου, αναφορές στη Φυσική της Στ’ τάξης του δημοτικού και στα μαθήματα της Βιολογίας και της Οικιακής Οικονομίας του γυμνασίου) και ενδέχεται να μπει στη σχολική τάξη τις ώρες της λεγόμενης «ευέλικτης ζώνης». Στην πραγματικότητα, όμως, επαφίεται αποκλειστικά στην καλή θέληση δασκάλων και καθηγητών. Οι περισσότεροι, φυσικά, δηλώνουν ανεπαρκείς, φοβισμένοι ή λίαν απρόθυμοι να μπουν σε τόσο βαθιά νερά. Οι λίγοι πεφωτισμένοι που αναλαμβάνουν να το πράξουν ενίοτε κάνουν πραγματικά θαύματα. Πέρυσι, η δασκάλα της κόρης μου, στη Δ’ δημοτικού, μια εξαιρετικής ευαισθησίας εκπαιδευτικός (από αυτές που εξακολουθούν πεισματικά να ευδοκιμούν στο απαξιωθέν δημόσιο σχολείο), φρόντισε να ενημερώσει την τάξη για τις αλλαγές που συντελούνται στην επερχόμενη εφηβεία. Μίλησε εκτενώς και στα αγόρια για την έμμηνο ρύση. Διότι, όπως εξήγησε σε εμάς τους γονείς, γνώριζε μια 11χρονη μαθήτρια η οποία είχε πέσει θύμα ανηλεούς bullying από σπείρα αγοριών που έμαθαν ότι έχει περίοδο.

Γενικά, εξακολουθεί να επικρατεί η αντίληψη ότι μιλώντας για το σεξ στα παιδιά μπαίνεις σε ναρκοπέδιο. Ολο και κάποια νάρκη θα σου σκάσει από υπεσυντηρητικούς γονείς, φορείς και παράγοντες. Θυμάμαι προ ολίγων ετών είχα μιλήσει με μια παθολόγο της Μονάδας Λοιμώξεων μεγάλου δημόσιου νοσοκομείου. Μου είχε υπογραμμίσει, όσον αφορά το AIDS, τη θεαματική πτώση στις ηλικίες νέων διαγνώσεων (με κρούσματα πλέον σε μαθητές της Β’ και της Γ’ λυκείου). «Οσο παραμένει στην κοινωνία μας ταμπού το σεξ, θα τα ζούμε αυτά» μου είχε πει. «Πρέπει να πάψει το υπουργείο Υγείας να είναι εξαρτημένο από το υπουργείο Θρησκευμάτων. Εδώ πας να μιλήσεις σε ένα σχολείο και σου λένε «Οχι, γιατί αν τους μιλήσεις για το σεξ στα 15 και τα 16, είναι σαν να τους παροτρύνεις να κάνουν σεξ!». Συχνά, μάλιστα, φτάνουμε στο άλλο άκρο. Βλέπεις ένα παιδί 19 ετών που φοβάται να έχει οποιαδήποτε επαφή, από φόβο μην κολλήσει το οτιδήποτε».

Το έλλειµµα, βέβαια, ξεκινάει από το σπίτι. Η πλειονότητα των γονέων αποφεύγει τεχνηέντως τα «τζιζ» θέματα στις μικρές ηλικίες και περιμένει συνήθως μέχρι τα 15-16 για να κάνει αισίως την επίσημη, καταναγκαστική συζήτηση περί των σεξουαλικών (αγγλιστί «the talk»). Με άλλα λόγια, σιγοντάρουν το ελληνικό σχολείο σε αυτή την εθελοτυφλούσα και άκρως επικίνδυνη άγνοια (υπενθυμίζω ότι από τις 80.000 εκτρώσεις που γίνονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα, η μία στις τέσσερις αφορά έφηβες). Η ίδια άγνοια και σε ό,τι αφορά τη διαρκώς μεταβαλλόμενη κοινωνική πραγματικότητα (νέες μορφές οικογένειας, επιδημία του sexting κ.ο.κ.). Μια κλινική ψυχολόγος που δίνει διαλέξεις (σε γονείς) περί σεξουαλικής αγωγής σε κάποια ιδιωτικά σχολεία της Αθήνας μού εκμυστηρεύτηκε πως μόλις τολμά να θίξει το θέμα «διαφορετικότητα» (ή, ακόμη χειρότερα, «ομοφυλοφιλία»), οι αποχωρήσεις από την αίθουσα είναι μαζικές.

Τα παιδιά και οι έφηβοι στην Ελλάδα λαμβάνουν τελικά μια παραμορφωμένη, γεμάτη κενά και ενοχές σεξουαλική αγωγή –συνήθως από τους πιο «ξεπεταγμένους» συνομηλίκους και από το «όλα παίζουν» Διαδίκτυο. Απλά μαθήματα σεξουαλικής άγνοιας που θα τους ακολουθούν διά βίου.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 31 Ιανουαρίου 2016